Katalog

Kapak konusunun devamı. •" daracık sokakların çamurunu arkada bırakıp sonradan görme yüzünü yeni Paris'in güneşli ve gürültülü yaşamına çevirerek ona sırtını" dönüşü (s. 413) (3) anlatılmaktadır. Zola söylenin yarattığı bir masal devine benzeyen cansız nesne, lokomotif de Insansı Hayvan'ın(4) (La Bete Humaine) bir kazada yaralanan kahramanıdır. "Bir devin öfkeli homurtularına benzer sesler çıkaran nefesinde, delinmiş borulardan, kopmuş musluklardan buhar kaçıran lokomotif böğrü üstüne karnı açık bir biçimde devrilmişti. Toprak hizasında sürüklenmiş lokomotiften bitip tükenmez beyaz bir soluk çıkıyordu. Bu arada tıpkı bağırsaklardaki kan gibi, düşmüş kırmızı korlar siyah dumanlara katüıyordu. Çarpmanın şiddetinden baca toprağa gömülmüştü. Ağırlık noktasında şasisi kopan, iki direği işe yaramaz hale gelen tekerlekleri havada, korkunç bir boynuz darbesiyle darmadağın olan bir kısrak gibi Lison, yamulmuş devinim kolları, kırılmış süindirleri, pistonun iki yanına sırayla buhar veren parçaları ve ezilmiş ekzantrik milleriyle, açık havada aralanmış bir yara gibi, umutsuz, öfkeli bir gürültüyle ruhunu teslim etmekteydi." (s. 244)(5) Para (L'Argent) borsa, banka, iş dünyalarını en acımasız yönleriyle anlatır. Meyhane'de alkol ve onu simgeleyen imbik, felakete, sefalete, sefahate mahkum ettiği zavallı, fakir, istençsiz insanların tepesinden acımasız, vefasız bir şeytan gibi keyifle çevresini izler. " Acayip biçimli kaplarıyla, bitmez tükenmez dolambaçlı borularıyla, imbiğin güçlü bir görünümü vardı. Hiçbir yanından duman çıkmıyordu. için için bir soluk, yer altından gelirmişe benzeyen bir homurtu, ancak Delli belirsiz işitiliyordu. Sanki somurtkan, güçlü ve sessiz bir işçi tarafından güpegündüz yapdan birgeceişiydi. (...) Imbik, bakırların doSAYFA 4 olmayan bir bohem yaşamı sürer. Bu arada babasının arkadaşlan sayesinde Italyan uyruğundan Fransız uyruğuna geçen arkadaşlan sayesinde Italyan uyruğuna geçen Zola, Hachette kitabevinde, yirmi dört yaşında şefi olacağı reklam bölümunde çalışmayu başlar; yayınevinin ünlü yazarlarıyla tanışır: Adele Hugo'nun aşığı SainteBeuve'ün Yeni Pazartesiler (Nouveaux Lunis) başlıklı çalışmasını, Hippolyte Taine'nin La Fontaine'nin Masallar'ı konusunda yazdığı eleştirel incelemeyi yayına hazırlar; günümüzde de çok değer verilen Littre sözlüğü üzerinde çalışır. Olguculuğun, özgür düşüncenın, cumhuriyetçiliğin egemen olduğu Hachette Yayınevi onun için üniversite eğitiminin yerini alacaktır. Düşiinsel ve kültürel açıdan Meyhane/ linnle Oyun Bitti/ Emılc Germinal/ Emile çok zengin olan yaşamın paraZola/Çev Rasin Zola/ Çev I lamdı Zola/ Çev I lamdı sal yönühiç de doyurucu değilVaroglu/Remzı Kı Tınaz/Altm KaleVaroglu/Remzı Kı di; zaman zaman öylesine paralahcvı, 1969/507 \ tabevi, 1970/478 s mı, 19X1/478 s. sız kalıyordu ki tavanarasındaki odasının penceresinden yakaladığı kırlangıçları kızartıp yiyordu. Yaşça kendisinden TOPRAK büyük Alexandrine Meley önce metresi oldu. Bu tutarlı, tutumiu, analık içgüdüleriyle dolu, orta sınıf değerlerini