Katalog

Aydın Boysan’ın anıları Bir Ömür Yetmiyor Aydın Boysan, Cumhuriyet aydını olarak üzerine düşeni yapan mimar ve yazarlarımızdandır. Onun yaşam deneyimleri, önerileri, gözlemleri geleceğimizi aydınlatıyor. ? Hasan AKARSU azar, mimar Aydın Boysan, 1921 doğumlu olup 41. kitabı “Bir Ömür Yetmiyor”da anılarını anlatıyor. Çocukluğunun geçtiği Samatya’da, “Denizin Dudakları”ndan midye çıkardığını anlatırken, deniz kıyısına otoyol yapılmasına tepki gösteriyor. Kentle denizin ilişkisinin yolla kesilmesini istemiyor. Samatya’da, yüz kiloyu geçen kılıçbalığı tutulup kiloyla satıldığını, bahçeli evleri, bostanları anımsıyor. Yaşadığı dönemi anlatırken kendisini anlattığını biliyor. Yüz önemli binanın mimarı olarak konuşurken politikacıların halkı anlattığını vurguluyor. İstanbul’un imar planında Menderes’in 19561957’de, Özal ile Dalan’ın daha sonra yaptıkları yıkımcı çalışmaları, Boğaziçi sırtlarının imara açılmasını kınıyor. Surların içini, İstanbul’un canı olarak nitelendiriyor. Tarihsel yapıların korunamadığından yakınıyor. Doğu Karadeniz’e kıyı yolunun yapılışını da eleştiriyor. “Yaşam bir tiyatro” diyerek insanın yaşadığı yeri tanıması gerektiğini belirtiyor. Dar sokaklardaki komşuluk ilişkilerini önemserken caddelerin, apartmanların komşuluğu bitirdiğini vurguluyor. Ülke sorunlarına duyarlı olmaya çağırıyor insanları. Yaşadıklarını sahiplenirken söyledikleri de ilgi çekiyor: “Yaşadığım hiçbir dönemi küçümsemiyorum. İsterse hayal olsun derim ki, bana bir ömür daha hediye edilirse, ben eski yaşadıklarımın hepsini ama hepsini, hiçbir dakikası ve saati değişmeden bir kez daha yaşamak isterim. Hiçbir yanı ve anı değişmeden ve tıpkısını.” (s.26) düşünceli ve aile planlamacısı olduğunu, “kendisi için yaşamadığını”, “doksanlık fırtınamız” olduğunu belirtiyor. Boysan, mizah yerine kullanılan “gülmece” sözcüğünü tutmuyor, karşı çıkıyor: “Asıl gülünecek iş, mizaha ‘gülmece’denmesidir” diyor (s.69). Din ve törelerin devlet yapılanmasından ayrılması gerektiğini savunuyor. “Kul ile Tanrı arasına kimse giremez” diyor. Bir mimar olarak İstanbul’da, Bursa’da, İzmir’de hızlı değişimleri değerlendirirken, İzmir’e deniz kıyısına yapılan yük DuyarKuşkuüzlere eğinceyle ya da i yüz oyunca Y elerinbinin a karın annedeni değil mparasahip nde Afribabalanlarca u’ gö 40 YILLIK DOSTLUK Boysan’ın Vehbi Koç’la ilgili anılarının da ilgi çekici olduğunu belirtmeliyiz. 1954’te tanışıp ölünceye değin kırk yıl arkadaşlık yapıyorlar. Koç’un ölçülü yaşamı, tutumluluğu yanında, Boysan’ın ölçüsüzlüğü, ayarsızlığı, “ekstra içkiciliği” karşıtlık oluştursa da dostlukları sürüyor. Koç’un, çağdaş, aydınlık sek binaların imbatı kestiğini, bunun “mimar cinayeti” olduğunu belirtiyor. Boysan’ın içki içmek üzerine ilginç görüşleri olduğunu biliyoruz: “İçmesini bilenlerle bilmeyenler birbirlerinden ayrılabilir mi? Çok zor. Bilen çok içerse, bilmeyen de az içerse, birbirine benzer. Ayırt etmek zor olur…” (s.102). Boysan, sanatı önemseyerek, insanı insan yapan etkenlerin başında görüyor, kaliteyi, kaliteli yaşamı savunuyor. Dünyayı geziyor, gezdiği yerlerdeki izlenimlerini de yazıyor. Seçtiği Bektaşi fıkraları da ilgi çekici oluyor: “Tutumlu birisi yoksul bir Bektaşi’ye para yardımı yapıyor ama çenesini de tutmadan, ‘Sen şimdi bu parayla meyhaneye gidersin!’ diyor. Bektaşi cevap veriyor, ‘A muhteremim! Yani bu verdiğin parayla hacca mı gidileceğini sanıyorsun?” (s.135). Boysan, içkinin eşi bulunmaz bir anahtar olduğunu, kilitlenmiş çeneleri bile açtığını belirtiyor. Aydın Boysan, sanat üzerine yazdığı denemelerinde, kitabın değerine, kitabın insanlığın ve uygarlığın yaratıcısı olduğuna değiniyor. “Kitap, uğurlu yol” onun için. Okul kitaplarına devlet yardımı yapılmasını sakıncalı buluyor. 21. yüzyılda, demokrasilerin yıprandığını ve onarılması, yenilenmesi gerektiğini savunuyor. Aydın Boysan, Cumhuriyet aydını olarak üzerine düşeni yapan mimar ve yazarlarımızdandır. Onun yaşam deneyimleri, önerileri, gözlemleri geleceğimizi aydınlatıyor. Yazarımızın “Bir Ömür Yetmiyor” deyişi de boşuna değil. Okuyunca daha iyi anlaşılıyor bunu niçin söylediği. ? Bir Ömür YetmiyorAydın Boysan, Anlatı/ İş Bankası Yayınları/ 220 s. Boysan, sanatı önemseyerek, insanı insan yapan etkenlerin başında görüyor, kaliteyi, kaliteli yaşamı savunuyor. lerden ımını mal’in rdiği alizme rdumuyundul’in yeti’ni ilgili min klarına ri umuüzlerine da yarunlaygarlıra zaBerlin öz etu kimi ları ak gi, asn bir bir “biup bı, yaşaa geniş zaman altlarıaraya vgi/ 272 s. 1181 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1181 4 EKİM 2012 ? SAYFA 17