Katalog

Ruzgârını/ esıyordıı dağ taş delı gıbı Savtuldu kuleleıe dayadıgım merdı ven" "Senı înıyorıım" şurınde "Bır sen vat sın scndcn ote/ Senı geçiyor/ Senı gıdı yoı" dı/elerıyle ıçscllıgı genışleten şaır "Yaylada'da "Bı/ım orda, gune^le aydınlanıı ev, baş ka yagmur bılmeyı/ Guneşle oynar ço <.uk, başka çeınber bılmeyi7 Guneşı bo ler ağaç, guneşı meler koyun, guneşı su rcr saban, başka çalgı bılmeyi7 Ya/ gelın ce dışı bulut ışımadan guneşe goçer koy lıı, başka oluın bılmeyı/ şekıınde nasıl vazılusa ya/ılsın, şıklı nasıl olursa ulsun şıır ı, şıırın mıızığını okuvucuya dııyıım satır "Çobanıl îjıırleı" adlı toplu eserı şaırın "Bıı Cigara tçımı" (1979 80) Scdat Sıma vı Edebıyat Odulu alan kıtabıyla "Elıflı" adlı uç kıtdbının toplamıdır Bıı kıtabın arka kapağında "Oyleysı nasıl turemış tıı buşur'1 Banakalırsa hertoplumdaol dugu gıbı, ycnı 1 urk toplumunda da do öalolaıakozanlar çiktnış bıınlarturluct kıler altında, daha çok Balı ukısındı şiıı ler soylunışler ve bugunkıı şıııımı/ mcy dana gelmıştır Boyleıc doğuştan yenı olan bu şur, sonradan go/lı rını gerıye çevııerek dıvan şıırıylc hılı Halk şiırıyle arada sıkı baj^lar kıırmak ıstemıştır " dı yerck çağdaş şııı imı/ın kaynaklat ını, t,ıkı^ noktalarını belırlemeye çalışmıs.tu sustuğu acıları duyumsatır "Gıtmc, dı yordu.gıder yalni7İığımı, sarıl bana, sıkı sarıl,/ Ko bcklebin patatesler anıbarda, 1 uzunı çardakta " dızelerı desus,turulmıış kadın tınsellıgının yakarışıdır "Şnrler" adlı (,alı^malarında da mLrumck ayıkla yan torba suyu kaynatan, yaşmak altırı danbakankadınlaı "Sen"lc^ır 'Senınnc varsa bır ke/ sana değen,/ Lskı sokak, gokyuzu ve fesleğen " "Bır sen yuıuibun sokakta, yurıırkcn, Oturursun kolruğa, oturunca Sıı bır scnın baıdağında en ^ok su Bu senın kolların bılcvıklıdır Bır senın agzın dudaklı ve sıcak Bır ben memelısın, ıntt bellısın Ba!)kaları gıtmış olıır, gıdınct, Bır sen yakınsın uzakta kalınca" "Sen ve Başkaları" adlı bu ijurde sevgı lıye duyulan aşk onıı gormcdıgı 7aman da "Yuzunt'bakmadığım zaman/ Ba^ka go /um var senı goıen" dı/elerıyle farklı bı çımde soylenır "Çobanıl S,mler (1976) kısa, o/, yalın veduru^ıırlerleverılırkcn "Bıı ( ıgara t(,ı mı"nın (1979) 1 Boluınu de farklı tema larla suıeı 2 Bolumde ısc u/un dızc kı rık di7elerlc ya/ılmı^ ijinlerı i(,erır Bıı dı /eleıde de vazgecemcdığı bulut, dcnı/ vağmur, ya/, ılk\a/ su, aga(, ot gokyu/u sozLukleıı gercekustu anlatımlar, deyım ler 2 Yenı soylcmıyk y<.r yer alaysamay la kullamlır Basamakta adlı ^ıırde Yarınbıı kıyamet kopabılıı.dıvordu, denı/ dağlaıa <,ıkabıln savurarak sala^ ıs keleyı ve sandalı, ama madenı ^ımdı sııt lıman, duv ırıp dı/ıleıının gec^ını ııstu mu/den suruyerck yıldı/ karanlıöında sarkan aglarını Subuyotdu Bır balık uç kez atlıyoı suda Çıt yok " 'Tlıfîr (1980) C) Rıfat ın ust.