Katalog

CiDlak Avaklıvdı Gece Adını polisiye romanlar ve öykülerle duyuran Ahmet Ümit çok yönlü bir yazar; şıir, öyku, masal, roman ve inceleme türünde ürünler de veriyor. Polisiye turün dışındaki öykülerinin yer aldığı "Çıplak Ayaklıydı Gece" adıı kitabında 78 Ku^ağı olarak adlandırılan insanların 12 Eylul Darbesı öneesinde ve sonıasında yaşamlarından kesitler sunuyor. SERPİL DURAK dını polisiye roman|ar ve oykule ı 1L duyuran Ahmet Ümit çok yotı lu bır ya/ar, şııı, oykıı, masal, ro man ve ınrelemc turunde urunler de ve rıyor Polısıye turun dışındaki oykulerı nın yer aldığı "Çıplak Ayaklıydı Gece" adlı Kitabında 78 Kuşagı olarak adlandı rılan insanların 12 Fylul Darbesı once sınde ve sonrasında yaşamlarından kesıt ler sunuyor Dıktatorluğe karşı savaşım yuruten bır avuç ınsanın seruvenını anlatıyor ya/ar Dıktatorluklerın /orlama ıktıdarlaı ol duklaıı geıçegını, ınsan yaşamındakı en doöal en basıt alışkanlıklaıa getırdıkle ıı, neı bırı kara mı/ah oınegı yasaklama laı ı go7İc r onune senvor, bu yasaklama ları vaşavan ınsanlaıın psıkolojıleıını av rıntılı olaıak çı/erck "(, ıplak Ayaklıydı Cıece'dekı tıpler ışik sı/mavan bır donemde, karanlığa karşı savaşım yuruten ınsanlar Bnbıııne sımsıkı kenetlenmiş katı ılkelere sahıp olan ama o toplıılugun ıçınde bıle yal nızlıklaı ından kuttulamavan bu ınsanla ıın kahramanlıklanm, korkulaıını, aşk laı ını ve paıanoyalaıını elealıyot Ahnut Umıt Bıreysc I olanın ıçındekı lopluııısa Iı, topluınsal olanın içmdekı bıııyselı ıç ıçe gı çıı ıp harmanlayarak aktaı ıyoı Dıktatoıluk doncmleıı ulkenu/ ya/ını na sıkça konu olmuşruı Ama bu kornı vu anlatmak sanıldıgı kadar kolay degıl dıı I Itı aşamada ngictıu bu soylemın tu/ajnna duşme, mclnm ışlevmı valnız ca bu duuyım aktarnıa olarak gormc tchlıkesı vaıdır Donemc tanıklık adına yazınsal le//etten odun verıldı£ı olur "(, ıplak Ayaklıydı dece' dekıoykulet bu tu/a£a duşmuyoı Akiei bır dılı sağlam bu kuıgıı vekıvamındabırgerılımlegcr çek bn yazınsal tad sunuyor okura Çıplak Ayaklıydı dece" ıyı oykuden hoşlananların.elleiındcn bııakaınayaea gı bn kıt ıp hapsetmıştım oraya, "kendımı/ı" dostla rımızı, gozyaşlarımı 7i vc guluşunıuzu Bır kuşagı hapset nııştım, 78 Kuşa gı'nı Daha ılk sayfalarda anlatılma/ gu?ellıktc bır kış deni/ının ko kusunu alıyorum tondan tona clcgışen bıtevıye ko> ulasan, bıtcvıyeaçilan bır mavılık Sonra ışıklaı balonlar vc bavıaklaıla suslenmış bır gençlık trenıne donuşen /aman "Bu yuk duş" bu olsa gcıck, 78 Ku^ağı'nın AktİLiıı/ mavılıgındckı dıısu Bcdcnım kuçuluyor vesalıı aıalarındanovkuleıın ıçıne sı/ıyorunı Kentte buyuk bır çatı^ma vaıdı Bız, msanlat, çi(,ekler karıncalar, kuşlar, ba lıklar oldurulıiKsın dıye sokaklaıa yazı laı ya/ıyor duvaılaıa afışler asıyorduk ()nlar ınsanları, çiLeklcıı, kaııncaları, ku^laıı.balıkları.yıldı/laııoldurmek ıçın ı^ıkmıslardı sokağa Hcpsısılahlıydı Ça tiijirıa u/un suıdu Sonra, yenılgı Evet yenıldık Cıerıye kacmak kalmı^tı Yaka lanmamak, dovu^cüilınek ı<,ın Ardın dan dost evlerınde aylar suren gı/lenmı. lcr, yasadı^ı olınanın yalnızlığınıı/da so mutla^an yu/u, yaşamla olum arasında kı bıçak sırtı ve yaiamın anlanıı uzenne defalaıca yenıden du^unme fırsatı veren, her bırı oncckınden de uzurı olan sonu Ahmat'mit ( ll'l \h \YAKinm (.1(1 gelmek bılmez gunler, ağır ağır ınen ak şanılar Ormanlık bır alanda nemlı karanlığı yırtarak geccnın ıçıne dağılan kursun sesı ve