Katalog

70. YUNUS NADİ ÖDÜLLERİ Oğuz GÜREL KARİKATÜR ‘Dinamik bir çizer kuşağı geliyor’ r Gamze AKDEMİR şitlik, adalet, özgürlük ve direniş temalı çalışmalarınız daha önde. Bu yaklaşımınızın nedenini anlatır mısınız? Doğru çünkü bu saydığınız kavramların aslında her biri mizahın, karikatürün bir anlamda özü ve mayası. Farklı farklı konular işlese de her karikatürcünün özde daha âdil, daha eşitlikçi, daha özgürlükçü bir dünya için çaba gösterdiğini söylemek yanlış olmaz. Zira genel anlamda günümüzde teknoloji, gelişen iletişim olanakları her şeyi kolaylaştırıyor gözükse de eşitlikadaletözgürlük konularında aynı oranda ilerlemeler olduğunu söylememiz pek mümkün gözükmüyor. Bireysel özgürlüklerden ülkelerin özgürlüklerine kadar aslında bazı ülkelerde yerinde sayma söz konusu. Modernlik sadece modern araç gereçleri kullanmak modern hayat tarzıyla olmaz. Eşitliğin, adaletin özgürlüğün olmadığı yerde modernlikten bahsedemeyiz. Çağdaşlığın temel taşlarından biri adaletözgürlükeşitlik. Ben de o yüzden bu temaları yer yer daha yoğun çizgilerimdeesprilerimde kullanıyorum. Neredeyse Türk karikatürünün temelini atan çizerlerin yetiştiği bir gazeteden ödül almak ve tabii Yunus Nadi adına almak çok büyük bir onur. Biliyorum ki Ali Ulvi, Turhan Selçuk, Ferruh Doğan yaşasaydı her zamankinden daha fazla eşitlikadaletözgürlük için çizecekti. “KARİKATÜRCÜ SALT SİYASETE ODAKLANMAMALI” Yunus Nadi Ödülü kazandığınız karikatürünüzün teması üç maymun. Bu çalışmanızı değerlendirir misiniz? ortamsosyal medyayı çok iyi kullanmak avantaj olsa da karikatürün temel öğelerini iyi algılayıp uygulama olmazsa dezavantaja dönüşebilir. Bir de çizerin sanal ortamda binlerce kez paylaşılan kullanılan çalışmasının herhangi bir telifinin olmaması da olumsuz bir faktör. “SİSTEM, KARİKATÜRE HAK ETTİĞİ DEĞERİ VERMİYOR” Amatör çizerlere verdiğiniz eğitimleri de konuşmak isterim. Amatör çizerlere dönük www.karikaturokulu.com sitesinde eğitim veriyorum ama bu blog da denebilecek amatör bir site. Fakat çok ilgi gördü, o yüzden şu an site yenileniyor. Ayrıca dokuz yıldır özel okullarda karikatür dersleri veriyorum. Yine alışveriş merkezlerinde özel kursdershanelerde de bazen bu eğitimler atölye çalışması şeklinde devam ediyor. Görebildiğim kadarıyla amatör çizerlerin eskiye nazaran çok fazla bilgi alışverişi ve paylaşım olanağı, hatta edinebileceği çok fazla karikatür eğitimi tarzında yayınlar da yok. Karikatürün eğitim boyutu çok farklı bir alan, ne kadar profesyonel çizer olsanız da eğitim verebilmek başka bazı artı özellikler gerektirebilir. Amatör ya da öğrenci eğitim sistemi karikatüre hak ettiği değeri verse bugün öğrencilerin bazı sorunlarını konuşmuyor olabiliriz. Çünkü karikatür öğrenciler için deşarj olma işlevi de görmektedir ki bu detayın farkında olunduğu kanısında değilim. “GENÇ KUŞAK HEYECANLI” Karikatürde nasıl bir kuşağın geldiğini gözlemliyorsunuz? Karikatürde kuşak hareketi tarzı dönemlerin (1960 kuşağı vb.) olması bundan sonra zor ama günümüzde nasıl bir kuşağın geldiğini söylersek çok şey söylemek mümkün. Karikatür tarzlarıanlayışlarıyayınları üzerinden gidersek birincisi, medya üzerinden dergilerle, albümlerle okura ulaşan çizerler var. İkincisi yarışmalarla yine izleyici veya okura ulaşmaya çalışanlar var. Günümüzde yetişen kuşağın karikatürü sadece dergilerle anlama çabası yeterli olmayabilir. Karikatürün daha geniş açılarla öğretilebileceği, uygulanabileceği alanları olduğunu algılamaları gerekiyor ki gelişebilsinler. Gelen