Katalog

TÜYAP 23. İSTANBUL KİTAP FUARI onur Yazarı geleneğı kaynaştırmış olan şaır, ulkemızde ne yazdc kı pek az bdınen, gucu ortulen bır geleneğm, Turkıye'nın kurutu oğelermden bırmm, Bâcıyanı Rum (Anadolu Bacdan) geleneğmm modern tem sılıdır kanunca Destanları, ağıtlan, dahderı ve turkulen bu yargının kanıtıdır Anacd bır şıırdır, dığerkâmdır, otekuım sesmı kendı sesı kılmıştır Kotucul dunya mo tıflerını betuıdemesı, bu olgularla çarpışması, şurını bır yargı, bır beğenı, bır anlayış şun, guçlu tıtreşunlerı olan bır duyum şun yap maktadır Duyum şun olduğu kadar da bıçım şurıdır 1955'ten bu yana, butun şur ve toplumsal yaşamlarının ıçınden comertçe geçmış, onları yeşertmış, onlarla ye şermıştır Gulten Akın, Turkçenın bır kazancı, bır şansı olmuştur Dunyadakı yaygm ddlerden bınnde, orneğm tngdızce ya da îspanyolca, yazmış olsaydı, yeryuzunun her yennde okunurdu Boyle ol mayıp Turkçeyı onurlandırmış ol ması da, Turkçenın, bızım kazan cınuzdır • Bâciyânı Rum'dan modern çağa bir şiir bıırcu • Mahmut TEMİZYÜREK O nun yarım yuzyılı aşkın edebı pratığı, hem 02 gun bır ştırın kuruluş oykusudur, hcm de ul kemızın yakın donem toplumsal tarıhının en belırgın ızlerının şur de yaşam bulmasıdır Belkı bu nedenle, şurınde ıyılık olduğu kadar kotuluk, acı olduğu kadar başkaldırı, aşk olduğu kadar aynlık, ınsan olduğu kadar da doğa var Başlangıcı da sıkıdır bu şurın îlk uç kıtabı delışmen bır gençlığın varoluşu ıçselleştırme deneyımı, yabancılaşmış dunyada daraltılmı; bır ruhun zarıf ısyanıdır Kışısel sesındekı temız nota ve kırılgan ton, sonra denedığı gelenekscl seslcr asasında bıle hıssedılır Bu genç, yetışkın ydlannda, şurdekı başka bır kanala olağan bıçımde yonelmıştır Şaır, 196O'lı yıllarda, yaşamını tam da toplumsal kavga nın ortasına kurmuş olmasının şıırdekı ızını ılk kez Kırmızı Karan fıl de gosterır Yazdığı toplumsal temalarla ıç ıçe yaşamaktadır, do nemındekı toplumsal ruzgârı per desız ve şemsıyesız goğusleyenler den olmuştur Içtenldc de tıtızldc, duşunce de eylem, soz de bıçım bırbınnı zorlamadan butunlcşır şıırınde Kırmızı Karanfd lutabıyla başladığı, Cahıt Kulebı, Oktay Rı fat, Ceyhun Atuf Kansu, Ahmed Anf gıbı buyuk şaırlerın yetkın deneyler ortaya koyduğu halk edebıyatı motıflerırun şıırde yenıden canlandırdması yolunu seç mış, bu poetdc tutumunu ısrarla surdurmuştur Maraş'ın ve Okkeşm Destanı (1972), Ağıtlar ve Tur kuler (1976), Seyran Destanı (1979), 42 Gunun Şurlen (1986) Modern ve geleneksel tum şıınmızden feyz almış, bu da buyuk ırmağı kendı şıınnde bırleştırmış tır Bunca yuklenmeye karşın, ağırhksız, zorlamasız ve uyumlu bu yapıdadır şurı Yalındır, tıtız dır, rastlantdardan çok şaırının kurduğu bıçım ondedır Şaırıne benzer şun, şaırtnm huyuna, ya şantısma Aydm olmak, anne ol mak, dahası 12 Eylul'de zındanda dırenen, açldc grevmde olum pa hasına zorbayla onur savaşına tu tuşan gençlerden bırmın annesı olmak sorumluluğunu ustlenmış tır bu şıır Acısmı, abartmadan, ıncıtmeden, ozunu bozmadan, akdcdaştırmadan şııre donuşturme poetığmın adı olmuştur Gulten Akın adı Bedenlen fartınalar ıçın dekı annelerın ıçerdekı çocukları na gonderdıklen "dayan" sesı, ın sanlara gonderdığı o tız çığlığın notalı ağıdı, dahderdekı o yakarış, ınleyış ve umuttur onun şun Yal nızca ulkemızde değd, Arjantın'den Balkanlar'a, Irak'tan Fdıs tm'e, Afganıstan'dan Afnka'ya dunyanın her yennde acı çeken annelenn evrensel sesıdır onun se sı Sevda Kalıcıdır kıtabı aynı an nelenn kendı kendıne, ıçten ıçe, sessız ağıdıdır Dışandakı gıbı ıçı de çatışmalar ıçındedtr