delıkanlmın yeıe yığılınası Uyan dıgında bacaklarının arasındakı ıslaklığı farkedıp utanması, otomobıl lastığı ve sıdık kokulaıı icinde benlığını saran yasevıncı ()vkul(rın sokaklarında dolaşmaya devam edıyorum Sokak kahvclerıne, çay bahçclerıiK, koısan mıtınglere, olum ve ı^kence lıabtrlcıının yaslı gunlerıne ge rı tlondıım Tum ya^anıımı/, duşlerımız dckı bı.nzeısız evrenı yaratmak u/erıne kıırulmus Her gunumu/, her saatımız bu du^e bır aıpa boyu daha yakla^abıl mek pahasına, ışkentelerı, olumu gozc alarak yas,anıyor Bu kadar buyuk bır dıış gerı5eklesebılırmi'' "Doğasında beiKillı ğı, yıkıcılığı ta^ıyan msanoğlu bırbırıne elını kardeşçc u/atabılır mi'1 Bu sorula rı soımadan ınanıyoruz ıdeallerımı/e Yukselen bır surece katılmamak, omu/ vermcmck yanlıştır dıye dubunuyoruz Iam bır eylem' ku^ağıyi7 Co/u kara, arılgan gençler 1979 Nısanı nda bır baba oglunun olum haberını alıyor Ya^amın cılveii ol sa gcrek, yıllaı sonra bır gece kapısını çalan polıs,oğlunun 1 Şube'de oluuöu nu, gıdıp teslım alnıası gerektığını bıldı rıyor Adamcağı/ bır an ıçın dc olsa og lunun hıç olmcıııı^ olduğunu dujjlemek tcn kendını alamıyor "Sankı aradan beş Ahmet Ümit bu kez öyküleri ile... yıl geçmemış de, ben gıdıp oĞİumu ,u raılın elındcn alıp eve getıreceKtnısım gı bı Tovbe tovbe yoksa Allah bıryanlış lığı mı duzeltıyorcıu " Bu duygularla 1 Şube'ye gıttığınde karşısına çıkan gencı nıç tanımasa da oglıı gıbı kucaklıyor ve oradan kuıtulmasını saglıyoı "Olu Oğulla Bulusma" adlı bu oyku, gonul te lımızı tıtretıyor, yureğı yanık ana baba ları anıyoru/ Bır gun gelıp çatıyor, "12 Fylul" dar besı Ezıcı bn darbe l^kenceleı, ıdam lar, gi7İıce kımsesi7İcr me/arlı^ına go mulenler Geııde,ayaktakalmayıba^a ranları ıse u/un, 7orlu bır ıllegal yas,am ve psıkolojık bır savasım beklıvor Yer altına çekilme '78 Kuşagı dırencmın bedelını bu va sadısı "yer altına çekilme" suıecınde taz lasıyla oeluyor Ustelık umudunu yıtır mış, tırnaklarıyla ka/ıyarak elde etnıcye çahijtıgı /afeıe ulaşamamıştır ( ağcıl "Don Kışot"luğun orne^ını sergılemış, bır doncme damgasını vurmuştut Yaı a ları belkı hıç sarılamamıştır, "Ya^mur yağma/ yukaı ı geı isin gen / Artık aeıma sadavaıa acironun kalan vcrı " Fakat bu kuşak bu kavgadan değışınis baska laşmış olaıak çıktı Sonuna kadaı dııc nerek, vurasarak oldulet Neredeyse la rıhın akışını değıştıreceklerdı ve sonuna kadar gıdebıleeeklerı se/ıldığmden, şıd detle, kanla bastırtldılar Bır "68 Kuşagı" gıbı ıktıdar olmadılar tktıdarı yaşayıj), bır gun, elleıındekı eıkın zaman aşımı na uğramış, donuşmuş olduguna tanık olmadılaı Iarıh sanncsınelen çekılııken "ılerıcı, savaşçı ve son fotoğraflarında olağanustugu/eldıler78 Kuşagı', umut suz bır aşkın romantık kahramanları ol.ı rak anımsanacak en buyuk dersı de bu aşkın umutsuzlugundan çıkardılar defiışık ve ılgınç olavlar Iç ıçc geçmış olan l>cş ayıı masalda beş ayrı hıssc var Bu kuçıık masallaıda aç gozluluk, kıskançlık, pıntılık, kotu aı ka daş seçımı, sabusı/lık gıbı ınsanoglunun olumsıi7o7ellıklerı anlatılır Bu olumsu/ o/ellıkler vaşamda vol açabıleeegı talıı ı batlaı Kervanubaşı nın Kuvumtırnun Dcmııeı nın, Muev/ın'ın S,apkacı nın\L Padışah'ın dcneyımlerındt n \ol ı ukıla lak sergılenıı "Masal Masal Içıııde nın kahramanları bı/den \ıi7İcıcc \ıl oncc yaşamışlar Ama onlauıı kışılık vapılaıı zaaflaıı duyguları bı/den hıç ıı/ak değıl Dovmak bılmeyen açgo/lulugu