Katalog

KISA, KISA Dr. Miifit Ekdal ve vapıtları NEŞE DOSTER D ı Lkclal 1918 dogıımlıı bırgenç Bevnıyle, uretrıklerıvlc, va/dık larıyla vc duşuneeleııvle 1950lı vill.uda doğanların, ulkc yoni.li mındegcrçcklcjtıulıklcıını.dıısıınee vc eylcınleıını goıunce "genç" sıfatmı bı lınçli vc dogru kullandığımı o/cllıkle vuıgulamalıvım Dr Ekdaf, hekım olarak şu aııda 3 kuşaga bakıyoı C mven duyulan kışılığı, ranı ve tedavıdekı başarısı, toıunları da onayonlcnduıvoı Buaıadacvel sohbet Icıımi7dt pck çok ıınluvu tcdavı cttıöı nı,bunlaı aıasındaya/arların sanatçıla ıın, devlet adamlaı ının olduğunu th bı lıyorum Dr Ekdal'ın araştırmacıyanınagclın ee, "Tıphane'den Numuneye" adlı kıta bında, ozellıkle tttıhat ve Tcrakkı (,emı vctı'nc gonul ve omuz veren doktorları vc onların çalışma koşullarını anfatır "Bır Fcncrbahçe Vardı" adlı eseı ınde, 1 eneibahçe'nın ılk doncmlerındc n, Bı /ans, Osmanlı vc Cumhurıyet yıllaıındd kı o/ellıkleıınden so? eder "BırKonak BırOmuı Bıı Devıı ' ad lı yapıtında, Gazı Ahmet Muhtar Paşa Konağı'nın yapılışından yıkılışına dek olan suıeçte, bır donetnın perde arkası nı ırdelcr "Prenses Lla" adlı ıncelemesınde, Os manlı Mısır hanedanının, bır panoro masını, bır kcsıtını gozleı onune serer "Kadıkoy" adlı genış araştırmasında ısc Kadıkoy'u tıım yonlerıyle ele alıı Bıı kıtap bıı Kadıkoy âşıgının gozunden ve kalemınden Kadıkoy'un anlatımıdıı Çayırındaıı kopmsune, okulundan ca ınısıne, çeşmcsınden kılısesıne, koşkun den hamamına, ee/anesınden doktortı na çok bııyıık bır cmek ıırıınu olan bu kıtap, genış ba kaynak ve başııcu kıta bıdır Bıı kalın kıtabın her sayfasını beğenı ve ılgıyle okudıım En çok da vefa ko kan bır duyarlılıkla anlatılan oğretmen ler bolıımıınden etkılendım Ozellıkle, ya7arın kımya ve matematık oğretmen leıının portrelerını çi7erkenkı ustalığını, onların olıını şcklmı ve anlatımındakı badehgı vuıgııva değer buldum olacaktır Dr Lkdal'ın tum lutaplarına hâkım olan duvgıı, geçmışı anlatarak, gelecegı varatma duvgusu bana gore Avnca pck çok ıcngın ve kulturıın bulus,tuğu bıı cogralyanın batışçı yapısının altını 11 ,7 mektetı hoşlanıvor Ekdal Onıın kıtap larını okurkeıı, goz kamaştıran bır var sıllıkla, kahreden bır yoksulluğu bır aıa da goruyor, ıhtışann ve hııznu bırlıku vaşıyon>ıınıi7 Ayrıca değerlerın hı/la dc ğışıkhğe uğradığı gunumuzde, değındı gı tıını konıılaı sosyolojık bır saptama O7ellıgı de taşıyor Yazaı, tarıhe, geçmışe, kulturel dcğer lcre ışık tııtan, arsıv olııijtuıan eserlerıne anılarını, tanı^ıklıklarını, yaşadıklarını v< tanıklıklannı ıısta ve yetkın bır dılle ak taııvor Bovleıe, derın bır go7İem gııcıı ının ınandıncı bır bellek /engınlıguıııı vc akıeı bıı anlatımın hâkım oldıığu kı taplarının keyıfle okunmasını sağlıyoı Dostluğıı gııven ve onıır veren Dr Mııfıt F.kdal'ın şıfa ve bılgı dağıtan ellc rı dert gormesın • Bizans Mctropolünde İlk Tiir KöyuKadıköy/ Dr