Katalog

K İ T A P ÖD0 L L Ö B H L M A C A İU(H)MUMCUOÛİI öncc aşağıda ta nımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi "bir |20 yatay çizgi üzcrine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarm daktsayılaragöre bıı harfleri bıılmacadaki aynı sayılı karelere aktann. (Kara karclcr iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonıında kara sozcugun alttak. sat.rm başına A D R E S | : sarktıfjını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tammlaruı karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yııkandan aşu ğıya doğru bu yılki Ceınal Süreya Şiir Odü lü'nü, Mesııd Adnan'ln paylaşan Devrim Dirlikyapan'ın şiir kiıubının adını oluşturacak; bultıiıua karelerindeysc, aynı şairin dizeleriortaya çıkacaktır. 1 anımıar ve sozcunıerınız: A. Sabahattin Ali'nin bir romanı. 58 59 40 6 66 3Î 62 36 37 19 39 76 5 51 35 50 14 65 B. 1 Şubal 1979 geıı:si ölılürülen Türk gazetecisi. 30 27 15 49 70 60 63 11 4 13 Promete'nin AnadolıTdaki atesi ORAL ÇALIŞLAR rumcte, insanlığa ateşi ulaştıran tanrının adı. Bizim hemen yanı başunızda Atina'da yakmış bu ateşi. Kendisinin Anadolu'nun tanrısı oldugu söylenir. Aslında insanlığın tarihi, ona ateşi ubştırmak isterken yanan Promcteicrlc dofu. Fatih Atila'nın Can Yayınlarından çıkan "Alaturka Rapsodi" başlıklı yeni romanı, yakın tarihimizde Anadolu'da yanan ateşlerin peşine düşmüş. Roman, bir Cumhııriyet tarihi romanı. Özelliklc Köy Enstitüsü'nün kuruluş heyecanını yansıtan ve bircbir tanıkJığa dayanan bölümlcr etkilcyici. Bir kuşak, Cumhuriyet'in modemleşme ve demokratiklcşmcyc giden yolun, Türkiyc gibi bir tarım ülkesinde köyden geçtiğini rark eder. Hasan Ali Yücel'in ve Tongııç'un önderliöinde köylcrdc başlayan seferberlik, yüzyıllarca içinc kapanmış Anadolu köylüsLİnü yerinden oynatır. Köydc doğup, köydc ölmck kadcrini dcgiştirccek yeni bir ışık yanar. Ureten, değişen ve değiştiren yeni kuijaklar yetiştirecektir Anadolu. Kaderinc meydan okuyacak bir ipucuna sarılır. Statükonun sarsılması kolay iş değU. Bir anda, her şeyin rengi değişir. Köylii çocukları sevinç iı,inde, umut içinde toprağa vc bilime sarılırlar. Yaşamın deöişmesi gerektigini fark ederler. 'l'utuculan ise korku sarar. Ya bu yeni f^ençlik, düzene baijkaldınr ve degiştirmeye kalkarsa. Komünizm düşmanlığı bu noktadan sonra hızla gündeme gelir. 1945lerin 1 lalk Partisi içindeki toprak diizeninin tcmsilcileri gericiler, komünizm düşmanlan ayaklanırlar ve Milli Şef tnönü'yü Köy Enstitülerini kapatmaya zorlarlar. Devrinıcieğitimin Kemalist kuşak içindeki son temsilcilerinden Hasan Ali Yucel tasfiye edilir. "Alaturka Rapsodi" romanında en çarpıcı tablolar bu bölümde çizilir. Promete'nin ateşi gençlerin yüreğini işteo günlcrdc sarar. "Alaturka Rapsodi" bir tarihi roman mı, sorusuna hem evet hem haÎ'ir denebilir. Cumhuriyet'in