Katalog

Dili sözcükler gömütlüğü haline gelmekten kurtaracak olan edebiyatçılara inanmaz, onlarla uyumlu bir çalışma içine girmezsek, nice dil sorunlarımız çözümsüz kalır. ılı tsjenıe hunerını bılemeven bır edcbıyatçı dıl bılıncınt de vara ııu/ İiıı yu/den dıl sorıınlarıyla cdebıyat soı unlarını bırbırınden ayıramayi7 Dılc anlam derınlığı, anlatım ozelllgı kazandııan edehıyatçı, yenı so7Ciık lert yakınlık duymamızı kolaylas,tıııt Dılcı leıın onerdığı yenı so7cukler bır şıırdc, bır oykudc yaş,ama olanagı bulamıyorsa, soz luklcrc gomulmıiij sayılır Kaldı kı yenı bır so/cıığıın bılc smırlı bır yas,anıa gutu vaıdıı Ya yenı anlam yukleıı ka7anarak gelıs,ır ya da ılk onerılen anlam bılc etkısını yıtııır Dılı sozcukleı gomutluğu haline gelmek ten kıırtaratak olan cıkbıyatçılara inanmaz, onlaıla uvıımlu bır çalüjiua içine gırme7sek, nıcc dıl sorunlanmız çozumsuz kalıı Yal nızta kendı dogrularımmla dırenır, dcğıs,ık Lalı^ınalaıa kıılak veıme/sek kendımızı ge lıştıremeyı/ Dılın gelışmesıne dııvarlık gosterırken cs kı kavgalaıla gergınles.en ılıs,kılerde yenı bır odeşme ıçıne gırmek, dıl sorunlarına çozum getırıııe/ Mustafa şerif Onaran Dergilerden D Türkçenin özerk kimliği için s,ırken, o terım lulavuzlarının hıtbır ıs,e ya ramadıgını sovlemcscydı, unutu[musju£a bı lakıldıjiını anımsatma/dım Turk Dıl Kurunıu Ba^kanı Şukru Haluk Akalın ı onyargılı olmayan bır kultur ınsanı olarak tanıyoıum Anayasal bır kurulııs,a donusjen Turk Dıl Kurumu'nda sorumluluk alırken eleştırılerı anlayışla karşılayıp, yanlıs, anlaijilan durumlara açıklık getıımeyl gorev saymaktadır () eskı ya/ıda, "Türkçenin Temel Soz Varlığı Veri Tabanı"yla ılgılı kaygılarınıı da ınlarmıştım Şukrıı Haluk Akalın değındıgım konula n tam kars,ılamasa da, yapılan çalı^malaıla ılgılı genış bır açıklama yazısı gondermıs, (K)Mart2005) Bıı yazıdakı gorus,krı okurlarımızla pav laşm.ının yaıaılı olatagını umuyorum Tuık Dıl Kıııumıı nun çalışmalarına yol gostertn bu so/ıııı gereklerı yapılıyor mu' 1 I urk Dıl Kurumu nun anayasal bır ya pıya ka\us,ması onun o/eık kımlığını bozu yor da, çalışmalarına engtl oluyor nıu' Hıı kıımctı yonetenlerın dıl anlayışıyla Turk Dıl Kurumu'nun amaçları bağdasjyor mu' Anayasal yapılanma ıçınde devlet daıresıne donuşen Furk Dıl Kurumu boyle bır sava^ı mın ustesmden gelebılu mı' Bi7im tks,tırımız bu yenı yapılanmada gorev alan arkadaşjanmi7a değıl, bu yenı vapılanmanın yanlı^ olduğuna, Ataturk'un kalıtıyla ba^daşmadığı anlayıijina dayaıı maktadır 2 Şukru Haluk Akalııı dıyoı kı "Bıldığıni7 gıbı 'yazım ve 'soztuk"un yanı sıra 'ımla' ve 'kelime' de Iurkçenın soz var lığında yer almaktadıı Kıs,ılerın bu sozlerı kııllanmaları onların tcrcıhıdır Yerıne gore 'yazım' yerıne gore de 'ımla kullanılabılır" Sonra da sanal ortamda "kelime" ıle "ya zım"ın "so/uık ıle 'ımla ya gore dort kat daha çok kullanıklığını anımsatıyor 'Bıı yıl çıkarata^ımız kılavıi7un 'Yazım Kılavuzu' adıyla yayımlanması konıısu, çalıs,ma grubumuzun gundenıındedu' so/leıını de eklıyor Tuık Dıl Kurumu'nun ozlesjne Turkçesı ne yonelmesındekı olçut, sanal ortamdakı kullanma oranı değıl, Ataturk'un so/lerın dekı, dılını dc yabanci dıllerın bovunduı u ğundan kurtarmalıdır" onerısı olmalıdır furk Dıl Kurumu'nu yonetenleı bu ılkevı benımsemtzse, dıl ozdeşlcşmesının kars,ısın da olanlaıla aynı duruma duşerlcr 5 Zeynep