Mııfıt Ekdal/kadıkoy B< Itdıye ha^kanlıSı Yayınları/425 s Eski Bir thtilalciden Dinlediklerim/ Dr Muftt Ekdal/ Kttabcvı/4H 1 Sarmaşık İSMET KEMAL KARADAYI ııya7dınlen "?" LesındLyanı nıa aldığım V)\ saytalık kıtabı, gunlıık ga7eteler ve bmkmıs aylık, ıkı avlık dergıler arasında, ıkıncı gun bıtııdığımde, ne "oh " dedım, ne de "ah" ü n u hâlâ clımde tutuyor, dıışunuyorum Da lıp gıtmısım romanın i(,erığıne kışıleı 1 ne, dedıklerıne, demek ıstcdıklerınc Kapak arkasında şunlar ya/ıhvdı, yenı dın Hangınız kendı hayatınızda ırın akıtan bır taraf olmadığını ıddıa edebı Iıısıni7'> O 7aman gozlennı/ı dort a«,ın Yazar, ne bu polısıye, ne bıı cınayet, nc de bır aşk romanı olan, bıınlaıın hepsi nı ust ııste koyııp hın7irca taklalar attır dığı bıı kıtabında si7.e, hepımızın kendı kendınıı/ın ^eytanı olduğumıi7iı gostt recek, hem de hayatın atomlarını olu% tııran tehadııflen bırbırıne çarpıştıra 1 ak 20 ya^ındayken yayımladığı Hant ne Ay Dogacak'la ^eytanın yazıcısı rolıı ne soyunan, doğaustu bır ya7tna yetibi ne sahıp Şebnem lijiguzel, ıronı yaıatma dakı beceriMnı olmadık yerlerde devrt Hasta heklm ilişkisl "Bır Ihtılaleıden Dınledıklerım" adlı eser ya7arın son kırabı Kıtap, hastahe kım ılışkiM çerçevesınde başlayan bır dostluğun varattığı guvenle anlatılanla rı kapsıyor GeTçek adı Hasan Vasfı K17 taşı olan Hasan Âmca tıp oğrenımını ya rıda bırakarak, lttıhat ve Terakkı Hrka sı'na gıren bır ıhtılalcı Bır donemın tanlı tanıklığını yapan Hasan Amca, yaşa dıklaıını, gordııklerını, lttıhat ve Tcrakkı'nın polıtıkalarını, onlara kaışı çıkan ları, Enveı, Talat ve Cemal Paşaları, on ların çevresınde olup bıtenlerı, unayet lerı, suıkastlaıı, ıınlıı Bakırağa Boluğu'nıı ve surgıınlerı ya/ara anlatır Yazaı da, bırıncı ağı/dan dınledıklerım gunu geldığınde kıtaplaştırır Dr Ekdal, Hasan Amca'nın anlattık laııyla yetınme7 Şam'da, Halep'te, AB D'de bazı bılgı ve bclgclere de ulaşu Ve kıtabı, doneme ve anlatıcıya aıt rcsımlerle de 7engınlcijtırır 15 Mart 1961 tarı hınde kıtabın anlatıcısı ve kahramanı olan Hasan Amca olur Cenaze torenın de kıtabın va/arı oylesıne ıi7gundıır kı, herkes onıı olenın akrabası zannedeı Oysa o yazarın onee hastası, sonra dos tu, en sonıında da kıtabının kahramanı SAYFA 14 B ye sokaıı ve kendıni7i cehennt'me bat miij gıbı hıssettığıni7 anlaı cla sı/ı guldıı rııp kahkaha attırınayı ba^aran bır va zaı edebıyatımi7in gelettktekı dıvası nın ayak scsleiını de duvurııyor bi7e Lvet "akıllara dıırgunlıık veren tesa dııflerle saıma^ık nıısalı bııbıııne dola nan Nobel odııilıı Salım Abıdm ıle ay nı /amanda roııuını anlatan portıe tes samı Alı Fırah Alı'nın, "katatonık ^1 /olrcn" kı/ kaıde^ı 1 Iayal 12 vasındav keıı kocası tarafından ır/ına gc(,ılmı^ ve Alı IIL Haval'c anne olmuş saplantılı bır kadın Rııs Olcg Nadya, Ludmılla, rr,ınsi7 (xlınc, Kıbııslı Savcı, Bebek'lı Şı^ko Pıcasso'laı Nabokov'lar, Van Cıogh'lar vc