ıle Keı vancıbaşı sankı 80 sonıası T urkıvcsı nın yenı /engınk rındcn bırı Aşka gcrcklı saygıyıgostcrmeden hcmcn amaca ulaş mak ısteyen Muev/ın gu/cllıkleıı ulaş mak ıçın kolayeılığı seçen gunumu/ tu ketıcı ınsanına ne kadar çok ben/ı\or Bu yu/den "Masal Masal Içınde ' yalnı/ ea kuçukleıın değıl, belkı de daha çok bi7 yetışkınlerın okuması gereken bır kı tap Çocukken masal dınlemcmış va da okumamış kımsc yok gıbıdır Ama o m,ı salların kaçını anımsarı/ Bu unutıış bı raz belle^ıını/ın ıhanetıne baglıysa da bı ra/ (\A dınledığımı/ masallann gunumu/ gerçekleime uygun olmamasındandır Ama sanırım "Masal Masal tçmde"yı okuyanlar, onıı hep bellekleımde sakla yacaklar, kendılerı ıçın ya da kımbılır belkı de sevımlı bır torun ıstedığındc on.ı anlatmak ıçın A Masal Masal İcinde ALTAY OKTEM ££ "iy *"asal" so/cugu neden gu/cl | \ / • lık ve saflık duyguları uyan JL Vldııır ınsanda'' Belkı çoktan unuttugumu/ çocukluğumu/la yenıden ılctı^ım kurmanıı/ı saglayabılen bır MJ/ cuk olmasından Belkı de ıçınde yaşadı gımı/ dunyanın sınırlamalaı ından bızle rı kuıtaııp dusjer ulkesine goturmesın den Ahmet Umıt'ın "Masal Masal Içınde (C an Yay 120 s ) adlı yapıtı (\A boyle bır kıtap Ahmet Umıt, kıtabın onso/unde nıasalları annesınden clınledıgını soylu yor So/lıı anlatıya dayalı bu masallaıın yok olup gıtmesınc gonlu ra/ı olmamı^ ve ya/ıya dokmııs "Masal Masal Içınde gı/cmlı ve çar pıcı bn kuıguya sahıp Ya/ar bu kıırgu vu deyım yerındeyse bır kuyumeu tıtı/ lıgıyle üjlemiij Masal anlatımına uygun son dcrccc yalın ve akıcı bır dıl kullan ıııı^ Bu vu/den clını/e aldığını/da, kıta bı bıtırmcdcn bırakmanı/ çok zor "Ma sal Masal Içınde bıryanıyla "Bınbırde cc Masallaıı"nı anduıyor Kıtaptakı ma sallar bırbırlerını tanıtıyor, davet edıyor, bırı bıtmeden oburu başlıyoı Ama "Bın bır C.ccc Masalları"nclan tarklı olarak masallann tunıu sonuçlanıyoı I latta beş ayrı masalm sonuçlanmasıyla, kıtaba bır fınal ha/ırlanıyoı "Masal Masal îçın dc"yı okuıkcn sankı bıryolculugaçıkmı^ i7İenınıınc kapılıyor ınsan Ceıçektendc kıtap okura bır tur yolculuk yaptırıyor Ama bu yoleulukta okuıun goreceğı ye nı ycıleı, yenı ıkhmleı değıl, bırbırınden Kıtaplıgımın dıp koşesındeyıllardırel surmedıgım bır kıtabı yenıden keşfetme nın sevıneıyle tozlaıını ufluyorum lıı sıyah harfler gozlerımı dolduruyor "Çıplak Ayaklıydı deee" Çabueak ara lıyorum, kıtabın çı/gılerı derınleşmiş, yorgun kapağını Sankı sankı yaşadı gım buyuk konagın kımbılır ne ?aman dırkılıtlı kalmışbırodasının kapısını ur kekçeaıalıyoıum Çunku, bunca/aman sonra, yaşamımın bır donemıne aıt derın anlamlara yenıden dokunabılmeyı oyle sıııe ıstıyoıum kı Bır /amanlar unut mak ıstcdığım ve oraya hapsettığım lıeı seye anıların ustunden bır 'merhaba ' demek Yarım kalmış tutkulara, umut laıa, duşkınklıklanna eskıyen gunlerın otesınden bır 'mcrhaba" "Kendımı" SAYFA 16 "Çıplak Ayaklıydı Gece" Masal Masal İcinde Bir çocuğun kışılıg'uun oluşmasında, hayatı anlama ve algılama sureeının ge lışmesınde masallann ıolu yadsmaına/ Yenı tanıştığımız, hakkıncla henıı/ hıçbır şey bılmedı^ımız bır dunya vaıdıı kaışı mızda ve o dunyanın kapıları masallar <\A açılır \ k r masal yenı bır kapıdn as lında A/ veya çok hepımızın yaşadıgı bıı sureçtı bu, çoeukluüun o rengarenk dun yası Ahmet Umıt, bu sıırecı doya doya ya şayan şanslı çoeuklaıdan bınymış Annc ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 4S4