Katalog

külertni okurken, çoktan ölmüş kişilerin yanı başında kanlı canlı btttverdıklerı duygusuna kapuır Caligula konuşuyor: bütün Romalılar içinden sadece birini sevdim Incitatus'tu adı kendisi bir attı Zbignieıv Herbert/ Şiirler / Çeviren: Necmi Zekâ Daha kuçuk bir rolu kabulleniyordu Bay Cogito/ tarihi işgal etmek istemiyordu uı senatoya girdiğinde imparatorluk morunu kuşanmış korkak katillerin arasında muhteşem ışıldardı kendi derisinden tiril tiril togası meziyetleri çoktu Incitatus'un mesela hiç nutuk atmazdı stoacı bir doğası vardı sanırım geceleri filozofları okurdu ağıhnda onu o kadar sevdim ki günün birinde çarmıha germek istediğimde o soylu anatomisi buna izin vermedi konsüllük onurunu umursamazca kabullendi sahip olduğu gücü en iyi şekilde kullandı yani hiç el sürmedi ona değerli eşim Sezonia ile biraz fazla yakın bir aşk ilişkisi kurma konusunda da ayartamadık onu bu yüzden başaramadık yan Sezar yan Kentaur soyundan yeni bir hanedan yaratmayı işte Roma bu yüzden yıkıldı onu tann ilan etmeye karar vermiştim ama Şubat günlerinden dokuz gün önce Cherea Cornelius Sabinus ve diğer salaklar bu ulvi niyetime engel oldular ölüm haberimi aldtğında da kaybetmedi serinkanlüığını saraydan kovuldu, sürgüne yollandı bu darbeyi de onurla karşıladı ardında soy sop bırakmadan öldü Antium'lu zalim bir kasap uçurdu kafasını vefatından sonra etine ne olduğu konusunda Tacitus hiçbir şey söylemiyor , V Ff 20. yüzvılda Nobel ödüllü iki şair (Milosz ve Szymborska) çıkaran Polonva şürinin 'dünya çapında ünlü' ustalarından biri de Herbert'tir. Türkçede, Erdal Alova'nın çevirisiyle, Bozkırda Bir Katedral (lyi Şeyler Yay., 1995) adlı bir kitabı yayımlanan Herbert hakkında, J. Brodsky şunlan yaziyor: "Polonyalı olmasına rağmen, Herbert bir romantik değildir. Şiirlerinde, söyleyeceğini harareti arttırarak değil, düşürerek söyler, o kadar ki dizeleri okurun kavrama yetilerini bir'denbire yakar, tıpkı kışın buz tutmuş demir parmaklıklar gibi." Herbert'in 60'h ydlardan başlayarak, ölümüne kadar yazmayı sürdürdüğü Bay Cogito şiirleri, bugün Avrupa edebiyatının modern klasikleri arasında yer almaktadır. Yer yer Amerikalı şair Berryman ın Henry'sini andıran Bay Cogito ile Herbert, Avrupa entelektüel tarihinin vicdani rahatsızhklarını, acımasız bir ironiyle şiirleştirir. Herbert, 28 Temmuz 1998 de 74 yajında ölmüştür. Buradaki şiirler Türkçeye, John ve Bogdana Carpenter'ın Ingilizce Mr. Cogito (The Ecco Press, 1993) ve Karl Dedecius'un Almanca Herr Cogito (Suhrkamp, 1995) kitaplan karşüaştırılarak çevrilmiştir. Bay Cogito ve tnci Ara sıra da olsa, hatırına gelir Bay Cogito'nun huzursuzluğu yakalamak için gençliğinde neler yaptığı, hatırladıkça da duygulanır, o yeni yetme, en zorlu yollardan yıldızlara ulaşma çabalannı. Günün birinde, okula yetişmek için koştururken, ayakkabısına minicik bir taş parçası kaçmıştı. Haince girmişti çorabıyla ayağının arasına. Aklı başında herkes, bu münasebetsizden hemen kurtulmaya bakardı, ama talihi sevme ilkesi, tam tersine, katlanmasını istiyordu Cogito'dan. O da ikinci yolu seçti, bu işi kahramanca çözmeyi yeğledi. Başlangıçta, zararsız