Katalog

158 ‘Şekspir aslında Araptı ve gerçek adı ŞeyhPir idi’ M. Kaddafi “Ahmet Oktay’ın anısına” 3901 Küresel sahaf sitesi “abebooks.com”da, imzalı kitaplar reyonunda bir kitap dikkatimi çekti. İzzet Melih Devrim’in (18871966) yazıp Fransızcaya çevirdiği ve 1919’da Fransa’da yayımlanan, önsözünü Pierre Loti’nin yazdığı “Sermed”, Henri Beraud’ya imzalanmıştı. 05.09.1928 tarihli ve kopya kalemiyle nakşedilmiş ithafta yazar, “Boğaziçi’nin görkemli gecelerinden bir anı” demekle yetinmişti. Henri Beraud (18851958) popüler bir yazar ve gazeteciydi, 1922’de Goncourt Ödülü’nü almıştı. Anglofobik ve faşistti. Gringoire nam faşist dergiye yazdığı bir yazı için George Orwell, “Bir insanın aklına gelebilecek en iğrenç safsata” der. Savaştan sonra Alman işgal ordusuyla işbirliği yaptığı gerekçesiyle idama mahkum edildi, François Mauriac gibi yazarların devreye girmesiyle cezası müebbede çevrildi, 1950’de sağlık durumu nedeniyle salıverildi. 3902 İzzet Melih Devrim, Fahrünnisa Zeid’in kocası, Nejat Melih Devrim ve Şirin Devrim’in babasıydı. Galatasaray Lisesi’nden sonra Fransa’da okumuş, ülkesine dönünce Fransız şirketlerinde üst düzey görevlerde bulunmuştu. Tiyatro sanatçısı Şirin Devrim’in (19262011) anılarına (Şakir Paşa Ailesi) göre babası çok çapkındı. (Kocası Charles Berger ile sürtüşünce Aliye Berger ablası Fahrünnisa Hanım’ın yanına sığınır. Fahrünnisa Zeid’in kocasıyla kızkardeşini bir gardolabın içinde basmasından sonra boşandılar.) İzzet Melih, Mustafa Kemal’i tanırdı. Milli Mücadele sürecinde yanında yer almadığı için Atatürk onu affetmedi, Soyadı Kanunu çıkınca “Devrim” soyadını alması da işe yaramadı. Ancak Atatürk öldükten sonra Anadolu Ajansı müdürlüğü gibi görevlere gelebildi. 3903 İzzet Melih birikimliydi, bibliyofildi, bonvivant’tı. Yazarlık ve köşe yazarlığını da denedi. Yazar ve sanatçı dostuydu. Bulunduğu üst düzey görevler nedeniyle “varlıklı” konumuna gelmişti. 1995 ürünü, “İki Gözüm, Aziz Kardeşim, Efendim” adlı kitabında Nüket Esen; edebiyat dünyasından kimi kişilerin, varlıklı ve çevresi geniş İzzet Melih’e yazdığı çoğu vıcık vıcık “rica” mektupla rı sunar. Bir kı(s)sa örnek: Otel ve Lokanta M.TokatlıyanBeyoğlu HotelRestau rant 27.2.36 Düşündük, taşındık, şampanyalı ve edebiyatlı bir akşam yemeğine – yani bu akşamki yemeğe – kendimizi size davet ettik. Gardenbar mı olur, Maksim mi olur, Cumhuriyet Apartmanı mı olur. (Şampanya kabili nakl ve kabili tedariktir) Her yere razıyız. Yusuf Ziya, Orhan Seyfi Ve ben Mithat Cemal 3904 (D)ÜZGÜN 3905 “Kazan Türkçesinde Atasözleri ve Deyimler” – A. Battal Taymas, TDK: Bir tıçkak sıyır bütün kütüni pıçratır. (Bir sıçırgan inek tüm sürüyü pisletir.) İtigin tar bulsa dünyanın kinliğinden ni fayda? (Çizmen darsa dünyanın genişliğinden ne fayda?) Kürşi tawıgı kürke bulup kürine. (Komşunun tavuğu hindi gibi görünür.) 3906 Ne zaman gözüm eczane raflarına kaysa aklıma kitaplığım gelir. Sahi, kitaplıklar da birer eczane sayılmaz mı? Kimi kitap vitamin doludur, kimi uyku getirir, kimi uyku açar, kimi ağrı keser, kimi zihin açar, kimi… 3907 Rumelihisarı’ndaki “Perili Köşk” nam albenili bina, yıllarca kentteki gözde binamdı. Derken, Borusan Holding’in genel müdürlüğü oldu. Perili Köşk, 2016. Sanatın ve müziğin istikrarlı sponsoru Borusan, sanatseverler resim koleksiyonlarını izleyebilsinler diye haftasonları Perili Köşk’ü ziyarete açtı. Bu bağlamda, Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür’ün odaları da izlenme kapsamı dışında değil. Boğaz’ın stratejik bir kıyısında, gizemli bir binada gezerken orada çalışanları kıskanmış olabilirim; hatta en üst kattaki güvenlik görevlisine yerini bana devretmesi için öneri de götürdüm. Konuk olarak bulunduğum bir konutta izinsiz özel odalarına girmişçesine, Agâh ve Nihal’in makam odalarında ikirciklendim. Ahmet Ertuğ ve Ahmet Kocabıyık ortaklığında kotarılan “Anıt Kitaplar” sehpalara serpiştirilmişti. Son yapıtları “Ancient Theaters of Anatolia”yı iştahla not ettim. 