Korkmaz'ın sozleııyle çelışen bır gerçeğı açıklarken, Şukru Haluk Akalın, daha oncekı donemde terım sozluklerı ha 7irlayan onlarea uzmanın cmegıııe savgılı davranıyor "Goreve basjadıktan sonra I ııtk Dıl Ku rumu nun oncekı yıllarda yayımladığı teıım so7tuklerınden mevtudu bulunanları depo dan çıkartılarak satı^a sunulmus,tııı Bu terım so/lukkrı, kıtap satı% bınmımızdt halâ satıs, tadır Daha onteden yayımlanmıs. olan bu te rım sozluklerının bılgısayar ve ağ ortaınuıa aktaıılnıası çalışmaları da basjatılmtijtır" Şukru Haluk Akalın yenı teıııtı çalışmala I rına gırı^ıldığını dc anlatıyor Kımı dallarda kı ttıım çalışmaları dar kapsamlı olabılır Ama "Htkımlık Terımlerı" gıbı guleıek ge nışkyen bır alanda terım çalıs,nıalaıına guı^ mek onemlı bır gereksınımı karşılayataktır Umarını kı, sanal oıtamdakı bıı çalışma lar, kısa zamanda kıtaba donus,crck cl altın da bulunur Her ne kadar tarama çalışmalarıyla "Ta rıhsel l'urkçe Sozluk" çalı^malarında ortu ^en ozellıkleı varsa da, sozcuklerm yapısal anlamsal dcğıjjimlerının değerlendırılmesı o/el bır çalışmayı geıektırıı Ne kadar yete neklı olursa olsun, boyle kapsamlı bıı çalıs, mada tek bır bılım ınsanının çalıştırılması yeterlı olmayabılır Derlemc çalışmalannın vurdumuzun dort bır yanındakı vııksekoğretım kurumla ıımla ılgılı bolumleıın çabasıvla vurutulme sı, daha olumlu sonuçlar saglayacaktır Otu7İıı yıllarda yer yer cğıtmenlerın, yer ycr yeterlı olmayan kıs,ılenn dtrledıgı soz de ğerlcrındc yanlı^lara yınelemckre du^ul ımij olabılıı (jene de bu derlemc çalışmala rı, dılıınuın soz vaılıgı bakuıundan yeıı dol durulamaz bır bırıkım oluijturuyordu Ya rım yuzydı aşkın bır zaman îçinde bolge ağl/larında nc gıbı soz degVrlerının olu^tu ğu saptanmak gerekırdı Anadolu ınsanının duşlem gucundekı yaıatitilık dılımi7in ka zandıgı yenı boyutları gosteıecektı Gene de Türkçenin so7 varlığı saptanır ken ağı/ ozellıklerıııın geıeksi/ vmeiemelere yol açacağı unutulmamalıdıı Oncelıkle ju nı^lerılmi'j tcnmler tarama laı, deılemekı so/lukkıınc geıeksınım var dır Eskı cdcbıyatı ıyı anlamak, dılın gclıs, mesinı gormek ıçın " larıhscl I uıkçe S07 luk"un yayımlannıası gcrekeıektıı Dıl çalışmaları bıtmcycn bır surcçtır Bıt tığı sanılan yeıde yenıden basjayan, ıvme kazanan bır sureç TURK DİLİ DERCİSİ Gene de, "Bır buvuk valanla 1 1 ku^atdı 11 yorıi7 diye kaygılanıvor ınsan So7İukka gomulen dılın l^levı yoktııı I debıvıta van sımayan dılın varlığından kus,ku duyulur Lskı Furk Dıl Kurumu nda da gorev al nııs, olan kımı arkada^laı emeklı olmalaıına kar^ın bırıkımkrını dc^crkndırmck ıstıvor laı liıınlaı arasında eskı Iurk Dıl Kııru nıu'yla odc!;mck ıstevenleı 1 urk Dılı dergı sını kullanmak yanlışlı£ına du^uyor Kımı emeklıler kendısıyle yıi7İes;menın sııskunlu ğu ıçındekr (l meklıknn başka gorev alamayacağına ılışkın yasa telır haklaıını bıle etkılerkcn bılımsel çalıs,malarla yaıatıcı çalı^malaı dev let kesımındekı kımı gorevkrı etkılemeye tek mP) Turk Dılı dcıgısının vavımlanma amacı benllğını bulan, gelı^cn rurkçcnın cdcbıya ta vansunasına olanak tanımaktı Aıtık o bıı "hakcm dcrgısı' kııuhğı kazanıııı^ın Ya7i Kurulıı nıı oluşturan değcrlı bılım ınsanları çagilaş, tdebıvatımı/ın gelı^nıesmı ıyı bılmıvorlar "Turk Dılı" edebıyatta ısjcvı olan bıı dergı O7ellığı gosteremıyor üysa dıl çalısjnalaııvla edebıyat çaliijina ları bırbırını gclüjtırcn bır u\ıım ıçındt ol nid/sd, tlıl çalı^malaıına gctııılcn kolav ço zumler, çozunısuzluk olaıak da voıumlana bıhr Kendı ,ıı,ıl,ııııul.