kuruluş yılarından günümüze ıızanan bir ailenin öyküsü anlatılır. Bütün inişler çıkışlar aile ckseninde yaşanır. Eşkıya bir dede, Köy Ensitüsü'nde büyük umutlarla eğitim gören bir baba ve devrimci bir oğul. Roman bu kişilerin çevresinde örulür. Romanın başında yazıfanların gerçek bir aile tarihine dayandığı belirtiliyor. Yani filmlerin başında belirtildigi gibi, romandaki olaylar yaşanmıştı. Kişiler kanh canlı, gerçek kişilerdi. Diyaloglara, ki^ilcrin tiplerinin çizilmesine ise tabii ki yazar karar verir. Bu nedenle her şey olduğu gibi yaşanmışlıgın aktarılmast değil. Roman sonıında bir kurgu ve yazarın kendi yaratmak istedi^i tiplerdcn oluşan bir kurgu.. Oğretmen Kamil Bey, Cumhuriyet'in kuruluş rüzgârlarıyla yetişrniş idealist bir kuşagın temsilcisi. Köy Enstitülü. Her zaman olduğu gibi Anadolu'daki modernleşmenin önciilerinin temsilcisi olan öğretmenlerden. Goriliklc mücadele ederken, kendi geriligiyle, çıkmazlarıyla roplıımun çıkmazları arasında bocalayan insanhırımızdan. llayal kırıklıklarıyla hüsrana uğramiıj bir neslin tipik örneklerinden birisi. l%8 kuşağı birçok şeyi onlardan öğrendi. Onların, ayağa yeniden kalkışı da Fatih Atilaâan "Alaturka Rapsodi" P ' I< Ön çalışma. " " " 68 12 23 32. J "... Erman" ("Yeşil" ve "A Benim Canım Efcndim" adlı şiir kitapları da olan şair). 78 77 64 31 16 55 467. sayının çözümü A. Hgades, B. Uzülürsün Bir Zaman, C. Zaman, D. Ünal Mecit, E. Nedim, F. Köftelerden Cî. lroni, H. lanini, I. Alia, J. Boğan, K. Islak Güneş. Şiir: Omriimü dolanan zambak arala güldcn tiilünü gecenin okşa eiini zamanın bir ten harfi sessizliftinde" C. "Bu yol, bu siııei vahşette gizlenen ...i nur." (Tevf'ik Fikret). 42 54 1 D. (Jerck. 25 26 45 41 53 E. "Aydın..." ("GüneşiParlatanlannGölgesindc* adlı oyıınu da olan oyun yazarı). 10 71 7 38 F. Jorge I.uis Boıgi's'in, Scl Yuvmları tarafından yayınılaıııın şiiı kitabı. 17 72 69 67 57 22 47 44 9 43 75 G. Bo/.ıılına, okşiyip çiiriime. 3 34 48 28 7} 20 H. Nıgdc'nin Ulukıijlallçcsi'nebağlı Hasangrr zi Köyü'ndckiSizans kalcsi. 46 61 8 18 52 1968'lerde oldu. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) bir büyük öğretmen hareketiydi. Öğretmenler, Cumhuriyet'in kuruluşunda yakalayıp kaçtrdıkları he yecanı 1968'lerde yeniden yakaladılar. Bu heyecan da çok uzun sürmedi, önce 12 Mart 1971 askeri darbesiyle karşılaştı. Yüzlerce ögretmen okul yerine hapis hanenin yolunu tuttu. Değişim çabalan tank paletleri altında czilcü. Bu çile bitmedi. Öğretmenler toplumla birlıkte 1970'lerde yeniden ayağa kalktdar, 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle yumruklanana kadar sürdü bu umut rüzgân. Ccngiz, Kamil Hoca'nın idealindeki bir Köy Enstitülü ağabeyinin adıydı. Onu, oğluna Cengiz adını vercrek yaşatmak istedi. Cengiz, 1968'ler sonrasının gençlerinden birisi olarak