ılıfiının sergılcndıgı, o gune kadarkı şıır bınkımı nın dışavurunıııdur 1 aıldı temaların ı % lenmeye bajladıgı o/gıın şıırlerlc dolu dıır Bu şurkrdı daha unee de ara sıra rastlanan alkol olum /aman,yaşlılığaoz gu ımgelerfa/lalaşmıştırbırbakıma "Ra kınıntıldııtanbuJutıı altında" Olen "An latan rakı kadehıne uzanmış,/ yanı başın ââ dııran kadchıne ışte boyle, dıyetek, kavun almak ıc,ın u/annıib ve olrnu^" 'Kaval" şıırı ıse olumun koîgczdığı dıze lerı ıçenr "Me/arlıgı bır koyun surusuncbenzet tığı gıın )a da ona oyle gcldığı gun "Olum sıı rııyc katılmaktır' dıye ya/mıştı bır kâgıda Oysa ne me /arlık vardı bu tumcede, ne kaval sesi, ne de ço ban " tlk donem şıırlerınde guneş sıcaklıgını, lopıagı, denı/ kokusıınu, kuşu, yaprağı, boctğı, hayvanı dunyanın devınımı ıçın de sevctenlıkle buluşturup konuşturan $aır yaşama scvıncım, tulkusunu lıer fır satta yınelerken "A^ık Merdıvenı'nden sonra kaygılarını, korku vc zengınlıklerı nı dcyer yer sezdırmeve başlar "Denı/c donulc/ penccreden bakıyor/ mutsuz/ kcndını gormek ıun" dıyerek çok sevdı ğı denıze mutsu/ bakan şaırın "Bıı Ciga ra tumı" adlı kıtabındakı"] otoğraf" şıırı de bın,oklarımi7in usunda yer edın mıştır sı lı "Lvın en çarpıtı yeıı dıye duvarın orta Guveylık resmını asmış.yaldız çerçeve kantısı ıçınde yalnızca toplumhal çelışkı lerı, haksı/lıkları fotoğıaflaştırmakla kal ma/, dunya goruşunu dt açikça belırlcı Daha onccden de yer yer mıtolojıden ya rarlanan Rılat, Agamemnon baslıklı u/un ve destansı şurlerınde de mıtolo)ik olay ları gııncel yaşama uyaılar S,ıırler'de (1969) "însanul koyun bu lyımser yaratık,/ Yurur taııhsel denge sınde ovanın " dızelerınde olduğu gıbı ın sanı ve tarıhı sorgulaı Yerle Gok de "1 Ianı gok vardı, Hanı yer vardı, 1 Hanı gokle ver vardı Hanı nerde herkesın ekmeğV" sonılarla ekmeğı, emeğın deöerını araş lırırken, "Gece Gundu/"de de "Bakıyorum, ne yeterı kadar afiatun, Ne çakılım, nc ınsanını yeterı kadar Turlu gıvsileıle çıplagım, uşuyorum Bakıyorum yalnı/ım, bu turku sadece (Jndan, ondan ışte bıı turku gecx gun du7 ınsan olmanın turkusunu soyler Sıırle rın 2 Bolumunde ıse Metın I logiu ya ır haf ettığı "A7 Gelışmış" şııııyle ' G L I I kalmak, topıaöın duşnıesı sabanla,/ Çc lığı kâğıt gıbı doğramak dururken,/ Utu lemek 7amana " gerı kalmışlığın ıı/untu sunu çekeı "t )/gur sofrada kardeşçe vc ncn/ Tkmek ıçın, ekmcklue" doğru" du şunenşaır "Guller"ı gomncede "Sın mı o gullerı rakındın, Gu/el,/ Yoksa o gıılleı mı senı takındı1 ' demeden de gıçeme/ Lskı olulerın koyune dogı u,/ Baştan soy lcdım eskı şıırlen" dıven () Rıfat "Bııra ları rıi7gâr nuraları yaftmur/Sol omu/ıı na guneşı asınadan gelme1" di7eleı ıyle de ıçınde bıılıınduğıı mıvsımı betımler, gu