benimsemiş kadını annesi bile çok beğenip kabullendi. Ara DOKTOR . larındaki ilişki, Zola'ya çalışn ması için gereken düzeni ve duygusal yaşamı sağladı ve 1870'teevlendiler. Hayvanlaşan tnsan/ Doktor Pascal/ opr Bonaparte'ların düşüşünlinnle 7.ola/ Çev Enıılc Zola/ Çev la/ Çev I lamdı Va\\<ımdı Varoglu/Ak 1 lamdı Varogroğlu/Remzi Kitabe den sonra bir gazeteci olarak yeni rejimin kaymakam ve vaKı/dhevt, 1960/264 s lu/Remzi Kıtabevi,1973/373s. , lile vı.l969/ 377 s ulerıyle gomşur, çok umutlanır; hatta Bordeaux hükümehitabet yeteneği pek güçlü değildir, aytinde bir görev bile bekler. Ama düş kınuk ışıltılarında, en ufak bir neşe pırıltırıkhğına uğrar. Paris'e dönüşünde 18 nca mankeme salonunda acemilikler de sı görülmeden, tek bir alev çıkarmadan Mart 1871'de Komün'ün ilanına tanık yapar. Aynı metni Hugo savunsaydı etharıl harıl çalışıyor, içinde biriken alkol olur. Zola halkın başkaldırısını onaylakisi herhalde başka olurdu. terini ağır ağır ama inatla kaynayan bir maz, ama Sand, Flaubert ya da GoncoBüyük bir ünü olan yazar, çok da iyi pınar gibi dışarıya atıyordu. Bu pınarın urt kardesler gibi Versailles yönetimini bir insandı. A. France'ın onun için söysuyu gitgide meyhaneyi kaplayıp caddede desteklemez. Halkın sergilediği şidledikleri dikkat çekicidir: "O bir iyilik lere yayılacak, Paris denen o koca deliği det onu ürkütür, burjuva siyaset adammeleğiydi. Onda büyük insanların sadedolduracaktı."(6) larının ikiyüzlülüğü de midesini bulanliği ve saflığı vardı. Gerçek birer topHugo da Zola da çalısma, yazma istedırır. Batignolles'aaki evinde durmadan lumsal inceleme olan romanlarının derin ğiyle yaşarlar: "Çalışmaktan canım çıkıyazar. içgüdüsüydü. Büyük bir nefretle zararh yor, ama hiçbir zaman istediklerimi söyZola'nın özel yaşamı da devrimlerle ve iğrenç soylular sınıfını, bu işsiz güçlemeyi beceremiyorum, işte gerçek doludur. Kırk sekiz yaşında saçları grisüz, uçarı topluluğu izliyordu. Dönemin bu."(7) Kendini anlatmak için en doğru leşen, hafifçe de göbeklenen Zola evlekötülüğu olan paranın gücüne karşı sabiçimi bulma zorluğu pek çok büyük yarinde çalışan yirmi yaşındaki güzel çamavaştı. Demokrat olduğu için de hiçbir zar gibi Zola için de geçerlidir. Yaşadığı şırcıjeanne Rozerot'ya çılgınca âşık olur. zaman halka dalkavukluk etmedi". dünyayı yansıtmak, ınsanlara düşünceleGenç kızın resmini ünlü ressam Greuz'e rini iletmek görevini benimsediğinde yaptırıp çalışma odasının duvanna asar. hep bir şeyleri unutmaktan, her şeyi tü2. Zola ve yaşamı Gençleşen, zayıflayan, yaşam sevincini müyle söyleyememekten, içerikteki bir Zola 1840 yılında Paris'te dünyaya gelbulan Zola işine, bilime, geleceğe olan eksiklikten korkmuştur. İki yazarın da mişti, ailesi sonradan AixenProvence'a güvenini coşkuyla dile getirir. Bir yıl sonbelki de en büyük ortak özellikleri ahlakyerleşmiştir. Aix'de herkes Emile değil ra Zola hiç beklemediği bir mutluluğu lı görev bilinçleridir. tkisi de yaptıkları de Zola adını bilirdi. Babası François yaşar; bir kızı olur, Denise; sonra da bir her şeyi