Katalog

RENKLER n SESLER n HARFLER AYTÜL AKAL n NİLAY YILMAZ n ÇİĞDEM GÜNDEŞ n MAVİSEL YENER n MUSTAFA DELİOĞLU Kitap Gölgesi “Küçük Prens” hakkında bilmediklerimiz... “Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi”, “Küçük Prens” üzerine yapılmış en kapsamlı çalışma, bir koleksiyon kitabı. 2 r Mavisel YENER 013’ün son Kitap Gölgesi’nin, Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi hakkında olması rastlantı değil elbette! Bu köşeyi okuyanlar çocuksu yanlarını yetişkinlik kaygılarına kurban etmemişlerdir, tıpkı Küçük Prens gibi… Okurlara ve kendime yılın armağanı olsun… Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi, Küçük Prens’in nasıl yazıldığını anlatıyor. Metnin yayımlanmamış bölümünü, kitabın ilk basımlarının öyküsünü, Exupery’nin eskizlerini, kitapla ilgili yazılmış makaleleri barındıran, her yaştan okura seslenen bu özel basım kitap için kitaplıklarımızda yer açalım. Dünyanın en çok okunan kitaplarından biri olan Küçük Prens yetmişinci yaşını kutluyor. Küçük Prens hakkında hazırlanmış bu derlemede Saint Exupery’nin yaşamı, karakteri ile kitap arasındaki bağlantılar da yer alıyor. Ayrıca, tanıklıklar, belgeler, resimli bir dosya, Küçük Prens’in hangi koşullarda yazıldığı, yayımlanma serüveni sunulmuş. Küçük Prens hakkında merak ettiğimiz her şey bu kitapta var; sayfalarda dolaşırken Küçük Prens müzesinin odalarında soluk alıyor gibiyiz. Antoine de SaintExupery’nin kaleme aldığı Küçük Prens, barış, hoşgörü, koruma, sevgi, dostluk gibi pek çok konuya büyüteç tutar, insan haklarına kadar uzanır, dünyayı çocuk bakış açısıyla sorgular. Efsanevi bir fabldır, insanın insanla ve dünyayla ilişkisini sorgulayan felsefi bir anlatıdır. “Çizimleri kadar basit olan bu hikâyenin ana hatlarını resimlerken yazarın amacı nedir? Çölde mahsur kalmış bir pilot, yoktan var olmuş gibi görünen bir çocuk görür. Bu çocuk gezegenden gezegene yaptığı yolculuğu dünya sakinleriyle, makasçıyla, güllerle, satıcıyla, tilkiyle, yılanlarla karşılaşmasını anlatır. Adam ile çocuğun karakterleri son derece belirgin benzerlik gösterir. Bu benzerlikler ruhun en derin katmanlarına dokunur. Sona doğru okuyucu ikisinin tek bir kişi olduğundan şüphelenir” (s.192). Antoine De Saint Exupery YİRMİNCİ YÜZYILIN EN ÇOK ÇEVRİLEN EDEBİ YAPITI Küçük Prens, yazarı Fransız olmasına karşın, Amerika’da yazılır, 6 Nisan 1943’te İngilizce ve Fransızca olarak yayımlanır (İngilizce baskı, yazar tarafından imzalanmış 525 nüsha) ve ilk olarak orada okunur. Küçük Prens’in yazarı Antoine De Saint Exupery, yapıtlarının çoğunu Fransa dışında kaleme almıştır, çünkü o dönemde Fransa işgal altındadır. Yazarın el yazmalarının, mektuplarının kenarlarına Küçük Prens desenlerini çizdiğini, bu kitaptaki belgelerde görebiliyoruz. Exupery, Küçük Prens’e kendi kişiliğini de katmıştır. Alban Cerisier’in kaleme aldığı “Küçük Prens’in kısa yayımlanma serüveni” adlı yazı, Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi adlı derlemenin başında yer alıyor. Cerisier bu yazısında diyor ki: “Exupery, bu kitabının kendisini yansıttığı kadar herkese de hitap etmesini ister. Okurlarının, kendisinin ve kişisel tarihine ait sayısız yankılarla dolu bu kitapta hem kendisini görmelerini beklemektedir, hem de hala koruyabildikleri çocuk taraflarına çağrı yaparak, onda kendilerini bulmalarını istemektedir. İşte bu öykünün asla tümüyle sırrına erişilemeyen büyüsü ve baştan çıkarıcılığı da buradadır” (s. 7). Cerisier’in yazısından öğreniyoruz ki Exupery, Küçük Prens’i 1942 yazı başında yazmaya koyulmuş, masalın kurgulanması ve