Katalog

UlviyeAlpaydan Çalkantı1 Denizcilerin romanı günde sığ bir kanaldan gemiyi gcçiriyor, mürettebat sorumsuz, aymazlık içinde. Gemi limana yanaşınca ilk işleri kadınlarla huluşup cinsel isteklerini gerçekleştirmek. Kaptan Ege de gemicilerin gittiği bara gidiyor, karada olmanın mutluluğuyla özel dans ediyor. Elektrik zabiti Volkan'ın kolundaki siyahi güzeli alarak dansa başlıyor. Gemisini yitiriyor ve sırılsıklam, titreyerek uyanıyor. Duş alıp kamarada geziniyor. Önccki seferlerini anımsıyor. Kendine gelmek için yine içkiye sarılıyor. Gördüğü diişü yorumla maya çalışıyor. 24 yıldır dcnizlerde ve her seferi aylarca sürüyor. Tekdüzelik anlamsız bir yaşam biçimine dönüşüyor. Yeni bir yaşam kurmak için bunun son sefer olmasını istiyor. Buna eşinin ve çocuklarının da sevineceğini biliyor. Ancak "Karada yapabilir miyim? Aileme alışabilir miyinır1 Evimde eşimle ilişkilerim nasıl olacak?" gibi kaygılar içinde: "Dünyayı gezmek dururken, bir kente sığınmak, attığım her adım için birine hesap vermek... Biitün bunlar bana göre mi sanki?" (s.19) Ona göre dünyada üç çeşit insan var: Yaşayanlar, ölenler ve denizde olanlar. Ailesine bakmak için para kazandı ğını düşünerek, kendi siyle hesaplaşıyor. Denize vurgun Ege, denizi bırakabilir mi? Baba olmanın dünyanın en giizel duygusu olduğunu, iki yetişkin çocuğa sahip olmanın kıvancıyla yaşadığını biliyor. Annelerinin çocuklara babalarını aratmadığını düşünüyor; ama onlar hcp bekleyiş içindeler. Eşinin "Gitmekal" demesini istiyor her sefere çıkışta. flkelerine bağlı, güçlü görünmeyi becerebilen, özgürlüğüne düşkün, başkaldırıcı rııhu olan bir eşi var. Ancak bencilliğini ve kendini üstün görmesini, kitaplara tutkusunu sindiremiyor. 2000 yılında, Kaptan Ege, lncisu gemisiyle Güney Atlantik'te. Brezilya'dan aldığı maden cevherini Çin'e götürüyor. Ege'nin ailesini tanıyoruz. Dedesi, mübadelede 1926'da Selanik'ten Adapazan'na ycrleşiyor. Ege'nin babası Adapazan'nda doguyor. Her yerde yoksulluk var. Ankara'ya göç ediliyor. Ege, babaannesini unutamıyor. Onu anımsadıg'ına seviniyor. Dedesinin niçin öldüğünü sorduğunda yanıt alamayışını, altı yaşındayken mezarının açılıp başka yere taşınmasını anımsıyor. Babaannesi Makedonyalı, eşine âşık. Dedesi ise başka birine âşık olup onu terk etse de, onu unutamıyor. O, acıların dirençli kadını. ROMANDA SÖYLENCEOLAY BİRLİKTELİĞİ Yazar, romanda denizlerle ilgili söylencelerden de yararlanıyor. Söylencedeki erkek kuş albatros Keyks'in, eşi, sevgilisi Alkyone ıle olan ilişkisiyle, Kaptan Ege'nin eşi arasindaki ilişkiyle bağ kurularak birlikte işleniyor. Albatros Keyks, Rüzgâr Tanrısı Aiolos'a seslenerek sevgili Âlkyone'sine kavuşmak için yardım istiyor: "Ey Rüzgâr Tanrısı Aiolos, bağışla beni, açılsın kanatlarım, uçursun beni Sevgili Alkyoneme. Eğer geç