eksiksiz yapmak istemişlerdir. Zola kentlerin içme suyunu sağlayan oğlu, Tacques. Karısı Alexandrine önce Zola bu tutumunu özel yaşamına da yanbarajlar ve kanallar yapan Venedıkli bir epey kızıp üzüldükten sonra çocukları sıtmıştır. Sanki doğal bir gereksinim onu kabul ederek hatta çok severek ve babamühendistir. Emile için mühendis baba, hep sonuna dek gitmeye, tüm engelleri lannın adını taşıyabilmeleri için elinden hem bilim ve ilerlemeyi temsil eden moaşmaya, tüm düsmanlara karşı savaşmageleni yapacaktır. dern zamanların insanıdır, hem de ürküya itmiştir. Suçluyorum(8) (J'Accuse) tücü bir örnektir. Babası öldüğünde Zoonun yaşamda duruş biçimini çok iyi orla henüz yedi yaşındadır Aix gibi burju8. Zola'nm roman anlayışı: taya koyar. Hugo'da her şeye, herkese va bir kentte de yaşam hiç kolay değilDeneysel Roman karşı bir başkaldırı vardır. Çok büyük dir. Öğreniminden geri kalır; üstelik pelYazar, gazeteci olarak başladığı yazı bir üne ulaşan, deöişik biçimlerde onurtektir de. Bourbon Ortaokulu'na bursyaşamını, çok çetin bir çalışma panasına landırılan Hugo birden tüm toplumu lu olarak kabul edilmesi öğrenim yaşayazın adamı olarak sürdürmeyi bilmiş, eleştirerek ona sırtını döner, sürgünü ve mını biraz olsun kolaylaştıracaktır. kendini bir romancı olarak kabul ettiryoksulluğu bilinçli olarak seçer. SuçluyoÇocukluğunda arkadaş olduğu Paul meyi başarmıştır. Germinal ile 1885'te rum Küçük Napoleon'un(9) kardeşidir. Cezanne onun dünyaya bakış açısında elde ettiği başarıdan sonra, elinde not iki yazar da kalemlerini kılıç gibi kullanetkili olacak, onun başka ressamlarla ardefteri ya da fotoğraf makinesiyle romışlardır. Döneminın tüm cumhuriyetkadaş olmasına yardımcı olacaktır. Damanları için bilgi ve belge toplaması dıçileri gibi Hugo'dan etkilenen Zola, ha sonra annesiyle Paris'e taşınırlar; o şında, hiç kimse onu çalışma odasının "Dreyfus Olayı"nın hemen üstüne gizamanın ve günümüzün en iyi ve ünlü lidışında görmemiştir. der; kendi kendine "en az onun kadar iyi selerinden biri olan daha çok soylu ve yapmaya çalışalım" der. JeanFrançois varhklı ailelerin çocuklarının okuduğu Romancı bilime, ilerlemeye, eğitim ve Kahn, "AÛahtan Hugo ölmüştü, yoksa SaintLouis lisesine kayıt olur. Aix'in çaöğretime inanan yaşadığı dönemin insaDreyfus davasını Zola nın elinden alırdı" üşkan ve başardı öğrencisi ağır bir müfnıdır; amacı dönemini etkileyen uygarlıdemiştir. Aurore gazetesinde 13 Ocak redat programı olan, çok ünlü öğretğın ve bilimin ilerlemesine katkıda bu1898'de Suçluyorum başlığıyla cumhurmenlerin ders verdiği bu lisede şaşkın ve lunmaktı. Yapıtlarının en ünlülerinden başkanına hitaben kusursuz bir biçimde tembel bir öğrenci olup çıkar. Lise bitirolan Deneysel Roman'da (Roman expeyazdığı açık mektubu imzaladığında döme sınavlarında başarısız okır. On yedirimental), "çoğalan insan gücü ve doğaneminin en ünlü yazanydı. Ama Zola'nın sinden yirmi yedisine dek pek de parlak ya egemen olmak gibi büyük bir yapıt Onu yüz yıl önce yitirmiştik Emile Zola Pascal CUMHURİYET KİTAP SAYI 669