O karşıt ruhsal durumlarla yuzleşmekten, yabancdaşmayı hıssettığı anda kendını de hedef almaktan başından bu yana kaçınmaz Sozu şıırınde bır şaırdır, ayrıca bır soze gerek duymaz Hayat olgulan, be nımsenmck ya da dışlanmak ıçın lyıce olçulup tartılmıştır şıırlerın de Içsel ve dışsal çatışmalarıyla yuzleşme cesaretı gerdımlı ve de rın bır şurın kurulmasuıı, bdgelığı ıse bu şurın engınhk kazanmasını sağlamış, Sonra Işte Yaşlandım, Sessız Arka Bahçeler ve Uzak Bır Kıyıda kıtaplarmdakı şurlerle Turkçede şunn eşsız bır burcunu kurmuştur Toplumsal kavga ıçınde yaşamış bır kuşağuı, analı ba balı, oğullu kızlı dunyasında dırenırken yucelmenın, yucelırken bu yuklenmeye duşmemenın, bunun bdgeldt duzeymde yaşantüamanm şıınnı tamam etmıştır Modern de duk, daha sonra yentden duyacag'ımız gt bı Şaırın daha çok kendısıne seslenen, kendtsınden çıkarak yayılan bır ses var başlangtçta Sonunda ytne bu sese donece ğız ama başlangıçları konuşmak, şur burç larımzı, ozelltkle Behçet Necatıgıl 1 ko nuşmak uygun olacak santrtm HALK KÜLTÜRÛ Halktan bırı olup da halk kulturunu ozumsememek olası mı' Konak yakınhk larım oldu ama ne sarayda doğup buyu dum ne de konakta Ustelık benım yetış tığım yıllarda televızyon yurdun afakını sıslerıyle sanp sarmalamamış, halk kultu ru yerıne "arabesk" ıcat edılmemıştı Dın, sıyaset bedestenıne meta yapdma mıştı Konaklarda da kulturel açıdan ev lennkınden pek ayrım yoktu Futbol da hayatımızın dışmdaydı Evlerde çocukla ra kavganın duşmanlığın, salt kendını duşunmcnın atımasızlığın kotu olduğu, kendınden çok başka ınsanları duşunme nın koruyup kollamanın msanlık olduğu oğretdıyordu Dualar, herkesı, ozellıkJe ıhtıyacı olanları kapsayacak şekdde du zcnlenmıştı Saygı vc merhamet, utanma ve sorumlıduk Yaşam kulturu buydu Bır de sadelık Yeme ıçmede, gıyınıp gez mede yoksulluk ve varsıllık arasında bu gunku dağlar yoktu Ust kıdtur açısından bakarsak neler 1 vardir Mevlana, Yunus, Karacaoğlan ve otekı halk ozanlarının şurlerı vardı Halk turkulen manderı, masallar soylenceler, halk destanları, Kerem de Aslı vb " Kı sas 1 Enbıya" denden manzum peygam berler kıssaları, yaşam kesıtlerı Atasozle rı ve deyımlerle daha da varsdlaşmış, renklenmış ama soz kalabalığından kur tardmış bır ortak dıl Annem gıbı, gazete okuyan, radyo dın leyen, alaturkaya meraklı, ut fılan çalınan evlerde yetışenler " Yesarı Asım " şarkıla rı bılırlerdı Oyle evlerde 1930 40'larda artık dıvan şıırlerınuı yanında Nâzım, Sa bahattuı Alı ve başka yazarlaruı lutapları da bulunabdırdj Ozellıkle Fransız, AJ man edebıyatından çevırı kıtaplar gırı yordu Yaşam elbet değışecek, benım soylenmem buna değd, değışımın olumsuzluğuna, "gelışme" değd, yozlaşma olduğu na Butun bunları şıınun ıçın anlattım Ilk şıırlenmden başlayarak bu kulturel bırıkım dokuda hep oldu Yoğun değddı belkı başlangıçta Bıreyselldt konu oldu ğunda gereçler daha saklayıcı, toplumsal ızleklerde ıse daha açiklayıcı (belırgın) oluyorlar, bdırsınız Şur yayımlamaya 19 20 yaşında başla CUMHURİYET KİTAP dım Eğıtımım açısından şanslıydım Mo dern kulturu (kı Batı kulturu olarak algı lanıyordu) cıddıyetlc oğretden okullarda, ıyı oğretmcnlerde okumuştum Ankara'ya taşınana değın "çocuk gon lum kaygdardan azade" ıdı Mutluydum On yaş sonrası, ozellıkle unıversıteye ka dar olanı mutlu sayılmazdı, tatsızdı Içı me çekddım Dışarıda ddedığımce varolamıyordum Vazgeçmıyordum da Bır bıçımde varolma, kendını gerçekleştırme ınadım, ısrarım vardı Bunun bıçımı, be nım ıçın, şur yazma oldu Yazdım, hep yazdım Yazdıkça dunyayı ve