Katalog

KItap Renkler... Sesler... Harfler... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU MAVİSEL YENER www.maviselyener.com Ülkemizde çocuk edebiyatı ürünleri hiç olmadığı kadar çeşitlendi. Sorun odaklı kurgulardan tutun da dedektiflik hikâyelerine kadar, farklı bakışları çoğalttık. Edebiyatımızın bundan sonra geleceği nokta bana heyecan veriyor. İşte bu heyecanı duyumsatan kitaplardan biri: Ama Bu Çocuk Defolu Bu masal hem gerçek hem değil! Zamanlardan bir zaman, hem uzak hem yakın! Bu çocuk, herkes gibi satın alınmayı bekliyor! İki cesur kardeşin serüvenini anlatan kitap, bir kara ütopya ile başlıyor. Ele aldığı konu ile eğitim, aile, toplumsal ilişkiler ve daha pek çoğuna eleştirel bir bakış sunuyor. Suzan Geridönmez bu romanında, arka planda her şeyin alınıp satıldığı bir toplum, kurban olan çocuklar, müdür olma hayali kuran baba, çocuklarının terbiyeli yetişmesinden başka amaç gütmeyen bir anne gibi insanlar üzerinden kurguladığı bir atmosfer yaratıp bu özgün kurguyu ortaya çıkarmış. Hikâye boyunca istismar edilip duyguları ve düşünceleri kenara itilen çocuklar anlatılıyor. KALİTE ONAY BELGELİ ÇOCUKLAR Her şeyin satılık olduğu bir dünyada çocuklar da satın alınıyor. İyi aileler, iyi çocuklar satın almanın peşinde. Çocuklar pazara sürülmeden önce sıkı bir eğitim programından geçiriliyor. Söz dinleyen, beklentileri karşılayan, yemek seçmeyen, ağız şapırdatmayan, sevimli, zeki, öz bakım becerisi olan, geğirmeyen, dayanıklı, canını sıkan şeyleri söylemeyen, şirin çocuklar havada ka Kitap Gölgesi Defolu çocuk! Suzan Geridönmez’den, toplumsal klişeler, hırslar, kapitalizm, dışlanmışlık, popüler kültür, eğitim sistemi üzerine, bakışımızı değiştirecek düşündürücü bir kurgu. pışılıyor. Sumru da kalite onay belgesi almış, terbiyeli çocuklardan biri. Sumru’nun babası, müdür olabilmek için herkese gururla sunabileceği ikinci çocuğu alması gerektiğini düşünüyor, ucuzluktan ve taksitle de olsa, bir çocuk daha alması şart. Toplumdaki saygınlığını artırabilmek için bunu yapması gerekiyor. On buçuk yaşındaki Fırat’ı pazardan, indirimli satışlardan almasıyla birlikte ailede sıkıntılar baş gösteriyor. Çünkü Fırat defolu! Satıcı, bu defolu çocuğu aileye kakalamış. Fırat sürekli pırt yapıp aileyi utandırıyor. Üstelik ucuzluk ürünü olduğu için iadesi ya da defosuz olanıyla değiştirilmesi mümkün değil. Fırat’ı başka çocukla değiştiremeyeceklerine göre, Fırat’ı eğitip “terbiyeli” bir evlat haline getirebilirler mi acaba? Bu görevi, kardeşi Sumru üstlenirse ne olur? KOŞULSUZ SEVGİ Sumru’nun yeni kardeşini pırt hastalığından kurtarmak için yaptırdığı çalış malar bakalım nasıl bir sonuç verecek. Duygu ve düşüncelerini söylemeyip yutmayı öğreten “YutmaTutma Dersi” nden en yüksek notu alan Sumru, kardeşine bu dersi öğretebilecek mi? Çocuklar ders çalışmak için git gide daha az zaman bulurken hangi şaşırtıcı gelişmeler olacak? “Pırtapoz” Fırat ile Sumru, kardeş olmanın anlamını yeniden keşfederken, koşulsuz sevginin ne demek olduğunu