büyüdü. Her şey onlar için daha zordu. Kapılar kapanmış, büyük ideallere büyük darbeler indirilmişti. Cengiz, 12 Eylül öncesinde başladıgı devrimciligi 12 Eylül koşullarında sürdürmcye çalıştı. Birçok gencin yaşadığı zorlukları, acıları o da yüreginde hissetti. Sevginin ve isyanın heyecanını yaşadı, saflığmı yaşadı. Kamil Bey, bir gün Ankara Altındağ Emniyet Müdürlüğü'ne çağrıldığında sanki film bir kez daha kopmuştu. Dedeyle başlayan değişim ve isyan heyecanı ölümle, acıyla ve umutsuzlukla yeniden noktalanmış gibiydi. Hacı Imamoğlu Ismail'nin, çeteci Ismail'in torunu, yok cdilınis, bir tarih sona ermişti. 1 lacı Imamoğlu bu acıya dayanamadı ve öldü. Kamil Hoca, Ongiz'lerin kıışağını, "Cumhuriyet'in bunalımh" çocukları diye tanımlıyordu. Bu tanıma belki kendisi daha uygundu. O bunalımdan, hayal kırıklıklarından hiç kurtulamamıştı. Ailenin son kahramanı Cengiz, gerçektcn ölmüş müydü? Romanda Lunu tam anlamıyla çözebilmek mümkiin değil. Sonunda, onu çok seven kız kardeşi Eylül, ağabeyi Cengiz'i bir yerde görüyor. Bu gerçek mi, bir rüya ve yanılsama mı kes tiremiyoruz. Sanki orada yazar bir mesaj vermck istiyor. Henüz böyle bir kuşağın ölmcdiğini, gelecek kuşaklara devredılecek bir geleneğin hâlâ yaşadığıru söylemek niyetinde. Bu toprağın çileli tarihinde, hep yeni umutlar arandığı gibi, Cengiz'in yaşaması da yeni bir umut gibi romanın sonuna yerleşiyor. Fatin Atila'nın romanını okurken yer yer yeniden geriye dönüp, olaylar örgüsünü yeni baştan gözden geçirmek gerekiyor. Atila, Dİİinçli şekilde okuytıcuyu ayrıntılar içinde, bir şeyleri aramaya zorluyor. ükurken biraz zahmete katlanın demek istiyor. Yarı belgcsel tadındaki bu romanı okurken, Cıımhuriyet tarihintle bir gezinti yapmak olanağı buluyorsunuz. Bir tarih sorgulaması, farklıbir üslup denemesi içeren "Alaturka Rapsodi"yi severek oKuduğumu söyleyebilirim. Cumhuriyet tarihine, özellikle yaşadıöımız son döneme ilişkin, boyle romanların artmasını diliyorum. Çünkü bu kuşakların romanı dalıa yazdmadı. Yazılan ların birçoğu da ne yazık ki, derinlemesine işlenmiş kişilikler üzerine kurulama dı. "Alaturka Rapsodi"nin yeni bir ses olduğıı inancındavım. Bu sc'lrin çoğalmasına ihtiyaç duyuyoruz. L'nıarım siirer.ı SAYFA 23 467.8ayımızdan kftap kazananlar: Ankata dan: Sertap Aşçı, Aydın Bingöl, Sühandan Bezci, Cevriyc lşçi, Antalya dan: Turan Özdemir, Umııt (). Giilçek, Bıihit'ski'Jrn: Şenay Yakut, Bal/kcsir'dcn: Burhan Baykara, Hamdi Kirrnan, Bıırsn' ılıın. Miiidai Sagır, lsmet Çiçek, Yclbiyeden: Vasfi Eren, Erzurum'ılatr. Scvda Ercn, htanhul'dan: Muhlis Ertcm, Eda Seskır, Inci Sonıurıktran, Faio^ Sunkar, Melike Krdönmez, Reyhan Ülgcn. hmır'dcn: Özgün ÖnvtT, Uınay Oguzhanoğlıı, Kocaeli'nden: Rıdvan Atay, Samsun'dtin: Saadct Boztepe. Mughı'Jtm: Şiiküle Birgili, Halil Ibrahim Durgut CUMHURİYET KİTAP SAYI 469