Katalog

OKUR L A R A Ece Temelkuran, “Devir”de Devrimci Yolcu bazı devrimcilerin öykülerini yetkin bir estetik beğeniyle kaleme almış. İçeriğine uygun olağanüstü yazınsal bir anlatı olan Devir, bir anımsama, anımsatma, direnme ve umutsuzluktan umut, yenilgiden yengi türetme romanı. Ankara Kuğulu Park’taki havuzda yüzen dilsiz kuğular, 1980’de bu çılgın ve hüzünlü kentte yaşanılan utkulu direnişin ve hüzünlü yenilişin tanıklarıdır. Temelkuran’ın romanını Prof. Dr. Onur Bilge Kula irdeliyor. “Solo Keman İçin Füg”, kemanın “harika çocuğu” olarak nitelenen Tedi Papavrami’nin, Enver Hoca’nın Arnavutluku’nda başlayıp Fransa’ya uzanan, kendi kaleminden aktardığı zorlu yaşam öyküsünü dönemin siyasi iklimini arka plana alarak sunuyor. Gamze Akdemir, Tedi Papavrami ile otobiyografisini konuştu. Philippe Djian’ın yeni kitabı “Vay”, Michéle karakterinin birbiri ardına yaşadığı darbelerin ve bunların toplamının, hayatında büyük yer kaplayan oyunlar sonrasında kafasını nasıl karıştırdığını gerçeküstü biçimde anlatıyor. Djian’ın okuru ters köşeye yatıran satırları ise delilik halinin bir yansıması. Kitabı Ali Bulunmaz değerlendirdi. Arife Kalender iki şiir kitabıyla geldi okur önüne: “Gece Islıkları” ve “Acı Yeşil”. “Gece Islıkları” üç bölümden oluşuyor; “Harf Bekçisi”, “Otogar Biletçisi”, “Susamak Zamanları”. Her biri öznesi ayrı, görüntüsü değişik, başkaldıran, insanoğlunun dertli dönemeçlerini kıblesi kılan dizeler. “Acı Yeşil”de, çevremizi saran savaşların, yok edilen doğanın, soğuyan insanlığın, yakınımızdaki ölümlerin, yabancılaşan ve ayrıksı aşkların, özgürleşen kadın ve erkeklerin izini sürüyor şair. Kalender’le “Gece Islıkları” ve “Acı Yeşil”e dair söyleştik. Bol kitaplı günler... P ichel Leiris’in günlüğüyle (19221989) epey haşır neşir olmuştum; bu kez, oylumlu cildin ikinci yarısını sektirmeden okudum. Dopdolu bir günlük. Yapıtının odağını dörtdörtlük bir yaşamöyküsel dizinin oluşturduğu bir yazar olması nedeniyle doğal görünüyor bu sonuç. Bir ‘yüksek düzeyde günlükler listesi’ hazırlamaya girişirsem, ilk 20 yapıt arasına girebilir sanırım. Raymond Roussel’in akrabasıydı Leiris; günlüğündeki bu konuda en çarpıcı parçalar, izini epeydir yitirdiği Charlotte Dufresne’le rastlantıyla yeniden görüşmesinin ardından defterinde tuttuğu kayıtlar. Charlotte, RR’in garip yoldaşıydı. Eşcinsel olan yazar, onu bir maske olarak kullanmıştır bir bakıma, ama dost oldukları da yadsınamaz. RR, 1936’da, Sicilya’da bir otelde intihar ettiğinde, yanındaydı; o ilginç soruşturmayı Sciascia’nın kaleminden okumuştum. Leiris, Charlotte’la 25 yıl sonra, 1961’de, bir Amerikalı öğrenci sayesinde karşılaşıyor. Hayli sefil bir durumdaki kadının uygun bir yere taşınmasını sağlıyor, ziyaretine gittikçe RR’yle ilgili merak ettiği kimi ayrıntıları öğreniyor ondan. Charlotte’a bakılırsa, RR ilaçla intihar etmemiş, “aslında” bileklerini kesmiş. RR, ölümü öncesi servetini yitirmişti gerçi, ama ömrünün önemli bölümünü bir milyarder olarak geçirmişti. Charlotte aktarıyor: Bir gömlek yakasını bir, bir kravatı üç, bir takım elbiseyi on beş kez giyermiş. Ceke ervasız Pertavsız ENİS BATUR Günlük Listesi M Charlotte’u bulan ve durumu Leiris’e ileten Amerikalı öğrenci John Ashbery’den başkası değil! Onunla RR üzerine konuştuğumuza değinmiştim, bir ayrıntıyı atlayarak: Akademik tezini de onun yapıtı etrafında kurmuştu şair. Leiris henüz bilmiyor Ashbery’nin şair olduğunu sonra öğrenmiş miydi, günlükte bir daha geçmiyor adı. Değindim, seçecektim, bir gayret ‘yüksek düzeyde günlükler listesi’ için onluk bir öneri dökümü yapayım hiç değilse: 1. Gustave Herling 2. Max Frisch 3. Franz Kafka 4. Werner Herzog 5. Tomris Uyar 6. Virginia Woolf 7. Thomas Mann 8. Musil 9. Goethe/İtalya Yolculuğu 10. Kierkegaard Michel Leiris tinin içine, astarın üstüne küçük beyaz bir kumaş parçası diktirtir, ceketi her giyişinde bir çarpı işareti koyarmış! Charlotte, her türden kumara düşkünmüş. RR’nin sonuna doğru yalnızca satranç oynayarak yaşadığı söylenir (Duchamp’ı bu durum etkilemiş olabilir), rulete tutkusu olup olmadığını öğrenemiyoruz. ‘Yürüyen Ev”ine gelince, Hatay’da Bir RR’da ağırladığım o araca yakında yeniden döneceğim. Caka olsun diye hemen söylemedim. Hayır: Bu liste kesin bir görünüş taşıyor diyemem. Goethe sayılmazsa, şair günlüğü yok listede. Coleridge’in Notebooks’u, Valéry’den Cahiers önem verdiğim toplamlar ama, onları günlük saymak ne kadar doğru olur? Konuyu tartmayı sürdürmemin kestirme yolu ikinci onluk desteyi düşünmekten geçiyor sanıyorum. Deneyeceğim: 11. Paul Klee 12. Ataç 13. Gombrowicz 14. Seferis 15. Jean Clair 16. Strindberg 17. Montherlant 18. Pessoa 19. Benjamin 20. Brecht Max Frisch TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr twitter: www.twitter.com/CumKitap Werner Herzog Tomris Uyar Fernando Pessoa İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç t Genel Yayın Yönetmeni: Can Dündar t Yayın Yönetmeni: Turhan Günay t Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Abbas Yalçın t Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı t Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. t İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 t Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. t Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden t Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü t Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya t Reklam Müdürü: Ayla Atamer t Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 t Yerel süreli yayın t Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 3 0 5 1 9 Ş U B A T 2 0 1 5 n S A Y F A 3