neşe o/lem duyar "Ruzgârlı"dakı şıırlerde yer yır buna lan, urken, kaygılanan ıoşkusunu tıım den yıtırmese de yaşama vc olaylara to/ embe bakmayan bır şaııın iç dunyasıyla arşılaşıyorıi7 Boş, boş1 Sevgıler uıuz, kıtaplar nafıle1/ Yelaldı nepsını harman dd bırer bırer" va dd "Bakarsın duş du şuverır ıçıne/ Bakarsın kapı çalınu bırı gelır,/ Llımdekı elmayı yer" di7elerı gıbı " Ufaldın, ııfaldın, ufaldın karanlıkta,/ Za vallı ozanım, ateşboıeğım benım " dıyerek yılgınhğını anlatır " Ağzımın tadı yoksa, hasta gıbıysem, Bogazımda duöumlenıyorsa lokma, Buıuuan ııem kapıyoısam, vara yoga Alınıyorsam, geçımsız ve ıskıllı Yu/um ofkeden kaıava çalıvorsa Deni7e bıle ıştahsız bakıyoısam Hep bu boyu devrılesı bozıık dıı/en Bıı daragacı suratlı toplum " ""jııılcr" donemı olumlerın, oldıırmı lı rın hapıshanelerın gunıkmde oldııgu bırçok avdının ağ/ının tadının bo/uldıı ĞU, tutuklanıp, ışkcnıe gordugu doncm lerdır "Ağıt" sıırı "Kopardılar dalından yemışı Çığnedılır nalçalı topukla ' ıkılı öı baskınınkolge/olığı soluk alınma7gun lerdıı Resım yanan, oyıın ya/an, dı/e du şunen şaır bırçok aydın gıbı 'kuı ııdu go/ ferımın sevıncı" der Yıigındır "Korkum dan gcçenlere ben/ıyoıum, voıgunıım/ / Gu/el gunlerın yonuları, unııiul muş,/ Korelmış, bakmıyorlaı aıtık aydın lığa" dı/eleıının yer aldığı Uysal bır Ko pek şıırınde de korku ve umutsuzluk yıl gııılıîda belırgınleşır "Ruzgârlı ımgelcrc kurdunı çadırı Gokienmı yaşıyorum delıbozıık Dağ yollarından denı/e ınıyorum Taşın yalnızlığı ıçuıdeyım, dırı Sutun beya7İığı ıçındeyım, duru " Rıi7gârlı adlı şıırınde bu bakıma bıı dı /clerle tanıtır kımlığını Baskalarına sun duğu gu/ellıklerde hem dııı hem duru olanşaır NaraBen7erdın"de"Narabcn " SAYFA 5 lltede <,ekılmış, ıkısı de ayakta Bır be/ gerılı arkada Bovnunda kravat sırtında laLivert ta kım Kausı aelınlık hstanıyla, tel duvak ve al tın hık/ıkleı (îorunsun dıye sıvanmış gelınlığın ko lu Oktay RHat'da erotizm "Bırak kı gemı a7iya almış Azgın aygırlaı kısıaklar gıbı Ç ızsınler kendı \okuşlarını Duv o baş donmısmı devrılen Orınanı uçan dag yolunda Iam gobeğıne dogru Doga nın " () Rıfat şıırınde crotı/m ııunıyle atba şı gıdu Sokakta, bahçede larladakı bır çok kadın şaırın şıırluınduı bakaı cl edıp go/su/eı Bır de sen ' dcdığı adsız, goruntusıi7 kadinların gı/d \aılıgını du yumsarız "Suı" bılkı bııçok ad bırçok yuzduı belkı deolmasını duşundugumu/ bırı Aneak aşk ve unsdlık yaşamın 1 ( ı l n dedır ve O Rıfat şıırının dı ana temala rından bırıdır "Sozde Bır sarkı tuttumıuş dalgın I ovbe tovbe Bır go7iı kedılerde çıfıtın 1 Bırgozu bende dı/eleııyle gulumsetırken ' Aşk" adlı şurde "Kavaklarını goruyoı du duşunde/ arkalarında gok/ Donup avradına yana şıyordu/ Mavıydı aşk/ aşkın luıgını soy let Yaşamı buyuk kıntleıdı g<.