Katalog

B UL MA C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harti bir yatay çizgi iizerine gelecek biçirnde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktann (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir sarınn sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Sam Shepard'ın bir oyunu. I. îzmir'in bir ilçesi. İKffl MUMCUO&U 7 T y^MASUMANKAFAOĞLUBÜKE bedilendiı, sonsuza dek ulaşılmayacak olandır. Roman, iki kişinin geri dönüşünü anlatır. I lerikisi dedöndükleri vatanlarına artık ya b.incı kalmış kişilerdir. Çocukluklarıııa, gençliklerine ait hatıralar ve objelel, zaman "Koaıst Marlin dc aynı düşlcrı vörüiçinde korunınadıkları için yok olmııştur. vımlu. I lcrsabah hirhirlcrinc ülkelrrmc l'ekrar kavuşulan günlükler, eski resimlcr, Jötımcnin dchşctini anlatıyorlardı. Son tablolar, sokaklar da anlamlannı çoktan yi ra, kendisi oibt iltica etmiş l'olonyalı bir tirmiijlcrdir. Buntın başlıca nedeni olarak knarkadaşuı konuşurkcn Ircmı büliin sı bellek tarafindan beslenmemiş olmalaıını jSjnmıialann, istismısız bcpsinin aynı ileri sürer Kundera. Cîeçmiş, dostlarla paydiişlcri gördü&ünü anladı: i'mcc, htrbiri laştıkça canlı kalır. İnsan bambaşka bir ye; • ııi tammayan insanlann bu gccc kardcşde yaşam sürerken. anılarını çağrıştıran melı&ı karşıs/nda duygıdandı, daha sonra kânlardan uzakta bellek beslenmez, dolayı ifc hıraz Kİnirlcndi: nasılolurda hirdüş sıyla bellek boşalır. Belleği canlı tutan dost leh.i n/ahrcın di'myim koleklifohırakya larla karşılıklı bu anılurın tazelenmesidiı, ştinahilırdı?" dost ve aileden uzak tazeleııemeyeıı aııılar Milaıı Kundera "Bilmemek" kısa zamanda yok olur. Çev.: Ayscl Bura, Can Yayınlan,2001. "Bilmemek" tipik bir Kundera roıııanı. Olay dokusu içine her zaman yaptı£ı gibi anatçıların sürgün yaşam sürmeleri ünlü yazar kendi yaşam felsefesini sıkıştır çok cskilere dayanır, evinden, ailesin mış. Yarattığı iki karakterin yaşamlaıı bir den, dnğduğıı büyüdüğü topraklardaıı yandan anlatılırken, bir yandan da Kundeıızak yaşam sürmenin iizerine yazılmış çok ra yaşadıklan ikilenıleri sorgular. Roman yaedebiyat eseri vardır. Bir yazar için ülkesinzarı olmasına rağmen, ele aldığı konuları den uzak yaşamanın belki en büyük zorlu(ölümsüzlük.kimlik, afiırlık, göçmenlik) değu, anadilinden dc uzak kalmasıdır. Anadinenıe yazarı gibi incclcr. Düşünce tarihinlindcn bcslcncmeyen yazar çağımızda çok den. müzik tarihinden, mitolojiden bilinen sık oldııgu gibi göçtüğü yerin dilinde yaz örnekler ışığında iyice aydınlatıı. maya başlar. Son romanlarında gittikce sıklıkla vaptıMilaıı Kundera'nın "Bilmeıııek" roıııanı, ı gibi, zaman kiplerini de karıştırarak kul20. yüzyılın büyük sorıınu göçmcnliği anlaanır. Geçnıiş zamandan şimdiki zamana attıyor. Bir yandan gıırbet acısı çeken, diğer lamalar, yazarın bclki de en göze batan vazı yandan köklerinin bağından koptuğu için teknifii özelliğidir. Bunu yaparken, anlatı özgür kalan insan portrcleriyle dolu bir rolan