Katalog

CeyatÇapan Şiir Atlası özünı insanoğlu cllcrdeki taş, ve gözlerdeki balçık 2. Türkü Ncrcden nereye gclıyorsun sen bılınen unııtulmaz türkü sen ıımııdu yitirmiş çocuk sen otların saf oku ve batakçıl kuşu yağmurda kurıı ve sonu olmayan keçiyolu gümüşsü keçiyolu delişmen cngcrck nereye götürüyorsun beni Sularda ve karanlıkta her zaıııan sezinlenen sen ey yunıuşak yele ey sert yele ilgisız kalamayacak kadar gözii pek toprağın ve gecenin lıep diıengcn bedeni Enginliğin gümüşsü keçiyolunda ışın gibi şimşek gibi uslanmaz kcskin kılıcıstn aydınlığın ey yele Oylcyse al götür beni diyorum al götür beni ey çocukluğıım ey türkü olünısü/ ve unutulınaz ihtiyarlık götur beni cy mecazsız yanılsamaların cn büyüğü sonsıızluğun biitün teııklerine bir hayli derinlerc acemicc açılan penccrc Bu küçük liınana düşün bu sıcacık yuvasına tekrar götürebilmen için ralıat rahat al götür beni bu yağan yağmurda ey keçiyolu 3. Atlar Ağır ağır vanyor yorgun atlar varıyor meydanlığa (beti benzi atmış yolunu şaşırmış, ve dilsiz yağmurlarl penceıedeki avuçlarımın yemlikleıi önüne Yenı diyorum doyıırun kaınını/.ı diyoruııı terli terli ve gecenin baldırlarından yayılan sıcak buharlı nemi üzerindeyken hâlâ Kişneyin çığlık atın delişmence sen dc zıplasana unutulmuş kanatlarınla cy kuş keçi ayaklı dansöz yorgun düşerı kısıak atlayalım bu penceredcn ötelere birlikte ve ona dönelim yine ve hep boyle lıiç dunnadan eğleşclim gölgclik aydınlığında enginliğin Mateya Matevski/ Şİİrler1/ çeviren: Suat Engullü 'Uykusuz derin bir vazo bu gece' Mateya Matevski 15 Mart 192') yılında, Utanbul'dd, Makedon yah gurhetçı bir atlenın og'lu nlarak dünyaya geldi Doğumundan bir yıl sonra aılv\inırı Makedonya'ya dönmesı nedemyle, çoeukluk yılLm (lostivar'da gcctı. llköğrenımını orada tamamladı. 1942 yılında Yugoslavya Kurtuluş Savaşı'na katıldı Şavaş bıtcr bıtmez, 7945 yılında Kalkandelen'de, ardındıin da \\sküp'te yarını kalan öğrenimini sürdürdü 1948 yılında, Üskiip'le liseden mczuıı nldtı Yüksekög'renımıne Belgrad'da, ycnı kurulan GazeleeılıkDıploması Yüksek Okulunda devam ettı Fakat \ag'lıg'ının bozulması nedentyle, 1949 yılının mayısında okulıı terk etmek zorunda kaltiı llunurı üzerine, Ihküp Fel\eje Fakülte\i Yugnslav Hdvbiyutı ve Makedon Dili Bölümune kaydını yaptırdı llk şiirleri 195/ yılmda, og'renım gördüg'ü Üskiip Fehefe Fakültesı Gcnç Yazarlar Kulübü'nün çıkardıgı Mlada l.üeratura dergısınde yayvnlandı Bundan btrkaç ay sonra derginin yaym yö netmcnı nldtı Dergiyı, 195S yılında Razgledi dergısi ile birleşerıe kadar yönettı. 1955 yılında Üskiip Radyosu'nda çalışmaya başladı. 1954 yılında Krste Mntrkov Me\lek Okulıı nda ög"retmenlık yaptı Aynı yılın \onbahannda tekrar Ihküp Radyosu'na döndü .Şiir yayınlart yapımeı/ığı ve tıyatro eleştirmenliği yaptı Zaman zaman edebiyal ve jilnı eleşlirilerı de yazdl. 