ıkı kımı dıklleıın gonlu nu alır gıbı odul dagıtnıa çabasma gııı^tn şımtlıki yonctınler anayasal I urk Dıl Ku rumu'nun dı^ında duıan ınıa lıırkçtnın gucunu oıtava kovmak ıçın çalı^an Doğan Aksan gıbı bır dılbılımcıyı gormt/dtn gc k bılıyoı Ozoğıenımlı bıı dıkı olan Alı Puskulluoğlu'nun cks,tırıkrınt onem vtımtvt bılıyoı laı Ku^kusıı/ Şukıu 1 l.ılıık Akalın ıyı nıyetlı O7vtrılı bır bılım ınsanıdır Onun s,u sozkrı ııı butıın ılıkıkı pavla^nıak geıeksınımı dıı yabılıı lıırkçtnın ortak paydımı/ vı cn kutsal \aılıgınıi/ oklugtı ın.unıyla an.ulılımi7e tmtkvcrcn Turkçtmızın gclı^nıtsı guçkn mesı 7engınle^mesı uğrunda çalıvın hcrke se Tuık Dıl Kuıumu nun kapısı açıktıt Turkçe ıçın cl dc vtrtlım, gcletck kuijakla 1a Turk e yaraşır bır 1 urkçe bırakalım ' DuijUİen vanlı^ların tle^tırılmcsı ıle anaya sal yapılanmadakı haksı/lığın gukrılmesı bır butıın olu^tuıuı Degışık goıus,krın savıı nulması yonttıtıkıın küjihgıvk ılgılı dcğıl dır Lle^tırıkrdt lıırkçtnın O7crk kımlıgını kazannıasına vonelık bıı ç ıba olmalıdlı furk Dıl Kurumu nun kapısıııııı açık olıııası vetme7 () kapulan gırettk ınlayı^tır ontmlı olan 1 uıkçe o /1 1 , 1 kınlııl 11 ıklıı • , 1 11 ı «u ııytıylafcttsknkurabnmBiıtz tçln dergileruıiri ve UtıplrMB~ aşs^tdatl adreıı londerlrıeniz memmın oluruz. NROM(BlMMMIhekknkoytltNl20 (tk No 8 08800 ItattUy A*. U. (03U) 23511112381) K K İ T A P S A YI 7 92 ESKİ BİR YAZI "Cumhuriyet KlTAF'ta 25 Kasım 2004te yayımlanan 'Dil Sorunları' bas,lıkli eskı bır ya/ımda konıınıın degısjk yonlerı uzeııııdc dııruıken şımdıkı Turk Dil Kurumu nıın kımı tutıımlarını da eks.tırmıs.tım "Kelime", "imla" demekte ılırenmelcrınc, tcrun kılavuzlaıının ıınııtulmusjuga bırakıl masına dokıınmuştum Zeynep Korkmaz ofkesını ventnıevıp ÎJerafettın Turan a sata ATATURK İLKELERİİLE SANAL ORTAM Once Turk Dıl Kutumu'nun onıındckı taşa ka7inan, anıt gıbı duran Ataturk'un sozleıı, dıl çalış,malarında başılkc olaıak be nımstnmezse, dılıtnı/ın benlığıııı bulnıası çalıs,maları bas,arıya ulavımaz Tas,a kazınaıı o ya/ıdakı Ataturk un unlu so7İtrını ycnıden anımsayalım "Ulkcsını yuksek ıstıklalını korumasını bıkn Tuık mılletı, dılını de yabanci ılılleı boyundurugundan kurtarmalıdır " İLERİYE DÖNÜK ÇALI$MALAR ()vle anlaijilıvoı kı, "Türkçenin lemel Soz Varlığı", terıınler, taraıııalaı, deılemeler so/tııklcrın çıkışından gunumuze doğru ge çııclıgı deglı^ımleı so/ değerlerı ağl/ o/cl lıkkrı kısaltmalar, oztl adlarla kapsamlı bır so/lıık olataktır Turkçe nın gutııne buvuk bıı dıl oklugu na ınananlar dcvijirmı bır sozluk'k karşı lai)[iıavataklaıına m.ınmak ıster Ancak boyle kapsamlı bır so/lıığe ulaşj nıak ıçın van so7İuk çalı^malannın tamam lanması gerekıı Bu ^alı^ınalaıın ustesmden kolayta gtlıneme7 C)/cllıkk "I kkımlık l'e umleıı çalışmaları çok 7aman alaeaktır Hukuk ttrımleııne dın teıımlerıne ne u man sırı gcle ! skı I ııık Dıl Kurumu'nda "Tarihsel Turkçe Sozluk"k ılgılı bınleın fış deılen mi'jtı Şınnlı bu hs,krı bolumka ayırmak, açıkl ını tl.ıı 11 kııll ınılıı hale gctırmck ıçın Rcıcp Toparlı nın gorevlendırıldıgıııı og nnmış bulıınuyoru7 Ancak daha XIII XV yu/yıllaıla ılgılı lışlerın derlenmesı tamamla nabılmı^tır SAYFA 22 C U M H U R İ Y E T