olay dokusundan okuru kopartıp, san man. Rundcra göçnıenlik olgusuııu l>u ikiki karakterlerin zihin akışlarıııın ya da davleın üzcrine oturtuvor: bağlarından, kültüranış akışlarınm içine sokar. Ayrıca bir zarün czici a^ırlıgınuan koptuğu için özgür mansızlık duygusu da verir. Roman içinde (tıatta bazcn huzurlıı), ama yinc aynı ncdcnyaşananlar, lıep yasanmakta olanlardır. ^iiTı " lcrdcn dolayı yalnız kalmış birey. (îeride kn diki zamanda yapılan anlatımlar bir df okulanların gitriği için suçladığı, yeni yeıleşligi ru şaşırttığı gibi roman kahramanlarmı tla vcrde ise lıep yabancı. Ve r>ir zaman sonra, şaşırtır. Sanki "ben böyledüşünüyormuşum rıer iki yerdo de kendini yabancı lıisseden bidenıek ki" dergibi, akıllarına gelen ikileııı ri. ler karşısında sendeleıier. Buna en iyi örYakın Türkiyc tarihindc işçi olarak Avrunek, lıena'nın düşlerinde hep ülkesine geri pa'ya ycrlcşcn ve iki kültür arasında kalan indönme istegi, bir yandan da polis bariyerisanları ça^rışrırıvor fakat romandaki karakne takıldığı için geri dönememektcn duydıırcrlcrin bir farklılığı, geldikleri yere politik ğu rahatfama şeklindedir. "Ne? Ne ıletli nedenlerden dolayı dönenıemeieri. Kendikendi kendine? 'Polis bariyeri 'l'anrı'ya şii leı ini geçmişleriyle bağlı tutan köprüleri yıküroldukca sıkı,' m\'t Cîerçekten,' lann'ya karak göç etıııiş olınaları ve her geçen yıl şükiir' dedi nıi? 1 lerkesin yurdunu yitirdidönmeleri zorlaşan insanlar. ği için acıdığı bir sığınmacı, kendi kendine, 'Tanrı'ya şükür,' mü dedi?" Kundera'nın son romanlarında karşılaşRoman, 1 lumeros'uu "Odysscia" dcstanıtığımız bir başka özellik de, kaıakteıleıi i(, na göndermcler yapar. Odysseus Troya saieegeçirerek anlatnıası. ( kneğiıı 14. bölüııı vaşından sonra, ona amansız bir kin bağla de, anlatı Joset'in otel odasında başlar ve iki yan dcniz tanrısı Poseidon hııalıınkın evine paragrat sonra Irena'nm Keçmişinden bir dönmesi engellendiği için 20 yıl vatanından, anıyla sürer ve yine ardından Josef ve otel karısından ve ailesinden uzak kalır. Uçözelodasına döner. Burada yazar, bir karakterin li£i sayesinde geri dönebilir vatanına: akıl, deneyimlerinin bir başka karakterin davra karşılastıgı sorunlara karşı çare bıılma yetinışlarmda anlam kazanmasını sağlaı. Ko si ve sabır. Bvine nihayct gcri döndüğünde, nuk yaşamlann bir düş içinde birleşmesine zorlu bir uğraş vermesi gerekir; karısıyla cvbenzetilebilir bu anlatım tekniği. Herkesin lenmek isteyen damal adaylarıııı öldürmesi. çok mucizevi ve yeni sandığı duygularaslın kendisini kabııl ettirmesi, güciinü göstermeda dünyanın bir ucıında yaşayan insanlar si gerekir. tarafından paylaşılıyordur. Bu duygudaşlık, Uzun yıllar sonra dönülen cv de dcğişmişKundera'nın hep ilgisini çekmiştir. Roman tir. Odysseus bu gcrçegi f'ark eder. Kendi larında çağlar içinde ve farklı kültürler için farklı deneyimlcı vaşamış, başka biri olnııışdeöişmez olaııı arayışı vardır. tıır, halbııki evınde onu tanıyanlar için yıllar