aralaıda Mılan Kıındera LLonaıdo |an Van F yck T lcfjtırel saptamalaı Kahıanıanlaı be lııgın, kı^ılıklı, devınımlı Kıırfiı, kla sık vcnı, ılgınç, olaj*an Aıılatım, pıı ru/su/, akiLi, uvarıcı Dıl, Fıırk^e kar ^ılıkları varken kımı sozLiıkleıın Os manh(aları kııllanılan da <,ok çok yadır ganmıyor tumceler U7iın ve anlasılnıa/ dc ğıl ( )lay se^ınıleı ınde şaşı rtıcılık, bı eemde yer yer şıırsellık egemen Bo lumler vama gıbı durmuyor, akılda ka lıcı "Suıpri7"ler var En guzelı de 274 sayladan basjatılan, Japon'la gelıp Sa lım'le çalınan "Ya7icı Şebnem I^ıgu 7el "ın bırdcn oralarda gorunmesı •sebııem Işıgıi7el, cınsellığe ve bıyolo )ik fi7iksel olgulaıa, olaylara çokça veı verırken, bunlara ılışkın kımı sozcııkle rı a^ık açık vc sık(,a kııllann ken, yıne kı 1111 okuvucu ve hatta eleştırmen'e gıi7e lım romanının "post"unıı yaralatıı mı, bıleıııem Ben daha çok, ıomana hare kctlılık, tkın varsıllığı kazandııan, asa ğıya bırkagnı aldığım "o7gun 07deyış "lerın ılgınçlığıne, oturmusluğuna ka lem basmak ısterım " Fesadııfler havatın atomlaııdır" "Arııımamak ıınııtmaktan daha 7or dıır" "Bır kadını sadece bıı erkek delırte bılıı" "A^k bi7i boğar Ask, kendımi7e oy nadıgımız bıı oyıındıır çoğu zaman Sevmek anla^ılıı bır ^eydır Anıa aşk an Lujilıı değıldır Ustehk herkes sevebılır Ama aşk se<,ılmıslere veıılır" "Her olıım gızlı bır talıhtır" "Tann'ya tazla ınanırsan, sonra hıç ınanmazsın" "Meşruluk bı/e acı vermez" "Yazarlar, daha fa7İa şohret ısteyecek kadar açgo7İu ve bencıldırleı Kendıle rını yeıyıızundekı tanrılar gıbı gorurler, kapatırlar, dostlarını duşmanlaıını ya ratırlar, yaıattıklaıı dıınyalarda delırır ler" Roman, "hadı nasılsa başladım, bıtı reyım" cledırtmedı bana Ne kı 1973 do gumlu olan yazarını "genç kıışakta bıı ne gıızel başan" dıye duşundurttu Ve gunluĞume şu tumce dııştıı "Roman turıınu deneseydım, Mılan Kıındera gıbı, Şebnem Işıgu/el gıbı yazmak ıster dım" Karşılaştırdım onıı nıce "yaş almış" romancılarla, sorguladım Şebnem Işıgıı/el ın otekı, bır roman ve ııç oyku kıtabını, bır de koşe yazılarından oîıış muş olanını (Hanene Ay Doğacak 199i, Oykumu Kım Anlatatak 1994, hskı Dostıım Kertcnkele 1996, Kade rımın Efendısı 2001, Neşelı Kadınlar AraMnda 2001) okumaya yoneldım • ) Sarmaşık (Roman) / Şebnem l$ı l / Everat Yaytnlart 2002) f 5 lıık gıırılcrıııı, o gunleit daıı anıla rını, ıstekkrını ço Luklaıın dılınden anlattığı 'Bır Kıı/ gun Ya/ dansonıa bır ıkıncı kılap nı telığınde Mehmet Unver'ın kakmc 3 aldıgı l ııs Bıı Kıı/gun Ya/'da ta nıdıglmı/ ve ı c ^> uıklııklarınatamk oldıığtııııu/ 60'laı da yaşamlaı mı sııı dıı ren çcituklaıın bu kt/ ırgcnlıkİLimc adım atlıkları 70'luı yaşıyor ve onlaıla bıılıktc < vıllaıa yolcııkık edıyonı/ > 1970lı vıllaı pck çok şeyııı vaşandıgı yıllaı okıyoı ulkenıı/ sahncsındc Pus'un havla/ çocııklaıı sıvası çalkaıılı laıın, ogıeııcı vc işçi olavlaıının v uıı sı la 12 Marr