Katalog

Rahmi Emeçten yeni şiirler Ş . iirAtlası HaroldPINTER! BakiYIGIT Çeviren: <Herkes ce güzeldir/ oıarnıaıgrn şair,oyunyazarı,senarıst,tiyatroyönetmeniveaktörHarold Pınter, 1930’da Londra’dadoğdu.Londra’nınbir işçimahallesinde büyüdü.IkinciDünyaSavaşısırasında tanık oldu.KraliyetDramatikSanat Ingiliz henüzçocukkenLondra’nınbombalanmasına Dil veDramaMerkezOkulu’ndaeğitimaldı.Vicdaninedenlerleaskeregitmeyi Akademisi’nde, reddetti.Bunedenlehakkındaıki kez davaaçıldıve para cezasına çarptırıldı.Kazandığı pekçok ödüle 2005 NobelEdebiyatÖdülü’nüekledi. 2008’deöldü. bazıları:Oda, GeceOkulu, Yapıtlarından Bodrum,Sessizlik, Kutlama, Monolog, Lola,Kızlar,Tess,Şiirler,BirYerBiliyorum, FransızTeğmeninKadını (senaryo)... 1 1 •1 > Gece Bakışsız Rahmi Emeç sessizce şiirini oluşturan bir şair. Şiirlerinde ‘başka bir hayatIn’ olabileceğini sezdiriyor. Ahmet ADA ahmi Emeç’in dördüncü şiir kitabı BakışsızGece’yi Yasakmeyve Yayınları yayımladı. (2013). SevgiyiDağlara Salacağnn (1991); Ertelenmiş Diişler Kitabı (2005); Kırık Zihinler Sahafı (2011). Bu üç kitabındaki şiirleriyle kendine özgü söyleyişve biçemi olan bir şair kimliği sergilemiştiEmeç. Bakışsız Gece’de de söyleyişve biçem özellilderini koruyor. Deneyimlediği dünyanın farkında, şiir yazmanın da bir yaratış yazilabilirliğinm süreci olduğunun bilincinde bir şair olarak nesnelere, doğaya, insani ilişkilere bireyin odağmdan bakıyor ve sözcüldere, söz kümeleriııe varlığı anlamlandırma yordamıyla biçim veriyor. Biçimin aynı zamanda içerik olduğunun fazlasıylabilincinde bir şair Rahmi Emeç. Toplumcu şiirin temel yöneimi de bu. Biçimin biraz daha öne çıkması içeriğin belirleyiciiğinden. Biçimsel olarak ikililder, üçlülder, çoklu kümeler şiiri yapılandırıyor. Ozgür koşuğun bütün olanaklarını deniyor. Emeç, ses katmanı oluşturacağım diye özel bir çaba gösterisiyor ve şiirinin müziğini dizeler arası ilişkide kuruyor. BakışsızGece, şiirlerden alman beş dizeyle beş bölüme ayrılmış. Yirmi bir şiirden oluşan kırk üç sayfalık bir şiir kitabı. Ses ve anlamlandırma üstüne kurulan şiirlerin bazıları kısa şiirler. Bu kısa şiirlerde anlık bireysel duygular dile getiriliyor. Rahmi Emeç kentli bir şair, dolayısıyla kent görünümleri şiirinin dolayımına giriyor. Kent imgesi öne çıkıyor: “Şehrin de, uykusu kaçıyor gibi “servisotobiisu gibi, (s.7). İmgesel söyleyişde dikkati çekiyor: “gecenin ayakları sabahı adımlıyordu” gibi, (s.7). Rahmi Emeç seçtiği sözcüklerle alışilmadık ve özgün bağdaştırmalar yapıyor. sözcükler ise pırıl pıril Türkçe. Arkadaşı Seçtiği Haydar Ergülen’e armağan ettiği ‘Eskiden Şehir’ başlıklı şiirinde, kentte yaşamanın karşılığı olan yaşama biçimlerini de, “Şehrin yoksa yalnızsın, üşümek ondan / Sinemalar, haşhaşlı ekmek, bir yudum salep / Trenler, ille de trenler ısınmak için” (s.9) gibi dizelerle dile getiriliyor. Dizelerde görüldüğü gibi şiir dili oldukça açık ve gidimli dil. Rahmi Emeç’in, Bakışsız Gece’de az olsa da, yaşadığı kent Eskişehir’e ilişkin güzel şiirlerini okumuştum. Emeç de Haydar Ergülen gibi Eskişehir tutkunu. Bu kitabmdaki kent de Eskişehir. Onda kent algısı, modern kenttin araçları gereçleriyle iç içedir. Orneğin: « tramvayın ezberindeki raylar”dan (s.10) söz açıyor: “karakollarm nezaretini varsıllar fark etmez” (s.11) diyor. insana sınıfsal bakış Şairin, açısının bir göstergesi gibidir bu dize. Ote yan2 OCAK ŞİİR Bakma. Dünyabozulmaküzere. Bakma. Dünyabütün ışıklarını kapı dışarıedip Bizikaranlığının kokpitinetıkıştırmaküzere. 