kaldığımı söyleyecekscn bana, Alkyone başka yârin kollarında diyeceksen eğer... iyiliğinle kal, kır kanatlarımı, göm derinlere yeter ki, olumsuz hiçbir şey söylemc bu seül kuşa. Rüzgâr Tanrısı Aiolos, sevgilim Alkyonemle miller var aramda. Kurşun gibi ağır, dingin hava kanatlarımda giiç bırakmadı. Bacaklarımdaki dermanı kesti. Esmen için yakarışıma bir karşılık alamadım..." (s.4950) lncisu gemisinde tam yirmi iki kişi bulunuyor. Ikinci Kaptan Ülaş, Üçüncü Kaptan Okan, Çarkçıbaşı Şatak Sancak, îkinci Mühendis Yavuz, Aşçı Günay, Elektrik Zabiti Volkan Atay vb. Gemi üç aydır denizlerdc. Dönüş de üç ay sürecek. iki gemici birbiriyle öldüresiye kavga ediyor. 1 lepsinin aile sorunları var. Sinirler gergin. Su tanklarında eksilme gözleniyor, nedeni bulunamıyor. Aşçı Günay, hiç evlenmemiş, gczerek görmek uğrıına üç yıldır denizlerde. Jamaikalı melez sevgilisiyle evlenmeyi düşünüyor. Ege Giritİi ile Çarkçıbaşı Şafak Yüksek Denizcilik Okulu'ndan aynı dönemde mezun olup yakın arkadaşlar. Gemide, işler yolunda okınca video film izleniyor, poker vb. oyunlar oynaniyor. VOLKAN ATAYIN YAŞANTISI Romanın en önemli kişilerinden birisi Volkan Atay. Aklı gidip gelen biri, sorunlu. Küçük yaşta yetiştirme yurduna bırakılıyor, kimsesiz. Bir daha soran olmuyor. Yıllarca ezilip horlanıyor orada. Yurt görevlisi tarafından eve götürülüp cinsel tacize ugruyor, kullanılıyor. Yaşı ilerleyince yurttan kaçıyor, sokaklarda, çöplükJer den beslenerek yaşıyor, hırsızlık yapıyor. Bir gece Beyoğlu'nun arka sokaklarında açken, umarsızken bir orospuya saldırıp parasını alıyor, bacağından yaralanıyor. O para onun önünü açıyor. Bir otel odasına sığınıyor. Otel sahibinin yardımıyla Yenikapı'daki balıkçı lokantasında bulaşıkçı oluyor önce. Sonra garsonluğa geçiyor. Lokantaya gelen Rus gemicilerinden bir gruba servis yaparken Ivan adlı denizciyle aralarında aşk ilişkisi başlıyor. Ivan'ı otel odasına götürüyor, birkaç gece sevişiyorlar. Volkan, ondan ayrılışına çok üzülüyor. Yaşamındaki sevgi boşluğunu dolduran bu denizciden mektuplar da alıyor; ama bir daha görüşemiyorlar. Bir gece otele gelen polisler morgdaki bir kadının kimliğinin belirlenmesi için onu alıyorlar. Kadın ölürken Volkan'ın adını sayıklamıştır. Volkan, parasını çaldığı kadını tanıyor, annesi olduğunu öğreniyor. Bir daha yıkılıyor. Nermin Atay'ın vesikasına bakıyor ve kendisi dört yaşındayken genelevde çalıştığını anlıyor. Çocukluğuna dönüp kendisini küçük yaşlarda yurda bırakan, bir daha uğramayan adamı anımsamaya çalışıyor. Annesinden çaldığı parayla yaşamında kendisine bir yol çi/.diğini anlıyor. Lokantanın sahibi, herkesin Beybaba dediği adamdan yardım görüyor, elektrik zabiti ehliyeti alıyor. Bu ehliyetle gemilerde iş buluyor. lncisu gemisine girmeyi başarıyor. Gemide sorunlar çıkarıyor, kamarasına