Katalog

OKURL A R A apalık makamı ve devletinin kurucu yasası, Vatikan’ın gizli arşivlerinde “Donatio Constantini” başlığıyla yer alan, “Konstantin’in Bağışı” adlı, Büyük Konstantin’in vasiyet belgesi nasıl bir yalandır? Tarihin akışını değiştiren Hıristiyan âlemini Ortodokslar, Katolikler ve Protestanlar olarak üçe bölen, yüzyıllarca savaştıran, kini, kanı ve yüzlerce sahte fetvayı beraberinde getiren belgenin sahteliğinden ilk ne zaman şüphelenildi ve kıyamet nasıl koptu? On dokuzuncu yüzyılın sonlarında Vatikan, kurucu yasasının sahte olduğunu kerhen de olsa nasıl kabul etti? Dini dogmalar ve iktidardin sevişgenliği çağlar boyu gündemdeki yerini nasıl kaptırmadı? Dinin taşeronları ve ihalecileri kimdir? İstanbul’u din savaşlarında neler bekliyor? Hepimizin gördüğünü gören ABD, cemaate nasıl reform yaptırdı? Tüm bu sorular “derin tarih” niteliğindeki bir incelemede yanıt buluyor. Gamze Akdemir, Mine Kırıkkanat’la “Bir Hıristiyan Masalı: Tarihin En Büyük Sahtekârlığı” adlı kitabını konuştu. Umberto Eco’nun editörlüğünde hazırlanan “Ortaçağ” adlı kitap, dönemin tarihi duraklarını, düşünce ve sanat ortamını, bilim ve teknikteki gelişmelerini, edebiyat ve tiyatro eserlerini ve müzik anlayışını pek çok ayrıntıyla ele alıyor. Kitap, bu zaman diliminin hikâyesini anlatırken Ortaçağ’ın ne olup olmadığını ve o dönemin lokomotifi Hıristiyanlık ile Müslümanlığın kesişme noktalarını ilginç örneklerle açıklıyor. Kitabı Ali Bulunmaz değerlendirdi. İnternet, yaşamımızda her gün karşımıza çıkan ve vazgeçemediğimiz bir öğe. Tarihle ilgilenen bir kişi bile kütüphaneye gitmeden önce internette bir şey var mı diye kontrol etmeden çıkmıyor. Bir İtalyan internet sitesinde, Osmanlı ve Türk tarihiyle ilgili kitaplar görebilirsiniz, kimisinde Türkçe olduğunu fark edersiniz. Evet bir dizi bu. Venedik Ca’Foscari Üniversitesi’nin “Hilal” dizisi kapsamında çıkan kitapları bunlar. Kitapların editörü ise Maria Pia Pedani. Pedani 34 Nisan günlerinde İstanbul’da olacak ve 3 Nisan’da Tomtom Sokak’taki Venedik Sarayı’nda “Hilal” dizisinde ebook olarak yeni yazdığı “İstanbul’daki Venedik Sarayı” ve “Eskiden Burada Yaşayanlar” adlı kitabının tanıtımını yapacak. Maria Pia Pedani ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Bol kitaplı günler... P Garâbet meleği rsay Müzesi’nde açılan Garâbet Meleği (L’Ange du Bizarre) sergisi, “Melekler Kitabı”m nedeniyle benim açımdan çok önemli ve zengin, nesnel ölçülerle vasatı zorlamayan bir içerik taşıyordu. Tanıdığım ama çıplak gözle bugüne dek göremediğim parçalarla (örneğin ikiüç Füssli) karşılaşmanın yarattığı heyecana, varlığından habersiz olduğum yapıtları keşfetme duygusu eklendiğinde, doymuş çıktım müzeden. Son yıllarda sık yakındığım konu: Kalabalığın sergiyi dolaşma olanaklarını enikonu kısıtlaması, bir gün döneceğim sorun. En son söyleneceği baştan söylemek: Romantizm, çok daha dolgun bir sergi tasarısına dayandırılmalıydı. Kapsamlı olmasına kapsamlı bir seçme sunmuş küratör, ama açılım noktaları cılız çizgilerle verilebilmiş. Ancak ciddi yan okumalarla (temel metinler ve Safranski’ninki gibi çağdaş bazı yorumlar) ve çok sayıda sıçramayla bütünlenebilir bu girişim. Romantizmin ağır top temsilcilerinde “kitsch”e teğet özellikler görüldüğü yadsınamaz; onlara eşlik eden, bana sorulursa yamanmış bazı yapıtlar, başta Gustave