Katalog

0 K U R L A RA Metin Eloğlu 11 Mart 1927'delstanbul'da cloğdu, 11 Ekim 1985'tc doğduğu kentte öldü. îlk ve orta eğitiminden sonra Cüzel Sanatlar Akademisi Resim Böliimü'ne girdi. 1946'da siyasal nedenlerle iki ay tutuklu kaldığı için akademideki kaydı silindi. Sonra konuk öğıenci olarak dcrslcrc devanı cderken askere alındı. Disiplinsizliği nedeniyle askerliğini bcş yılda bitirdi. Kısa bir sürc Istanbul Belediycsi Park vc Bahceler Müdürlüğü'nde çalıştı. Sonraki yaşamında geçimini resimlerinin geliri vc yaptığı süsleme cahşmaları ilc sağladı. Edebiyaî alanındaki ilk ürünleri 1942 yilında yayımlanan bir öykü vc 194^ yılında yayımlanan bir ijiirdi. Ciarip akımı doğruluısunda, ancak kendine özgü şiir diliylc dikkati çckti. Vcdat Cîünyol'un deyiijiylc "i'ürk şiirinin bıçkın, hırçın vc küllıan ağızlı ııçarı şairi" olarak tanındı. 'Ibplumsal yaşamı Istanbul argosuyla somııtlaştıran ycni bir dil örgüsii kıırdıı. Döncmi nin öncıııli edebiyat dergilerinde yayımlanan acılı bir ironinin egemen olduğu sjirleriyle dönc minin önclc gelen şairlcri arasııula ycr aldı. 1950'lcrdctkinci Yeni'nin ctkisinc giren ijair bıı ctkidcn 1960'lardacıktı. Şiiri ıni/in bıı uslasını saygiyla auiyonız. Bol kitaplı günler... Buda'mn Bilgeliği u yaz bol bol dini konulaı da roıııun yavımlandı. "Yazın Sanatı" köşesındcbıı kitaplara yeri geldikçe değindik, Doğu Avrııpa Musevi inançlanyla haşlayıp, tsa Peygambeı vc Mevlana'yı konu eden kıtaplardan sonra simdi dc sıra, hiraz daha dogu va gidin Bııdizm ilc lanışmaya geldi. Pivasa nir anda mcrafizik konuları ışjeyen kitaplaı la ını doldıı, yoksa sadece bir ra.sllanlı rnı bilmiyonım, günümüzde, doga iisrii gıiçler, pey gamberlct vu ıııucizclcr, popülcr kitaplann İ!jicdiği konııların haşında gflır oldu. Elbcttc ınclalizik konulan sadctv ponüler kitaplar islcmıyor, bıınların ıçındc edebiyat eserleri ol dııgııgibi, pcvgamberlerirı vaşamınıyadabir dinin yayılı^ öykiisünü anlataıı bılimscl arastırınalar da var. Yani, gcniş çcrçevedcn bakıldığında, dıırum olumsuz degil. Çok satan kitaplar, adı üsrimde.gvnişbırkitlcye ulaşıyor lar ama bir yandan da biliııısel olarak aynı ko nuvıı işlcvcn kitaplara yol açıyorlar. Konııya duyulatı ilgi belki dc laıklı türlcrdcki kitapları, kitapçı raflarımla gcirmt'nıize yarıyor. B TURHANGÜNAY Jcan Btıısselıoı nm "Hııda'nın Bilgeliği" işte bu türbilinısel kitaplardan. Rcnkli rcsimlerle zenginle^tirilmi^ ınetiıı, lıeııı Doğu iclselesine yabancı okur ıçın ılgınç kılınmış hem de bu koıuıyıı iyi bilenlere releıans kitabı olarak hiznıet vcrıri'k liır ara.ştıını.ı olmıış. Kitap yedi bölünıden olu^uyoı ama aslında iiç ana bölume indırcbılırız. Binncısı Bıı da'nm ya^anı öyküsüniiıı anlatıldığı, kitabın tl(>rlte iiçüntı kapsavan boliım, ardından Bu dist ögretiye değinilen cok kısa bir lsölünı ve son olarak tanıklıklar ve lielgeler böliimü ge liyor. Bıula'nın yaşam oykıısııne .lyrılan sayla adedi aynı /.aıııanda kilabııı vapısını da anlamak için ipıını verıyor. Boisselier, tenıelde Buda'mn ya.