0 kirli,havasız yerde ya öldürecek ya öleceğiz, Ya çırpınacakya ağlayacağız, Ya bağırıpinleyecekya fareler gibi cıyaklayacağız Yenidengörüşmek içinaçılışfiyatımızı. Hamid Pınter ÖĞLEYEMEĞİNDEN SONRA Öğleden sonra iyigiyimli yaratıklargelirler Ölülerinhavasınıkoklamaya, Öğleyemeklerini yerler. Bütünçok iyigiyimli yaratıklar Şişkinavokadolartoplarlarkalıntılardan, sebzeli Rasgele kemikledekarıştırırlar Italyançorbasını. Öğleyemeğinden sonra tembel tembel otururlar Yayılıp UygunkafataslarınaBordoşarabı doldurarak. Eylül 2002 DEMOKRASİ Kaçışyok. Irihıyarlardışarda. Görünürdene varsa beceriyorlar. Arkanıkolla. Şubat 2003 LOKANTA Hayır,yanılıyorsunuz. Herkes güzeldir olabildiğince Özellikle öğle yemeğinde kahkahalıbir lokantada Herkes güzeldir olabildiğince Ve herkes kendi güzelliğiyle Duygulanır Veonun içingözyaşı döker eve dönerken taksininarka koltuğunda CUMHURİYET KİTAP SAYI ÖLÜMYAŞLANIYOR OLABİLİR Ölümyaşlanıyorolabilir Amaetkilidiryine de sizi Yatıştırır Berrakışığıyla Öyle kurnazdırki Hiçanlamazsınız Siz öldürmekiçinkuşanırken O sizi baştan çıkarıp Çırılçıplak soyar Beklediğiyerde Izinde verir Saatleriniziayarlamanıza O bal emerken Güzelçiçeklerınizden BULUŞMA Geceninölüleri. Çok önce ölenler Onlara doğru yürüyen Yeniölenlere bakıyorlar Tatlıbir heyecan var ölüler Kucaklaşırlarken Çok önce ölenlerle Onlara doğruyürüyen Yeniölenler Çığlıkatıp öpüşüyorlar Buluşurlarken yeniden Ilkve son kez Nisan 2005 dan, “Şair ölür, harfler sözcülderden düşer.. (s.12) gibi şair ölümünü güçlü biçimde ifade eden dizeler yazıyor. Rahmi Emeç’in şiirinin öznesi kendisidir. Şiirleri ören ‘konuşma’ dilidir. Dilin imgesel bölgesine girip şiirselliğikuruyor. Orneğin: “Hoş geldin,” diyor, hemen arkasından “seni merak eden bir boşluktum hayli zaman” (s.15) sözdizimiyle devam ediyor. Şiirinin senli benliliğini, içtenliğini böyle oluşturuyor. Bakışsız Gece’deki şiirlerde vardiyadan dönen ya da paydosa çıkan bir işçinin buluruz. ‘Kış Cümleleri’ bunun en duyarlığını belirgin örneğidir. Rahmi Emeç’in şiirinin öznesi, ister kendisi olsun, ister başkası, hayatın olumsuzluklarını iyimserlildeaşan bir kimliktedir. Insanın kültür/doğa karşıtlığı içindeki bölünmüş durumunu Dil’e taşıdığını ve Dil’le aştığını gözleriz. Dolayısıyla,şiirlerinde, insanın bütünselliğine yöneldiğini söylemeliyim. Yan yana getirdiği sözcülderle yaptığı soyutlamalar, düşleyemeyeceğimizçağrışımlara, anlamlandırmalara yol açıyor: “çeşmenin suyu, okyanusa mektup yazıyordu” (s.27) örneğinde görüldüğü gibi. ‘Gitgel’gibi somut düzlemde yer alan şiirlerinde okurla sıcak bir diyalog kuruyor: fotoğrafını öptüm / Dedim ki, ‘tam zamanı’ bunun. / Sabah, adım adım geliyordu... / ‘Saatler bir saat geriye alınacak’ dedi bir ses. / Bir saat geriye aldım saatimi./ (...)“Zaman yine o zaman oldu... / Tekrar öptüm fotoğrafını./ ‘keşke saatler hep geriye alınsaydı’ diyerek gülümsedim. / 0 fotoğrafın içindeki sen, bana göz kırpıyordun... / Sonra beraber gülümsedik.” (s.28). ‘Gitgel’başlıklı şiirinin anlatıcı ben’i, elindeki fotoğrafta yer alan sevdiği insana özlem içinde. Saatlerin bir saat gerıye alındığı günler. Bu somut durumdan geçmişe, sevdiği insanla birlikte olduğu günlere dönmeyi kuruyor. Bireyselduyarlığın, neredeyse düzyazı tümcelerine yakın bir sözdizimiyle aktarildığını görüyoruz bu şiirde. Çağdaş link şiirin iyi bir örneği ‘Gitgel’. Bakışsız Gece’nin dizelerle ayrılan son iki bölümündeki kısa şiirlerde ‘ustalık’, ‘sokak kedileri’, ‘sessizlik’izlekleri küçük ‘yalnızlık’, ayrıntilarla şiir oluyor. ‘Ahmet Ağbi’ şiirinde Edip Cansever’in ‘Mendilimde Kan Sesleri’ şiirine selam gönderiyor. Duyarlığın getirdiği her şeyikabullenmiş hali şiirlere egemen. Kitabın son şiiri dünyada dolaşan ‘hayalet’idile getiriyor. Bu hayaletin devrim dalgası olduğu biliniyor. Rahmi Emeç, ‘hayalet’ iki anlam sözcüğünü oluşturacak biçimde kullanarak (‘hayalet’ ‘hayalet’ biçiminde) şiirinin ufkunu genişletiyor. Rahmi Emeç, sessizce şiirini oluşturan bir şair. Şiirlerinde ‘başka bir hayatın’ olabileceğini kısa şiirin büyük zenginliği içinde sezdiriyor. • Bakışsız Gece! Rabmi Emeç/ Yasakmepve Yayrnlarz/ 44 s. 2014 2002 1246 • SAYFA 19