okura bir kez daha düşündürüyorlar. “Peki, gerçek kardeşler ne yapar? Birbirlerine sırlarını anlatırlar. Anne babalarını çekiştirirler. Kıkırdayıp gülerler. Kavga edip tekrar barışırlar. Oyun oynarlar” (s. 73). Kardeşlerin kesişen hayatında koşulsuz sevgi kavramını nasıl büyüttüklerini görürken, iç çatışmalarını, konuşarak nasıl aşabildiklerinin de tanığı oluyoruz. İki kardeş ortak sorun belirlemiş, çözüm yolu üzerine kafa patlatmışlardır! Sumru’nun karnının sürekli gergin oluşunu, Fırat’ın sürekli pırt yapışını Suzan Geridönmez, duygu ve düşünceleri kenara itilen çocukları anlatıyor kitabında. sorgularken mizahtan da yararlanıyor yazar. Acı ve alaycı bakışı ortaya koyuyor. İsyanını gülmece öğeleriyle pekiştiriyor. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İki kardeş pırt hastalığının panzehirini bulduklarında ailelerinde derin bir anlamda varoluşsal krizin yaşandığını görüyoruz. İfade özgürlüğü teması romanın omurgasını oluştururken, yapıtın sonu iyi tasarlanmış. “Her zaman fikrinizi söyleyin. Sakın unutmayın, ifade etmediğiniz sürece tüm sıkıntılarınız pırta dönüşecek!” (s. 100). İnsanın kavramsal sisteminde mevcut olan zihin modelleri haritasında yer alan metafor, yani bir kavramın başka bir kavramla algılanma ifadesi, bu romanda başarıyla verilmiş. Örneğin “Ne düşüneceğimi annemle babam bilir” (s.100) diyen çocuğun sözlerinin kavramsal yapısını büyütüp daha geniş bir alandaki işlevini düşündüğümüzde “Ne düşüneceğimi devletim bilir” gibi bir anlam da yükleyebilir, eleştirel bakışımızı bu yönde geliştirebiliriz. DÜZEN ELEŞTİRİSİ Yaşanan maceranın yanı sıra, düzen eleştirisi de yapılan kitapta Sumru’nun babasının “KaytarmaKayırmaca Departmanı” müdürlüğüne terfi etmeyi beklemesini, kitap kahramanlarının yaşadığı ülkedeki trajik süreci aktarması açısından da önemli buluyorum. Umarım bu kitap diliyle, özüyle, biçimiyle, işleviyle masaya yatırılıp, derinlikli akademik çalışmalar yapılır. Kitabın resimlerini, Geridönmez’in kızı olan sanatçımız Çağla Vera Kılıçarslan, kolaj tekniğini kullanarak yapmış. Kitabın ruhu ile resimlerin birbirini bütünlediğini düşünüyorum. Dünyayı alımlarken bilgimiz, yaşımız, yaşantımız ve birçok değişkenle birlikte düşünürüz. “Ama Bu Çocuk Defolu” tam da bu nedenle yalnızca çocuklara değil, yetişkinlere de önereceğim güçlü bir yapıt. Ailede ve okulda uygulanan mevcut eğitim sistemi modelini eleştirirken metaforik öğelerin kullanılması kitabın çok anlamlılığını da beraberinde getiriyor. Çocuğa saygı, toplumsal klişeler, hırslar, kapitalizm, dışlanmışlık, popüler kültür ve daha pek çok konu, kurgunun derin köklerine uzanıyor. Başka dillere de çevrilmesinin Türkiye çocuk edebiyatı için büyük kazanç olacağını düşündüğüm bu yapıtın, yılın kitabı adayım olduğunu da şimdiden söyleyebilirim. n Ama Bu Çocuk Defolu / Suzan Geridönmez / Resimleyen: Çağla Vera Kılıçarslan / TUDEM Yayınları / 117 s. / 2016 / 10+ Mavisel Yener Ata Cad., Defne Sok., No: 1 D: 1, Balçovaİzmir 16 15 Aralık 2016 KItap