kuşağın heyecanı, dinamizmi ilgisi hiç de azımsanmayacak düzeyde. Genç kuşağın dinamizmi olmadan karikatürün ilerlemesi mümkün olmaz ama tersinden bakarsak bugün 80 yaşında olup genç ve dinamik anlayış ve ruhla çizenler de var dünyada. Çizgili Günler adıyla yayımlanan albümünüzü ve sıradaki çalışmanızı anlatır mısınız? Bu kitap albüm olarak basılsa da aslında Nasreddin Hocanın Torunları adıyla yayımlanan Dernek serisinden bir kitap. Şu an “Şeyler” adıyla yayımlanacak hayli kapsamlı yeni bir albümün hazırlığını bitirmek üzereyim. Karikatür albümleri konusunda da ülkemizde yeni şeylerin yapılması gerektiğini düşünenlerdenim. Albümler kalıcı boyutu dolayısıyla gerek çizer gerekse gelen kuşakların algılaması anlamında büyük önem taşıyor. Gerçekten albüm diyebileceğiniz bir karikatür albümü karikatür sanatına artı değer katar. Düzenli olarak iki üç yılda bir albüm çıkarabilmek eğer koşulları uygunsa her karikatürcü için gereklidir düşüncesindeyim. n K İ T A P S A Y I 1 3 1 6 E Oğuz Gürel’in Gırgır, Hıbır, Çarşaf, Fırt, Cumhuriyet, Milliyet, Milliyet Sanat, Güneş, Tercüman, Avni, Bilim ve Sanat, Yarın, Varlık, Kelaynak, Karikatür Dergisi, Nokta, Go, Witty World, Sıfır, Hürses, YugoslaviaJez, Gösteri Sanat, Ekonomik Trend, Global Gazetesi, Limon, Fesat mizah dergisi, Intermedya Ekonomi, Kirpi Mizah Eki, Donkişot mizah dergisi, Karikatür dergisi, Tatak mizah dergisi, Küstah mizah dergisinde karikatürleri yayımlandı. Gürel, 1997’de, Türkiye Karikatürcüler Derneği başkanlığı yaptı. Avrupa Karikatürcüler Birliği (FECO), Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği, Witty World (Cartoonist Club / USA) ve Cartoonist and Writers Club/USA üyesi olan Oğuz Gürel’in, “Çizgili Günler” adlı Nasreddin Hoca’nın Torunları Dizisi’nden yayımlanan bir albümü de bulunuyor. S A Y F A 1 2 n 7 Görmekduymakkonuşmak çok doğal bir insani özellikler bütünü gibi gözükse de bazı yerlerde sanki bir ödülmüş veya çok çok üstün özellikmiş gibi bir hale dönüşebiliyor. Bu da başta sizin de belirttiğiniz eşitliközgürlükadalet gibi olmazsa olmazların az olduğu yerlerde daha fazla gözümüze çarpar. Özgürlüklerin azaldığı yerlerde çok doğal bireysel özgürlükler sanki bir armağan sanki bir hediye haline dönüşebilir. Günümüz karikatüründe siyasetin daha baskın olduğu bir gerçek. Bu konudaki görüşleriniz ne? Doğru çünkü siyaset her yerde var, sadece kürsülerde, mecliste parlamento da değil, daha geniş baktığımız da gündelik yaşamda da var. Ama kitle iletişim araçlarının gelişmesi siyaseti daha izlenir ve anlaşılır kılıyor ve tabii insanlar siyasetin doğrudan hayatlarını etkileyen bir faktör olduğunun farkında. Siyasetin karikatürde baskın olmasının elbette yanlış bir yönü yok ama karikatürcülerin sadece siyasete odaklanarak karikatürde ufkunu açabilmesi zor olabilir. Karikatürcünün siyaset dışı alanlarda da çizmesi, zengin bir arşivinin olması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü siyaset temelde bildik şeylerin tekrarı olabiliyor ve bu da yerine göre mizahta kısırdöngüye yol açabilir. “DİJİTAL, YENİ HAREKET ALANLARI KAZANDIRDI” Size göre dijital ve internet, karikatürü nasıl etkiledi? Sanal ortam karikatürü yaygınlaştırma anlamında olumlu etkiledi. Dijitalde de benzer bir durum söz konusu. Dijital karikatürün yaygınlaşması çizerlere yeni hareket alanları kazandırdı. Bunların getirdiği çok önemli avantajlar var, tabii eğer doğru kullanılırsa. İnternetsanal Fotoğraf: Vedat ARIK M A Y I S 2 0 1 5 C U M H U R İ Y E T