darbcsının dc gctçeklcştıgı bır doncmde vaşivorlar ılk gtnçlık vılla rını Ulkenın bııtıın ınsanları ıçın oldııkça 7or geçen 7O'lı yıllar, kahramanlaı 1 1 1 11/ ıçın de oldukca zoı geçiyoı Bıı yandan kendı clıırumlarını anlamaya daıı soıu lar kafalarını mcşgul edeıken dıgeı ta raftan da ulkenın neden bu haldc oldu ;u, nedcn hıçbıı suçlaıı yokketı ınsan arın apar topaı hapıshanelcrc tıkıldik ları, bıınıı gerektırecek ne yaptıklaıı vb soııılar da ço/um beklıyor o kuçıık kafalarda Bunca soıu donup duıuıkcn çocuklarıınızın katasında hayla/lıkları na da dcvam edıvoılaı elbettc, aslında onlara havla/ demek cok munıkun dc 1I Çunku onlar geıck tek başına kcn ıleııne baknıak /orunda olan anru lc rı ne yardım etmek ıçın geıeksc ılgınç bu luijları ve deısleı ındekı gayretleı lylc tum mahallc tarafından takdıı cdılciek nıa hallenın dığer cocııklaıından ayrı bıı yerde tutulııyorlar I PllS ZEYNEP BAYINDIR ysa bız ııslu, efendı, calış kan çocııklar değıl, kım seyı ıplemeden canları nın ıstedığını yapabılen bırer serserı ol mak istıyorduk 1960 11 yılların tstanbul'unu, çocuk ...O Çocuklaıın asıl dcitlciı dc bu Onlaı da dığer haylaz arkadaşları gıbı olmak ıstıyorlar fakat bır tarattan da antıclcıı ne ve dığerlerıne kaışı hıssettıklerı so lumlııluk nedenıyle bıı lurlu ıstcdıklerı gıbı davranamayıp ıkı aıada bıı derede kalıp çocukça sıkıntılara gırıyoılaı Bu tıın bu sıkıntılaıı vetnıe/ıniş gıbı eko nomık sıkıntıları vıi7iındcn aslında pck de hoşlanmadıklaıı ablalaıının ogıet menlık vaptığı Anadolu nun ııcra kov lerınden bırınc taşınıyoılaı Dogdukla rından berı yaşadıkları o canım tstan bul'dan avrılmak onlaı a çok kovuvoı Taşmdıklaıı kovde onları çok şaşırtıvor, daha once hıç goınıcdıklerı seyleı goı up yaşamadıkları şevleı yaşıyorlar O7ellık le cınsellıkle ılgılı tncıaklaı 1*1 bu kovle 11 bırhkte gıderıvorlar tstanbııl'd.ı pck duymadıkları ruhanı varlıklaıla tanı*} maları ve ılgınç olumler bıı koyle gırıyor hayatlarına Pus esasında ulkenın 70'leı dekı konjonktuıunu sıınmaya dâ çalı şan bır kıtap fakat her şey çocuklaıın ağ/.ından anlatılclıgından oldukça yıı /eysel ve sankı bıra/ puslıı verılci sunıı yor bıze Her romanın tarıhscl olnıasi bekleıu mez elbette fakat çoctıkların dıışıınduk lerı ve bunlara daıı şeyleıı hıç soı nıaına laıı ılgınç, /ıra çocukların akıllarına nc gelırse sormaları bılıncn bıı geıcck 1 n azından ba/ı scırularına ufak tcft k yanıt larverılebılırdı (însellık konusunda ıse bıraz abaıtılı davranılciığı kanaatındeyım Çocııklar tabıı kı bu koııuvla ol dukça ılgılıdırler fakat bunıın kıtapta kınden daha sal ve temız oldugunu du şunuyorıım Çocukluk gunlerını/e, çocukça du •jiıncelere donmek vc hayla7İık vapıııak ıstıyorsanı/ kevıf alıp egleneceksini7, okuvun tavsıve ederım • zeynepbayindir@ekritik.net Pus/ Mehmet llnvtr/ Okuyamıs Ya yınları/ Mart 200 i K İ T A P hci arada blr derede C U M H U R İ Y E T SAYI 71