kendımı daha çok tanıdım Sozcuklerle kurdu ğum duşsel dunyada ozgur oldum "So kağı beğendım mı çekıp gıtmek" olmasa da, "ıçımeyurudu ayaklarım" Necatıgu'e gelınce Ilk kıtaplarımdakı şıırlerı yazarken burcumda Necatıgd yoktu O'nun kıtaplarını, "Çevre"yı, "Evler"ı pek onemsememıştun O, "Eskı 1oprak"la gırdı onemsedıklerun arasına Şımdı de, "Eskı Toprak", bıraz da "Ara da"yı, onun başeserlerı olarak duşunuyo rum Behçet Hoca kışılığı de de çok değer lıydı Hangı usta bır genç şaıre "Sız şu ıkı dızeyı bana verın, tum şurlenm sızın ol sun" dıyebdmıştır^ Bana boyle davran mayı o oğrettı "Sığda", Alucra ve Gevaş'ta yazddı Yazdıklarım hâlâ bıreyseldı 1964'te Doğu'dakı çalışmalan takdır edden eşım Haymana'ya atandı Ulkenın kaynamaya başladığı gunlerde Kıbns ambargoları dolayısıyla "Mıllet yapar" kampanyalan suruyordu Haymana'da kımı tabıı senatorlertn de bulunduğu bır mıtıng yapddı llçenın zengın tanm topraklan vardı Tapulama komısyonlanna yalan beyanda bulunularak en venmlı buyuk tarlalar guçlu kışıleruı ustune yapdıyordu Top raksız koylulerın şıkâyetlen vardı Mah kemeler sonsuz dava yuku de bunalmış durumdaydı Orada hazıne avukatı ola rak devletuı kanunı haklannı savunuyor, sabah mahkemede, oğleden sonraları koylerde keşıf ıçın koşturuyordum Bır yandan da Kaymakam Bey, çok ku çuk bır ecrımısd (bır tur vergı) vererek devlete aıt topraklan ekıp bıçen ağaların elınden bu olanağı alıp topraksız koylu lenn kullanımına verme uğraşı ıçındeydı GECEYARISI KİTAPLARI Dünya ve Pantolon Samuel Bechitt Ne Var Ne Yok (Yetişin) Vladimir Mayakovr.ki Aforizmalar J. Heinrich Fussli Yüzleşmeler Henri Michajx Kızıbaş Günlerim Abidin Dıno Aşkın Zembereği Cem Akaş Eşsiz Hazlar Mastürbasyon Külliyatı Harry Mathevs Orson VVelles: Bir Amerikan Mitosu G. Cabrera Infar te ZilifOruç Aruo^a rilmemiş Kartpostal Yazıları Oğuz Demirclp egatif imge Cem ileri, Enis Batur, Faruk Ulay, rtürk, Samih Rifat, Serhan Ada, Uğur Kökden Ada Samih Ri\at Devam Ferıt Edgü iatur UMUT DOLU YILLAR Kırmızı Karanfd (1971) de bırlıkte bırdett mnenızın, annenızın, dedemzın se \ımn de seunızt butun zengınlığıyle katıl dığı (orneğın Cazel duştu den lere ay ya rınt" soyleyısıylc baslıyor ılk şur) bır şurı başlattyorsunuz bu başlangn onemlı (, unku Maraş'ın ve Okkeşın Destanı (1972), Agıtlar ve lurkuler (1976), Sey ran Destanı, 42 Gunun Şurlerı kıtapların da, daha belırgın bıçımde, ozen ve belırlı bır poetık ısrarla surduruyorsunuz, 1991 de çıkan Sevda Kalıcıdır a kadar Halk soylemınm, gundeltk sozcuklerın ve geleneksel ve yerel motıflerın modern şı ıre comertçe davet edıldıg'ı, dahası onun sozcuk ve soyleyış malzemelerıyle kurul duğu bır donem bu donem Sorum şu deleneksel de modern şur leması nasıl bır arayıştan, nastl bır anlaytştan dogUlu, nasıl bt(,ımledi'> 1960'lar umut dolu ydlar oldu O ne guzel anayasa ıdı Yazınsal yaşam bırden zengınleştı Sosyal ve sıyasal alanda onemlı eserler çevrddı Muthış bır okuma, oğrenme telaşı herkeste 1958'de kısa surelerle gıdıyorduk 1960'ta on dort yd surecek olan dçe yaşa mı başladı "Kestım Kara Saçlarunı", 4 0 Gözaltl ^^^mğtmEnis >\ • .. .. ^^^^^^^^^^mt Aforistika ya da Özeldeyişler Hulki Aktunç tan, Gemide Kaçak Yolcu Var Ali Teomcn, Oykusuve ^ ^ ^ ^ B ^ < Armağan Ek a lam, Oğuz Demirafo, Diğerleri Sadık Yalsızuçanlar hattm Ozpalabıyıkıar Okmuş Enis Baiur 2 Metin Münir Giile baç Selçuk Dem'rel < Halleri Ferit Edgü ur at r, lu Yalan, murat Gülspy, Batur AyferTu^ç, emeler Eo Levent *SELYAYINCI SEL kıtaplan ındırımde Elhamra Pasajı, 258 Beyoğlu S AY I 7 66 SAYFA 7