gibiydi, küçük bir rahatsızlıktı sadece, hepsi o. Ama bir süre sonra, topuğu bilinç alanında beliriverdi tam da genç Cogito, profesörün anlattığı Platon'un ide kavramını anlamak için kafa patlatırken. Topuk kabardı, şişti, zonklamaya başladı, soluk pembeyken rengi, batan güneş gibi, kızıla döndü. Cogito'nun kafasından Platon'unkiyle birlikte, kovdu bütün diğer ide'leri. Akşam, yatağa girmeden önce, Cogito çıkardı o lanet nesneyi çorabından. Küçük, soğuk, sarı bir kum tanesiydi. Topuğu ise, kocaman, alev alev yanıyordu, kapkaraydı acıdan. Bay Cogito'nun Bacakları Sol bacak normal iyimser denilebilir belki bir parça kısa taş gibi baldırı canlı, çevik kaslanyla bir delikanlı bacağı adeta sağ bacaksa Allahlık incecik iki de yara izi var biri uzuyor Aşil krişi boyunca diğeri oval rengi soluk pembe utanç verici bir kaçışın anısı sol bacak hazır her an hoplayıp zıplamaya oynak mı oynak gözünü budaktan sakınmıyor öylesine düşkün yaşamaya sağ bacak tam tersi soylu ağırbaşlı tehlikenin her türünden kaçıyor köşe bucak SAYFA 18 işte böyle Sanço Panza'ya benzetilebilecek bir sol bacak ve o hayalperest gezgin şövalyeyi hatırlatan bir sağ bacak Bay Cogito bu iki bacağın üzerinde sersem sepelek dolaşıyor yeryüzünde Bay Cogito ve Saf Düşünce Bay Cogito saf düşünceye ulaşmaya çalışır hiç değilse uykuya dalmadan az önce ama bu çabanın kendisi bile mahkumdur baştan başansızlığa düşüncesi her türlü zevkten ırak o kıyıdaki büyük, saf suya o su gibi olma durumuna ulaştığında su birden burgaçlanır konserve kutulannı tahta parçalannı .ve kimin olduğu bilinmeyen bir tutam saçı • • sürükleyip getirir bir dalga açıkçası Bay Cogito da bu konuda pek masum sayılmaz iç gözünü > posta kutusundan ayıramıyordu hiç burun deliklerıne dolan denizin kokusu onu rahat bırakmıyor cırcır böceklen kulağını tırmahyordu göğüs kafesınin içinde parmaklarını hissediyordu artık orada olmayan bir kadının başka insanlar gibi o da alışkındı • dayalı döşeli düşüncelere elinin derisi sandalyenın sırtında yanağında yumuşak bir buruşukluk ama ilerde günün birinde gelecekte bir gün o da durulacak ve tinsel aydınlanma durumuna ulaşacak işte o zaman tam önerdiği gibi ustaların boş, bomboş ve şaşırtıcı olacak Caligula • ...••< Bay Cogito'nun Oyunu 1 Bay Cogito'nun en büyük eğlencesidir Kropotkin oyunu Bu Kropotkin oyununun saymakla bitmez yararları bir kere tarihsel düş gücünü ve dayanışma duygusunu harekete geçirir açık havada oynanır dramatik sahneleri çoktur sonra kurallarında soyluluk vardır despotizm hep kaybeder bu oyunda düş gücünün o büyük oyun tahtasına Bay Cogito önce taşları dizer şah, Piyetropavlovsk Hisarı'nda tutsak Piyotr Kropotkin 'dir filler, üç askerle nöbetçiler kaleler ise atlı bir kaçış arabası bir sürü rolden istediğini seçebilir Bay Cogito •i• < •. ' kaçış planını bir saat yuvasına yerleştirip gizlice içeri sokan o güzel Sofia Nikolayevna'yı oynayabilir özellikle zindanın tam karşısına düştüğü için kiralanan kül rengi kulübedeki kemancı da olabilir Saraydan Kız Kaçırma'yı çalar bu parça yol açık demektir CUMHURİYET KİTAP SAYI S48 Bay Cogito bazert, eski tarihleri, destanlart, yaşam öy