şamını lamametı (igretisirulen soyutlayarak veıen bir belge hazırlanıı^. Yani, yazar bize Huda'nm nereye gittiğıni, hangı ağaç altında oluıduğunu, kae gıin kaldığını, ne viyip ne içtiğini on ince detaylarıyla anlatıyor ve bütiin bu detaylaıı okurken sonunda Bııdanın ne buldıı^ıınım anlatılacagını lifkleyeıek hcyecanla saylalaıı eevııiyoıuzla kat Boisselier sadece ve satlece bıı detayları veımekle yetiniyor. Buda'nın va^atııma ıızak lan nesnel bir bakışLı yaklaşıyoi, leLselesiııe ne redevse hic dt'Ainnıiyor. Bıınıı, kitabı elcşürmck için sıiylenıiyonım, bıı vazarın bilineli secinıi, bir vaşam ovkıısiı elbet te böyle de aıılalılabiliı ancak, bir vaşam oy küsü içeı ikten yok sıın bırakıldigınidr cla ı,e vıtirebılıyor ovsa Boisse Referans kitabı er'nin anlattığı kişi, bugiin bile dünyada milyonlarca insanı etKİlcmeyi süıdiirüyor. (can Boisselier Asva sanatı, arkcolojisi ve Bııdizm aıaştırmaları uzıııanı. "Buda'nın Bilgeliği" kitabında Budızmin kutsal kitaplarını (Upanışadlar ve Vedalar) çok yakından tanıdığırıı göruyoruz. Ayrıca Asya sanatı uzmanı olıışu kitapta yer alan sanat eserlerinin iyi seçiminden anlaşılıyor. Yapı Kredi Yayınlan'nın, genel kültüı dizisi adı altında bastığı bu kitaplar baskı kalilesi ve kullanılan kâğıt açısından çok iyi. Bu di/.ideki kitaplann biçemiylc ilgili en önemli sonın belki resimlerin yanında yer alan küçük pııntolu yazılann ana mctne karışması. Yan metinleri daha koyu bir fon üzcrine dizmck bu soruna çözüm olabilir. Ayrıca bu yan metınlerin ve kitabın sonundaki dizinin puntoları çok küçük oldıığundan okumak zorlaşıvor. Yine de son derece zevkle ele almıyor bu kitap dizisi. Türkive de böylesi pahalı baskılaı sadece çeviri metinler için göze aiınabiliyor. Ozgün baskıda kullanılan resim ve açıklamalar birebir Tiirkçe çevirisinde kullanıldığı için kitabın cditörlük ısi kolayladığı gibi, alacagı şekıl dc önceden bilinebiliyor. Türk araştırmacıların hazırladıkları metinleri neyazık ki hiç bu tasaıımlaıla göıınüyoruz. üysa bu kitaplarda metinler sıradan bile olabiliyor. Bu konu tamamen başka bir konuda daha diişiinmeve itiyor insanı. Bir Fransızın Bııdizme bakış açısı ile bir Tütk'iin açısı aynı olabilir 111ir" Sadece hakış açısı değil, bu konuyıı aktarış bi çimi de kıışjuısıız keııdi kültüründen öğeler tasıvordıır. Jean Boisselier çok yei'de Bııda ile İsa kai'Mİaş.lııtııası yapıvor avrıca Hıristiyanlık ile Budızmin bcnzcştıklerı noktalara özellikle dikkatçekivoı. Bııdizmingclişimini, kitabın en başından (s. 20) ıtıbaren Hırıstivanlığın geli şinıiylc karşılaştırıvor. Bunlar elbette Fransız okur ıçın çok önemli veriler, lazla yakından ta nıınadığını varsavdığımız bir öğretivi, ivi bildığı bir ılın ile kaı sılaştıı aı ak mutlaka daha iyi anlayacaklır. l'akat sıradan birTurkokuruıcın bu beıı/.etmeleıin biıçoğu havada kalabiliı, daha da kotıisiı açıklayıcı olacağına akıl karış tırıcı olabilir. Ne dcıılı nesnel olmava çalışsak da mutlaka her "ılıle j;etırı.