Moreau’nunkiler, simgeciliğin zaaflarını da yüklemiş bütüne. Akımın temel odak noktaları: Ölüm, yıkıntı estetiği, hayaletler, halüsinasyon ve P ervasız Pertavsız ENİS BATUR O Feuchére’in bronz heykeli (1833) sanrılar, çürüme, âfet, Doğa’nın yüceltilişi, söylemlere dayanma (Medüza, Medea, Faustus, Nosferatu, vb) karşılıklarını buluyor Garabet Meleği’nde: John Martin’in “Pendemumium”undan başlayarak. Sergiden birkaç başyapıtı çentikledim: Füssli’nin “Late’nin Çılgınlığı”, Delacroix’nın (Lille Müzesi’ndeymiş) “Medea”sı (1836). Goya gravürlerinden nasılsa dikkatimden kaçmış “Les Chinchillas” (olağanüstü bir iş), Böcklin’in “Orrèle’in kafasıyla kaçan Astolphe” (1873, Basel Müzesi’nden) ve Ensor’un görkemli “La Dame en Détresse”i (1882). İki parçayı Rakım Sıfır’ın Analitik Tablosu’na, aprèscoup, ekliyorum: Géricault’nun “La Radeau de la Méduse”ünü (1816, Louvre) oysa (güya!) tanırdım + Max Ernst’in “Le Radeau”su (1926), iki müthiş sal sahnesi. Louis Boulanger’nin “Hayaletler”i (1829) Victor Hugo evindeymiş! Onu da “Hepsi”ye iliştiriyorum, şuracıkta. (Doğal olarak, çok sayıda deseni vardı Hugo’nun; ayrıca). “Melekler Kitabı”m açısından ciddi katkı: Şeytan tabloları. Ve Feuchére’in bronz heykeli (1833). Doğal olarak: Delacroix’nın Mefistoteles illüstrasyonları, Füssli’nin Shakespeare çalışmaları, Redon’un Flaubert için yaptığı karakalemler, Epstein’ın (1956, asistanı: Bunuel!) “Usher Evi” uyarlaması serginin adından başlayarak Edebiyat’a yüklü göndermeler. Romantizmin en belirleyici yanı, çoğul köklü oluşu: Felsefe, Edebiyat, Sanat ayrıştırılmaz biçimde kaynaşmış mayasında. VergiliusAlighieri ikilisi, yan yana, Orsay’ın duvarlarındaydılar: İşin asıl kökünde: “Ters Huni”! Sanat, iki bin yıl boyunca, başta Kutsal Kitapların hikâyeleri, anlatma eksenli bir dizi yaratıcı uğraşı barındırdı Müzik gibi soyutlamayı önde tutması beklenecek bir alanda bile. Anlam’a ve anlamlandırmaya sırtını dönen Soyut Devrim, Maleviç’ten Soulages’a çok önemli bir karşıdamar açtı, açmasına; gelgelelim, Çağdaş Sanat’ın şemsiyesi altında/n yepyeni hikâyeler okuyoruz bugün. Şüphesiz uğraşım (ve seçimlerim) gereği, “diyalog” benim gözümde canalıcı bir kaynak oldu hep. Garâbet Meleği, Romantizmin bağrında söyleşinin ne kadar geniş yer tuttuğunu kanıtlıyordu: Yazı, Düşünce, Tasvir, İmge, Ezgi, Oylum sonsuz bir labirent kurmuş. Bence, bugün de öyle. n TURHAN GÜNAY [email protected] [email protected] twitter: www.twitter.com/CumKitap eposta: Orsay Müzesi’nde (üstte) açılan Garâbet Meleği (L’Ange du Bizarre) sergisinin afişi (yanda). İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç t Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız t Yayın Yönetmeni: Turhan Günay t Sorumlu Müdür: Aykut Küçükkaya t Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı t Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. t İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 t Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. t Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden t Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü t Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya t Reklam Müdürü: Ayla Atamer t Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 t Yerel süreli yayın t Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1258 27 MART 2014 n S A Y F A 3