çizimlerin tamamlanması yaz ve sonbahar boyunca sürmüş. Yazar kitabın yayına hazırlanışına büyük özen göstermiş, bugün elimizdeki (kitapta hemen hepsi sunulmuş) çok sayıda eskiz bu özenin göstergesi. Prova baskılar üzerine yazarın düştüğü notlar ilginç bilgiler veriyor bize. Bu bilgilerin/ belgelerin hepsini Cerisier’in yazısında buluyoruz. Küçük Prens’in Doğu ülkelerine 1950’li 1960’lı yıllarında girdiğini öğreniyoruz. Ancak Macaristan’da 1957’de komünist yönetim tarafından kitabın satışı yasaklanmış. Çocukları peri masallarının zehrinden korumak gibi bir gerekçe öne sürülmüş. Küçük Prens’in ilk sinema uyarlaması bir Litvanyalıya, Arünas Zebriünas’a aitmiş. Exupery’nin 194344 yıllarında, kapıldığı bir kadına yazdığı mektupları imzalarken Küçük Prens’in başını ve atkısını çizmesi, onu kendi yerine konuşturması, karakteri ne denli kendisi ile özdeşleştirdiğinin kanıtı olarak sayfalarda yerini buluyor. Küçük Prens’in New York’taki Pierpont Morgan Kütüphanesi’nde korunan el yazmasında Saint Exupery’nin yayımladığı metinden farklılıklar gösteren taslaklarının yer aldığını, Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi’nin 26.sayfasından öğreniyoruz. Bu taslakların görselleri de aynı sayfada görülebilir, yayımlanmamış bu bölüm Türkçe olarak okunabilir. Yazarın kendi suluboya resimleri ile Küçük Prens’in tam metni, Sumru Ağıryürüyen çevirisi ile kitapta yerini alıyor. Küçük Prens’in geldiği gezegen olan asteroid B612’nin ilk kez bir Türk gökbilimcinin teleskobuna yakalanması Türk okurları heyecanlandırsa da kitapta heyecanlanılacak bölümler bununla sınırlı değil! OTOYOLİNSANLAR, PATİKAİNSANLAR “Küçük Prens’in Arkadaşları” başlıklı kısım, Exupery’yi yakından tanıyanların kısa metinlerinden oluşuyor. “Bellekte Yankılanan Şarkılar” bölümünde, Exupery’nin anılarını yazdığı metinler var, hepsi de felsefe sokaklarında dolaştırıyor okuru. “Otoyolinsanlar ve patikainsanlar vardır. Otoyolinsanlar beni sıkar. Kilometre tabelaları arasındaki şosede sıkılırım. Bu insanlar hep bir şeye doğru yol alırlar. Bir kazanç, bir hırs. Oysa patikalar boyunca kilometre levhaları değil, fındık ağaçları vardır. Orada olmak için oradasınızdır. Her adımda tam da orada olmak için oradasınızdır, başka bir yere gitmek için değil.”(Exupery’nin Madam De La Rose’a Mektubundan) “Küçük Prens’i Okumak” başlığı altında, Küçük Prens’in Evreni (Delphine Lacroix), Küçük Prens’in Konusu (Virgil Tanase), Küçük Prens’in Efsanesi (Olivier Odaert) adlı makaleler Esra Kökkılıç Bal çevirisiyle yer alıyor, Küçük Prens ile ilgili pek çok yorum da bu bölümü zenginleştirmiş. Küçük Prens üzerine ülkemizde yapılmış derinlikli çalışmalardan birisini burada analım. Nuran Direk’in Pan Yayınları’ndan çıkan “Küçük Prens Üzerine Düşünmek” adlı kitabında Küçük Prens, çocuklar için felsefe programı ilkelerine göre incelenir, kavramları tartışma olanağı sağlayan sorularla bölümler büyütece alınır. Küçük Prens’in üçboyutlu basımının, yazarın özgün resimleri ve tam metniyle, Mavibulut Yayınları tarafından Türkçeye kazandırıldığı bilgisini de Küçük Prens hayranlarına fısıldamış olayım. Gündelik hayatın aceleciliğine rağmen Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi’ne zaman ayırmak yeni yılda yeni keşiflerin kapısını açacak… İyi okumalar. n www.maviselyener.com *Küçük Prens’in Güzel Hikâyesi/ Derleyenler: Alban Cerisier, Delphine Lacroix/ Çeviren: Ali Bilgin, Sumru Ağıryürüyen, Esra Kökkılıç Bal/ Mavibulut Yayınları/ 224 s./ 2013 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1245 S A Y F A 2 2 n 2 6 A R A L I K 2 0 1 3