3908 “Kitapla Direniş”ten – Tomris Uyar, YKY: …Bizim erkeklerimiz ya saldırarak yaklaşıyor ya da böyle özür dileyerek. Bir de annesini, karısını anlatır durmadan. (1989) …Sözgelimi benim en sevdiğim kitaplardan birisi “Mrs. Dalloway”dir. Bir sürü hikâyemi almıştır belki elimden, bir sürü hikâye de vermiştir ama. (2001) Okur çoğunlukla edebiyatı, eski bir alışkanlıkla bir şey öğrenmek, bir konudan haberdar olmak için okuyor. Yani estetik, yazınsal bir tat almak için okumuyor. (2002) 3910 Venedik, İstanbul’un Batı’ya gidip orada kalarak kurtulan bir kızı olamaz mı? 3911 “Düğmeler”den – Nihat Özdal Kırk yedinci düğme Ne suçu var düğmelerin? Büyüdüğünü sandığın şehirlerin yerlisi hiç olmadın, belindeki kuşgözü çakımına karışmasını uzun bekleme göğün… 3912 “Palmyra Tapınağı’nın mermer lerinde kendine çadır yapmaya çalışan bir Arabın ürünü; Londra, Paris veya Münih müzelerinde küratörlerin yaptık larından daha felsefidir.” Anatol France (1881) (Hamiş: 2015’te Palmyra neredeyse (kül)liyen yok oldu.) 3913 Küresel kültürazzi: William Faulkner’in gerçek soyadı “Falkner” idi. İlk kitabının ilk baskısında, soyadı yanlışlıkla Faulkner olarak dizildi. 1949 Nobelisti, dizgi yanlışını düzeltmek yerine benimsedi. / Yunanlı filozof ve bibliyofillerin atası Aristoteles “ansiklopedinin babası” olarak bilinir. Oysa gölgede kalmış filozof Speusippus (M.Ö. 407339) ansiklopedinin mucidi sayılır. / Sheffieldli John Evans, kafasının üstünde 62 ciltli kitabı, üst üste (185 cm) taşıyarak “edebi” bir rekor kırdı. / Kanuni Sultan Süleyman’ın esaretten kurtardığı I. Fransuva, Leonardo da Vinci’yi sefaletten kurtarmıştı. Da Vinci’nin bir el yazması (Codex Hammer), 1994’te New York’ta 30.8 milyon dolara satıldı. / “Şiiri sevmemenin iki yolu vardır: ya şiiri sevmiyorsunuz ya da Alexander Pope okuyorsunuzdur.” Oscar Wilde / Muammer Kaddafi’ye göre Shakespeare oyunlarını Arap folklorundan çalmıştı. Ona göre Şekspir aslında Araptı ve gerçek adı Şeyh Pir idi… 3914 Yazma ve okuma heveslilerine bir CD önerisi: “Romances for Saxophone” – Branford Marsalis. 3915 Mart yazımda Türk(iye) dostu, önemli şair Christopher Middleton’u (19262015) anmıştım. Bilahare hakkında iki şey daha öğrendim. Kafka, Musil ve Walter Benjamin’in saygı duyduğu münzevi yazar Robert Walser’i (18781958) AngloAmerikan okurlara lanse eden oydu. Varlıklı sayılmazdı ama Türkiye’deki dostlarından öğrendiğime göre bir Karadeniz gezisinde rastladığı yoksul kızın üniversite masraflarını da yüklenmişti. 3916 Kitap önerileri: Yavaşlığın Keşfi – Sten Nadolny (Çev. Tevfik Turan) OPM/Ruffel/ Ripley Külliyatı – Patricia HighsmithCAN / Bitmeyen Yüzyıl – Öner Ciravoğlu, Yasakmeyve / İkinci Dünya – Halil İbrahim Akdağ, Yasakmeyve / Öldür Gitsin – Jim Thompson (Çev. Sunay Hamitovalı), Mephisto / Buluşma – Julio Cortazar (Çev. Altuğ Akın), Delidolu / Soğuk – Thomas Bernhard (Çev. Sezer Duru), SEL / Söz Acıda Sınandı – Ahmet Oktay, Islık / Mayıs Giremez – k. İskender, SEL / Feklavye – Semih Poroy, Varlık / Buyrun Siz de Deneyin – Mehmet Serdar, Sözcükler / Yazmak Sanatı – Emin Özdemir, Adnan Binyazar, Fom Kitap / Hannah, Michael, Derek ve Geri Kalanlarımız – Erje Ayden (Çev. A.C. Altunkanat), Piramid Yayıncılık… 3917 “The Paris Review”den – George Plimpton: Soru: Siz (Ernest) Hemingway’in “A Moveable Feast”teki (Paris Bir Şenliktir) görüşlerine katılıyor musunuz? John Dos Passos: (18961970): O kitap biraz kırıcı olmuş. Scott Fitzgerald gibileri küçümsenemez. Gençliğinde de eleştirici ve rekabetçiydi ama o zaman acemiliğine verebilirdiniz. Ebeveynleri sorunlu sayılırdı; babası küstah, annesi tuhaftı. Bir gün Ernest ile Key West’te birlikteydik. Ona annesinden büyük bir paket geldi, içinde oldukça büyük ve ezik bir pasta vardı. Onun içinden de babasının intihar ettiği tabanca çıkınca Ernest çok üzülmüştü. (1928’de babası Dr. Clarence, 1961’de Ernest Hemingway, 2001’de >>travesti oğlu Gregory [Gloria] in tihar etti.) 8 2 Haziran 2016 KItap