çu> saııın knsal kcsıme o/gu sozıaıkk rı ustalıkla kullanışı (\,\ dıkkatı çeku Kcsek sekı, peşkır, sunduıma, çoban hı/arcı, pck me/, sını, senet, ı şc k, mah/un go/Iu bo/ kır ınekkrı, tunıan, mıntan bııgday, koyun, hevenk avrat, mertek, cucuk, yanaş ma, (,1i, lıoıo/, kasket vb so/t uklerın %ıırde kullanılışı da şaırın dılıını/dckı her turlu aynntıva dıkkatlc egılı^ının bu 7en gmlıgı laık edışının bır kanıtı olsa gerek "Bıtme/ bır opu^tuı ya^anıak" dıyen () Rılal doga, msan ve ya^am rutkıınuduı Bıı tutkuyu aijkla pekiijtırır "Kariji avluya ne zaman donse Dıkmıi; dı/lfrını conıelmn, A p) aıasında gullu şalvar g ş ll d k k dk Ak kolları dırsekk rıne dek kopuk Koca leğenın onunde Korpe gelın (,amaşır yıkar dı/.elerıyle goruntuyu vakınla!}tınrken, 'Sağnak"ta "Tanetanekonu^tu ılkın so nıında bu^andı saönak gıbı/ Kınalı ku zum benım/ "Keklığım"de de kadının CUMHURİYET KİTAP SAYI 4 6 4 Oktay Rlfat şlirinde tophımsathk "Lllcıı Vaı ()/gıırltığun" adlı topluese rı ıse "Şıırler" (1970 1 Dıl Kurıımu Şıır Odulu) ve Yenı S,nrler (1973) olmak uze ıe uç kıtabın toplamıdır "Opuşmek yasaktı, bılır misinız, Duşunım.k yasak lşguc ıınıı savunmak yasak1" Bu loplıı l serler"ınde O Rıfat hak tan, esıtlıkten, dalıa gu/el bır yaşamdan yanadızelerya7ar Fllerı Vaı Ozgurluğun başlıklı şıırı aydın kımlığının o/gurluk ıs tuıııdır "Llleıı var o/gurluğun (jozlerı, ayakları, Sılmek ıçın kanlı terı, Bakmak ıçın yarınlara, Lşıtlığe doğru gıden " "jaır bu şıırınde ulkesının sıyasal çal C OKTAY RİFAT 1 914 vılında Itab /on da doğdu *ja ııınbabası Mıllı Ku iLilıış Doncmı saııkıın den Samıh Rıfat tı llkokulu Istanbul da hheyı Ankara'da okııdu Ankara Hukuklakııl tcsı'nı bıtıı dıkten sonra, Malıyc Bakan lıgı hesabına uç yıl l'arıs'te Sıyasal Bılgıler I akııltc sı nc devaın cttı Donuşundt Ankara L\A Basın Yayın dc ncl Mudurlugu'nde çalıştı tstanbul ve Ankaı a'da avukatlık yaptı 1961 vılında basjadigı DDY avukathğından 1973 yı lında eıneklı oldıı 18 Nısan 1988 de Is tanbul'da oldu. Şiirleri 1941 Garıp (O Velı ve M CevdetAn day'la bırlıktt) 1945 Guzelleşme, Yaijayıp Olmek, Aşk ve Avarelık Ustune S,nrler 1952 AşağıYukarı 1954 Karga ıle 1 ılkı (1955 Yedıtepe şı ır armağanı) 1956 Peıçemh Sokak 1966 Ellerı Var Ozgutlugun 1969 "jurlcı 1973 Yenı Vırlcr 1976 Çobanıl *>ıırler 1979 Bır (^ıgara tçımı (1980 Sedat Sı %navı Vaklı Odulu) 1980 Lhflı 1982 Denı/e Dogru Konuşma 1984 Dılsi7i vt Çıplak (1984 Behçet Jecatıgıl şııı odulu) 1987 KocaBırYa/ Oyunları 1%1 Bırtakmı lıısanlar (1%0'ta oy nandı) 1966 Kadınlar Arasında Oyıın Içınde (^)vun Atlar ve Pıller Ç ıl 1 loro/ Zabıt r'atma'nın Kuzıısu Yağmur Sıkıntısı Dırlık Duzenlık Romanları 1976 Bır Kadının Penterebinden 1980 Danaburnu (1981 Mandaralı Roman Odulu) 1982 BayLear