ş' bir dünya görüşiinü yansıtıvoıdur. Bunun çoğu zatnan larkında olmavız çımkii kültıııdllın ıçıneyerleşmış veonun ko parılmazbir paıçasıolmuijlıır. Budıırıımda temel referansKitaplarınınanadildeyazılnıışol malaıı onlara avrı bir onem vcrcccktir. başka kıiltürıin gözündcn bakılan diin ya üzcriııc likir olıışttırmak olanaksr' denccck kadar zordıır Bu bir çe şit, sahip olunan bilgiye kaı^ı yalnıiKilasnıa da geiırir. Bunun olmaması 1 , 1 klasik çe11 1 ıi, vın metınlerin vaııı sııa Tiir kiye'dc araştırma yapanyazan çevrenın de kitaplarma şans verilmesi gerekiı. Biraz konunun dışına çıktık galiba ama çoğunluk referans kitabının hâlâ cevirilerden oluşuyor olması çok iizücü. Tiirkiye'deki araştırmacıla rın kitaplarının da iyi editörleıce, güzel baskılara clönüştüğünü görmek hepimızı çok mııtlu edecektir Kuşkusuz. Jean Boisselier'nirı kitabınıyıllarönceokuyupçok sevdiğim başka kitaplarla karşılaştırınca, icindeki bilgilerin titizlikle seçilmiş ve aktarılmıs olduğunu gördiim. Gcrçekten de bir ders kitabı gibi, metnin öğretici boyutuna ılikkat edilmış. Radhakrishnan'ın birkac ciltten olıışan "Hint Felselesi" kitabı ilckarşılaştırtlığımızda Bois selier'nin de Buda'nın aydınlanınava doğrıı geçen yıllarını biıyıik bir benzeılıkle anlallı ğını görüyoruz, her iki yazar kulsal ınetinlc resadık kalmış vc kurgusal hiçbır eklemeyap madan Buda'nın ya^aııı öykiisünü anlatmışlar. Radhakrishnan gibi Boisselier de "Veda lar'Vlan alıntı vaparak doğrııdan bclgeleri okıımamızı sağlamış. Bııdizm ile ılgılı kitaplarda yaşanan en önemli sorunlardan biri Sankskrit sozcükle rin yazılımlarından kaynaklanıı. Artık "dlıar ma," "karma," "brahman," "nirvana" gıbı söz ciikJer neredeyse tiim dillcrc giıdi ve doğrıı anlamlarıylakullanılmayabaijlandı. lakat Bıı da'nın dört yiicc gerçeği va da sckiz çatallı volıı aktardığı bölümler hiçbır ılılde tanı anlam h olmadığı gibi, bazı dillerde yctcrince ntı.ıns farkı olmadığıntlan bırbırinden başka şeyleı aynı sözcüklerle çevrılivor. "Buda'nın Bilgcliği"nin Tiirkçe çevirısı çok ba şarılı lakat kitaptaki dizgi hatalar cpev fazla. ()zellikle kitabın "tanıkiıklar ve belgeler" böliimü günümiızdc Budizmin Avrupa'da ve dünyada nasıl aJgılandığı nı iyi anlatıyor. Ayrıca Dala. • Lama ile yapılan bir sövleşi de yer alıyor kitabın sonunda Avru()a'da yüzlerce Budi.1' tapınağı varmış ve her geçen güıı ycnueri açılıyormuş ve bu tapınak lardaki kesjsjerin büvül' bir çoğunluğu Uzak doğıılu değil, Avrııpalıymış. Kitabın vcrdiği is t a tistikler özellikle çok şa ^ırtıcı. • asu@yazinsanati.com ' /Jean Boisselier / Çcv.: N. Fayze Zaim/Yapı ,'"' Krcdi Yavınları/20()V192s. Başarılı çeviri Buda'nın Bilgeliği ^ ^ ^ ^ H F I' Öğretfciboyut .V'U W * t imtiyaz Sahibi: çag Pazarlama Cazete Dergi Kitap Basım ve YayınAS'yi temsilen Cumhuriyet Vakfı adına llhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: Ibrahim Yıldiz Yayın Danı$mani: Turhan Cunay Sorumlu Mudür Mehmet Sucu Cörsel Yonetmen: Dılek Akıskalı Baski: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret A.ş. Esenboğa YoluANKARA Idare Merkezi: Türkocagı Cad No 5941 Cağaloğlu, 34 334 İStanbUl, Tel:(212)512 05 05 Reklam: Medi Crup ; U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 708 SAYFA 3