baglanıyor, hastaJanınca revirde bakılıyor. Kaptan Ege, ilk limanda sorunlu olanları bırakmayı düşünüyor; ama önlerinde beşon gün var. Volkan, filikalara kaçıyor, üstüne kar yağıyor, ölmek istediğini söylüyor, zorla oradan çıkarıp revire götürüyorlar, ilgileniyorlar. Ikinci Kaptan Ulaş'ın babası da kaptanlık yapmış, Urla'da yaşamaktadır. Ulaş, denizlerde olduğu sürece evlenmeyi düşünmüyor. Çocukluğunda aylarca babasının uzaldarda olmasını unutamıyor. Yanmda olmayan bir babayla büyüdüğü için kendi yuvasında da aynı şeylerin yaşanmasını istemiyor. Babası denizden döndüğündc kirli çamaşırlarıyla evlerinin deniz koktuğunu anımsıyorlar kız kardeşiyle. Güney Atlantik'in ortasında, gemiden telefon bağlantısı kuruluyor Istanbul ile. Kaptan Ege eşiyle konuşuyor, çok özlediğini söylüyor. Neler yazdığını soruyor. Eşi, "Deniz kuşunun aşkını anlatıyorum" diyor: "Bir albatrosun eşine kavuşma isteğini, eşinden uzak kalınca nasıl bitkin düştüğünü, her şeye karşın mücadelesini anlatıyorum. Kısaca aşka anlatıyorum, albatros Keyks'in eşi Alkyone'ye delice tutkusunu..." (s.106) Ege, günlerdir bir albatros tarafından izlendiklerini, albatK İ T A P Ulviye Alpay, okyanusta, aylarca süren gemi yolculuklarında neler yaşandığını seriyor gözler önüne. Seven insanların özlemlerini, aldatışlarını, kıskançlıklarını, tutkularını, geçmişteki yaşantılarını, ailelerini her yönüyle tanıtıyor. İki ayrı geminin kaptanlarını karşılaştıran okuyucu kadınlarla ilişkilerinin benzerlikleri yanında, insan yönlerini de değerlendiriyor n HasanAKARSU alkantı", yazar Ulviye Alpay'ın romanı. 1951 Islahiye doğumlu olan Alpay, liscyi Ankara'da bitiriyor. 1998'deTRTGAPTelevizyon Kurumu'nun açtığı öykü yarışmasında Tombala adlı öyküsüyle birinciliği kazanıyor. Mavi Bir Merhaba adlı çalışmasıyla 1999 yılı Yunus Nadi Öykü Ödülü'nü paylaşıyor. Çalkantı romanı yeni yapıtı. Çalkantı romanı 25 bölümden oluşuyor. Yazar bu romanını, Vedat Günyol'a sunuyor: "Sağlığında her görüşmemizde, romanımın gidişatını sorup ince ayrıntıları güleç yüzüyle dinlerken bilge kişiliği altında sezdirmeden rotamı çizen can dostum Vedat Günyol'un anısına." îki dostun konuşmalarıyla başlıyor roman. Hiçliğin ortasında olduğunu söylüyor Kaptan Ege Giritli. Kamarasında yalnız olup açmazlarda kendini sorguluyor: "...Yaşamımdaki ana izlek ne olmalıydı? Bu yaşam biçimimden ne kadar mutluyum? Istediğim bu muydu, yoksa koşullar mı bu tür bir yaşamı önüme serdi?" (s.9) tçkinin uyuşturııcu etkisine sığınıyor boş vermişlik içinde. Brezilya'daki tüm kelebekleri sarhoş edecek denli içkili. O dıırumda düş görüyor: Sıcak bir "Ç \ *' V uiviye Alpav, 'Caikantı'yı. her görüşmelerinde romanın gldlşatıyla yakından llgllenen vedat Cünyolun anısına sunmuş. SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T S AY I 8 19