Kundera'nın bu romanırıda yarattığı kabaşka geçıııiştir, ondan aynı kişi olması bek raklerlerin içinde kendini de bulabiliri/ ' lenir. Oo'ysseus kendi olduğunu ispatlamak Terk ettiği ülkesine karşı duyduğu kı/.gınlık /.oıunda kalır, geri gelen gerçekten o mudur? ve özlem iç içedir. l'eki ya yıllardır yasadığı Yoksa başka biri Odysseus oldıığuna mı ve dilinde yazdığı I'ransa'ya karşı ne lıisseinandırmaya çalışıyordur hcrkesi? diyordur? Bu son romanının hâlâ FransızKundera da geri dönüşün zorluğundan ca olarak basılmaması, yazarın bunu engelsözeder. Bellek giinlük tekrarlamalarla uya leınesiçok ilginçtir. Kundera'nın isteği iizeıılmadığında, kişi geçmişinden kopmuş, rine önce Ispanyolca ardından Almanca ve boşluğa sürüklenmiştir. Eski tanıdıgı dostşimdi de Türkçe yayımlanan eser, ne yazıllarını liatırlamaz, severek ge/diği sokaklar dığı l'ransızcada ne de lıüyük okıır killele dcğişmiştir, hoyratça geçen zaman her şeyi rine ııluşııcağı lngilizeedeyayımlanmamıştır. farklı kıfmış, dönülen ev, ö/leııeıı yer ve inYazar belki bu davranışıyla, kendisine "Çok sanlar artıkyabaneıdır. Buaçıdiinbakıklığın iyi bir Çek yazanyken, sıradan bir I'ransız da ö/.lenen yeı artık olnıayaıı bir yerdir. Bu yazaroldu" diyen rransızcleştirmenlcrcbir da roıııanın ba^lığı "bilnıenıek" sözcügüne tepki vcriyordur. Bu durumda sığınmai'i, yeni bir aıılam verir. Ozlenen geçmiş, içingöçmen, sürgün olarak yaşayan kişinin. de kaybolınuş anlar raşıdıgı için bilinmezler yaşamayı seçtiği yerde de yabancılaşmasına dünyasına aittir. Bilincn, bellckte taze lutuen güzel örneğini veriyor. • lan şeyleri özlemek gerekmez, onlar zatcn aydasu@hotmail.com benligin içinıle vardıı;gerçekleözlenen kay Göçmenlik 39 4 10 66 28 12 J. Edip Cansever'in, "Biliyor musun? az az yaşıyorsun içimde/ Oysa ki seninle güzel olmak var/ Orneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi/ Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda/ Midemdi, aklnndı şu kadarcık kalıyor" dizeleriyle başlayan şiiri. S 70 51 37 68 40 32 61 72 3 78 54 17 45 14 59 8 38 56 26 5 44 25 57 69 52 B."... Apartmaru" (Sedat Simavi'ninbir oyunu). 76 19 2 47 55 60 33 20 3 58 65 46 13 15 36 53 C. Artvin'in bir ilçesi. 9 74 21 1 64 43 D. "... Yağmurdereli" ("Akrep" adlı oyunun yazarı). Odysseus Efsanesl 23 22 41 49 6 E. Sezgin Burak'ın yarattığı çizgi roman. 50 62 35 73 29 48 F.Kari. 27 7 18 24 79 57 77 61B. sayımnçözümü A. Sadeddin Köpek, B. Ediz Hun, C. Rııbu, D. Ga, E. Ecdat, F. Yaşa, G. Yağlamak, H. Eşya, I. Samuray, J. EşJik, K. Niğbolu, L. lmdadına, N. Nümayiş. Metin: "Yeni bir şey değil ölüp gitmek bu yaşamdan, Ama yaşamak da daha yeni değil kıışkusuz. Isadora Dııncan" G. "Geceleyin Bir ..." (îsmet Özel'in, "Külden bir ağzım vardı mermilerden önce/ çanların saçlarıma degdiği yerde ulurdu/ Mori, bakırcı çarşısı, incitepe/ ağztmın üniformasınasokulurdu" dizeleriyle başlayan şiiri). 11 16 75 42 H. Bir balık ağı türü. 63 71 34 30 CUMHURİYET KİTAP SAYI 618 SAYFA 19