7956 yılında ilk şiir kılabı "Yağmurlar" yayımlandı. Aynı yıl Makedonya Yazarlar Bırlıg'ı'nın şıır ödülünü kazandı ve Üskiip Felsefe Fakültesinden mezun nldıı 195') yılında Parts'le yayıınlanan "Yugnslav Şıirı Anto/o/i\i"nde, ü{ hölumden oluşan "Yağmurlar" şiiri yer aldı Aynı yıl VNES(X) larajmdan yayıınlanan "Dunya Şıırt Antolojı\ı"nde şıirıne yer verıldı 1960 yılmda, Koço Ratsın Yaymevı'nde edıtör olarak ea/ıynaya başladı "Yag'murlar" kttahı Sırpeaya eevrilip Belgrad'da yayımlandı 1962 yılındü l'arn'e gilti ve liyalro Araşlırmaları Eıısti lüsü'nde bir yıl boyunea Çafcdaş Fransız lıyalrosıı ustune ınıelenıelerde bııluııdu. 196} yılmda yayımldnan ıkıneı şıır kıtabı "Gündönümü" ıle Strııga Şıır Akşamları Mıladınnv Kardejler Odülü ıle Makedonya'nın en hüyiik iidülii uıyılan 11 Ekim Ödülü'ııii kazandı Makedonya Yazarlar Bır/ıği Başkanı görevıne seçıldı. 7965 yılında Vskiıp Televızyonu Miidürü, ikı yıl sonra da Üskiip Radyo l'elevtzyotıu Miidürü görevıne atandı. 1974 yılında Üskiip Tıyatrn Sanatı Fakiiltesı'nde Dünya Dranı ve liyalro Tarıbı dersıni okutmaya basladı Lorcadan yaptığı eeviriler, ki tap bâlinde yayımlandı Bu çalısması için drıgor Prlıcev Ödülii'nii aldı 1976 yılında "l'eruntka", bir yıl sonra da "Çember" şiir kıtapları yayımlandı. 197/ yılında, Dts Ülkelerle Kiiltür llısktlerı Cumburıyet Komısyonu Başkant görevıne atandı lirte\i yıl, Neeati V.ekeri ya'nın cevirisıyle "(jüzel/ık Ü^geni" jiir ki/abı Utanbul'da ya yımlandı Ççviri alanındakı ealışmaları ıcın 1979 Ktrıl Peyçınovtç Çevırt Odtılıı'nu kazandı. Aynı yıl, Makedonya Bılım ve Sanal Akademısı'ne dıs tıye seçldı. l'JNO yılındd yayımlanan "Iblamur" şiir kıtahına K(}çn Rat\irı Odülü verildı l Uküp 'liyatro Sanatı Fakü/teii ög'retım uyelıiıne u\ıldı. 19S1 yılmda, "Iblamur" şıır kıtabı ona Strııga Sıır Akşamları Mıladınov Kardeşler Ödülü'ııü ıktna kez kazandırdı 19S1 yılmda, ttalya'da, Premıo Medıteraneo Ozel F.debtyat Odülü'ne lâyık görüldü Makedonya Bilim ve Sanat Akademı si'ne üye \ecildi. 79,V5 yılında "Trajedinin Dog'uşu" şiir kıtabı yayımlandı. Aynı yıl Fransa'da Le'gıon d'Honneur Nışanı verıldı. 1986 yılmda Makedonya'nın en yüksek. yönettm organt nlan Makedonya (jımburıyetı Başkanlığı'na üye seçıldi Aynı yıl tsvıcre'de BlaıseSandor (Umlararası hdebıyat Ödülünü, bir yıl sonra da Hırva/ıs/an'ın Goranov VenacSiir Ödülünü kazandı 1989 yılmda emek.lı oldu. Ardından "Uzaklaşmalar" ad/ı şıır kılabı yayımlandı 1992 yılında yayımlanan "Kara Ktıle" kıtabı Makedon Edehıyat Vakfı taraftndan Yılın Kttahı Odülü'ne lâyık görüldü 1996 yılmda "h\m/ıler" şiir kilabt yaytmhmdı. Aynı yıl Çııtalea'da düzenlenen 1. Balkan Şiir Günleri'nde Ergııvan Büytık Şiir Ödülünü aldı. 19S7 yılmda Matevskı'ye Üsküp'te düzenlenen Ihlamur Bayramı llluslarara.sı FJebiyat (îösterısı Odülü ve Klıment Odülü verıldı Aynı yıl tstanbul'da, Suat lingiil lü'nün seçki ve cevirısı ile ikinei liirk^e ki/abı "lstanbul'ıi (jittiğimiz Zaman" yayımlandı. 1998 yılmda La\ Pabnas Ulu.slararası Şıır Festıvalınde Atlantıs Ödülünü kazandı 1999 yılında "Durguıı Su" şıır kıtabı yayımlandı 2001 yılı hazırantnda Makedonya Bilim ve Sanat Akademiu Başkanı gnrevine secildi. Maleya Matevski'nin şiir kitapları l'ürkce yanı sıra llalyanca, Slovena; Romence, Yunanca, Slovakça, Fransızca, Danea, Macarca, Arnavutca, Ingılızce, 1sveççe, İhnduca, Lebçe, Upanynlca, Norveççe, Sırpea, Bıdgarea, Ulahça ve Çekeeye eevrilip yayımlandı. Aralarında \b\en, Alberti, Neruda, Padmn, Irenaud, Puşkin gibi dünyaea ünlü şaır ve yazarların kırk kadar eserını Makedonıaya çevırıp yayımladı. Yazdıg1! edebıyat eleştırılerı ve denemelerı de kıtap hâlıne getınldı. Istanbul'a Gittiğimiz Zaman Uyanış (itiniin gözleri akın etti ıtykıılıı odama. Oynadılar cJuvaıuı donuk be/ckleri arasında vc ölü ç<,ekler canlanıvmli gülüşlerintlcn. Sa(,ak altıııdaki kıışun ötii^üne karışan kcskin saman kokusu yayıldl yatağın üzerine. Bir mcraklı ışın sarıldı saçlantna vc solgun ellerimin dizemi şaşırııverdi yorgun göğüslcri. Düşünceli dudakları öptü köyün gürültüsii vc daldı gitti gözlcr tcpclcrin ycşil gölcüklcrine. Sabah Kum otlar üzcrinde uyuyakalan güneşi ııyandırdı horozlar. Kocaman dokurcundan yola yuvarlandı güncş ve daracık sokaklarda ka^nıaya başladı köpeklcrin korkusundan gizlendi dıırdu küçüciik penceıeleri ardında evlerüı Kllcrinin tcrsiylc ovıışturarak uykıılu gözlerini çitlcrc bağladılar köylüler hııysuzlaşan köpeklcri Vc tırpanları omuzlarında ıslık çalarak ovalara döküldülcr güneijle berabtr. Mezar Taşı Yazıtı Mor uzaklıklarından gcldi yıllarca düşlenen bir manzarayı aramaya küçüciik adasını uykusuz gecelerin Kararan rcpclerı bulanık nehirleıi dipsiz uçurumlannı korkunun kokuşmuş bataklıkları astı Hcr şeyden öncc her şeyden yüre her şeyden öte Yolunu kcmiriyordu gecenin kıırdtı tabanlarını yarıyoıdıı gündüzün kırık camları dolanıyordıı adımlaıına huzursuzluğun kuru dalları Her şeye rağmen küçücük adasını buldıı o Altında düşlediği körpe yeşil çimenleri masınavi çalılığını dinlenccnin Türkü Uykusuz dcrin bir vazo bu gcce tedirginlik çiçeğidir gövereıı i(,inde Benım cllcrim yok kıramam onıı güniin bembeyaz pınaıında (îözlerim yok gözlcrinı kör edemem sapsaıı ürünleıiyle bckleyişin lyi bir türkiim var yalnızca bu uykusuz yerc dinginlik vcrcn Umutlar siirüsünü bckleyen uysal kava! gibi iyi tüıküm Yağmurlar Işıklan yakmayı geciktiriyorum akşam karanlığı çökerken Aydınlığı daha uzun bir süre sürdürmcyi düşünüyorum böylece Fakat ha bire gcliyor o karanlık Biitün ağırlığıyla kâinatın Dalıyor düşünceleriınc benden gizlemek istiyor dünyayı tçinde bütün aynaların karanlığa büründüğü hcr şcyi içinc alan bu gezegenıle gece bu mudur diyorum sonra kendime Fakat bir yerlerde yine de gün doğmııştur artık Bizim içimizde değil ama Bizim içimizde değil SAYFA 25 Cece ı. Korku Ağır ağır varıyor yorgun atlar vanyor mcydanlı^a unutulmujj dilin o uzak ve önccdcn sczinlcncn ugultusıı 'l'epiniyorlar hiç durmadan kapalı pencereler önünde yal nızlar şaşkın şaşkın tcpiniyorlar boguk scslcr çıkararak nalsız toynaklarıyla senin üzerinde en kaygan ve yapışkan uysal toprak tcpiniyorlar karanlığa karışarak Bu külle bu çizgisiz patııuk uluk karşısında ncrcyc toprağın vegccenin bu sınısiyalı teni dcrinlcrc kök salnıış yoğun icııi kar^ısında gözleri su basıyor ve ölüm kol geziyor alanlarda Nereye ah ncrcyc scn özüm scn gürüldcycn cngin dcniz sen tekdüze yatay yorgunluk tııtsağı dikcy rüzgârlarla gclcn bcrraklığı özlcycn ova Nereye ah nereye sen yağmurla toprağın koyu hamuru C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AYI 792