Katalog

BEKİR TARIK apı Kıedı Yavuıevı ndcn çıkan "Alınya/ım Kılavıi7u" ısımlıoyku kıtabının arka Lıpağında, "CJenç bıı so/ ustası olaıak tanıtılmış tlhan Durusel Bırçok ya/ar ıçın, bırçok kez boylc tcspıtlcr yapıldıgı ve artık beylık deyışler arasına katılan soz ustalığı bın lcrcc yıldan kalan anlamını çoktan kay betmeye başladığı ıçın neredeyse sıra dan bır arka kapak vurgusu sayılabılıı bıı ıbaıe I akat, on yılı aşkın /amandır yazılarını bırçoğu musteaı adlarla ya yımlandı buyuk keyıfle okuduğum bır yazar olan tlhan Duruscl'ın lx.ndt.ki ozcl anlamını cn lyı bu so/ler tanımlıyor () gerçek bır so/ ustasıdır So/u, anlattığı nesncye gore egıp bukme maharetıne sa hıp olması kadar, kcndı ıçınde bınlercc anlama bolebılmektedeehıldıı "Alınya zim Kılavıı/u"nu okuyanlar, eğcr daha oncc Duısel ın yazdıgı baska bır ya/ıyı okumamışlarsa, muhtemelen bıra/ ka palı bulacaklardn Kcndı ıçıne kapalı kendı tarıhıne kapalı, kendı şahıslarına kapalı, kendı coğıalyasına kapalı vc acı lacagı başka kıtaplaı dışında bu kapalı lıktan kurtulma ımkânı da yok Soz yo lıında kışıyı usta eden bu değıl mıdır /a tenr1 Neredeyse bııtun dunyaya kapalı, ken dı gonlunde kcndı so7İerıyle hayatı ıdrak cdcmcyıp, sureklı ycnı acılan demlendı ren F.skı çağların ınsanları dcğıldır dc r vışleı, soyıemcktc tayda var Durusel de buguntın bır dervışı mı dır? S"otukluğuyla kalması gereken, ya nıtsız bırakılması yanıtlanmasından dd ha anlamlı otan bır soru bu Lpeydır U7akta yaşadığı ıçın aşağıda kı soyleyışı ancak Intcrnct uzerınden gerçekleştırebıldık Durusel'le Aslında sorular da, yanıtlar da çok daha uzundu Cumhurıyet Kıtap ıçın ben ehmden gel dığıncc kısalttım Y Genç bir söz ustasının övküleri \ılların bılge s~eyyah, matal ınetel, btkâ yı lıvatur gelıneg'ını bır gondcrmı mı bu> Yoltuluk kısa hayatlarımızda bızc su nulan bır a/ı/ler sofrası gıbıdır Yavan dır yıycccklcr, ama tadları sonsu/duı, heı anlamda Anadolu'yadort buyuk se fcnm oldu bcnım Bır bılgc ya da scyyah gıbı degıl bıı çüak gıbı dolaştım Anado lıı'yıı hep Cıo/dcrı ırak bır çııak gıbı Kcndınc vcıılcn ışı vaktınden once ya pan arta kalan /amanda da başka bır mcslcğm ustalık scıtıfıkası ıçın çalışan bıı orra ıkı tcrk gıbı Turkıyc'nın cn /etıgııı ınsanı olsam tanıvamavacağım, parayla bır araya gc tıremcvcceğım ınsanlar tanıdım oıada Sankı nep boyle olması gerekırmış gıbı ne bcn aradım onları, nc onlar benı aıa dılaı Oysa her bın unıversıtedc oğren dığım halk hıkâyelerını ycnı baştan kur dulaı bana onlaıı unutmam tabııbıın lardan aldığım dersler, oğrendıklcıım kendımc ycrsız ve zamansız açtıgım Haçlı Seferlerı'ndcn, tthaka ganımetle rıvlc donmeme neden oldu Bır kılavuz asayı fırlatmışrı ışte, bana da onun ncrc lcrın goklerındcn geçerken kavıssız gok kuşağı renklı golgelerbıraktığını bulmak duştıı Homc los, benım bu yuduğum hırdeayak ları çamur lanmadan bataklıklardan destan topla yan bu şahbaz şovalye kordu, asa peşındekı Yunus Emre'nın şcyhı dc Kor Ho meros'tan bızım edebıyatımızın en 7evklı kalemı Evlıya Çelcbı'ye kılcal bır kop ru denemcsı gorulebılır belkı hıkâyelerde, Frankfurt Scyahatnamcsrndcn dc ıkı "Çankaya"ya tıkalı bıı aort Bır kılavuz varsa eğcr bcnım ıçın bunların çızgılcrın dcdır hcpsı Unlu, adı duyulınamış ya da anonım Bır çırakla bır ustanın yolculu ğu, uç yolla kaışılaşan uç şch/ade, Sı murg Mahabharata'dan Çaylar Şırket ten'c kadar Sonsuz bır yumaktan çekı len bıı ıplığın kılavu7İuğunda korpecık bır Homcros'u anlamak ıçın bakar du rurum vukseklık koıkusu olan goçmen bır kuş gıbı 'Oykulc rdc dıkkat ç cken bır dtğer yan da mekânın tarıh olması Anadolu var boydan boya sırtlarında I akat I urklerm benuz uğramadığı bır Anadolu Kadım bır mıkân belkı sadccı hıkâyclcrde var (dmu\ gercekte hıçolmamij Buyorumun ptşındtn sorulatak soru sanırım, 'yazdık larını dog'ru anlamış mıyıtn olabılır an cak " Var olan, var olmayan, var olduğu bı lınen ma sır gıbı saklanan tarıh, bugune bıraz oteden ba karak yazılmaya çalışılan, ancak yazıldığı za man varola bılen kav ram olan ta rıh hıkâyele rebır mekân olarak kabul edılebılu ama benım gonlum hep cofirafyadan yanadır, bır taııh atlası da dcncbılır Bu arada Avrııpa, aşağıda ve yukarıcia, Doğu'da vc Batı'da komşularımı/a da uzanarak nefes darlıgı çeken memesi7 kalan balına anamı/ Anadolu'yu rahat cttırmek ıçın sınırlar olabıldığınce genış tutul mııştur Boylc olunca farklı kulturler dc so/konusuolmuşturtabıı Yalnız Ana dolu'nun yalnızca Turklere, l u r k Muslumanlaıa, Turkce konuşanlara, anayıırt olmadığı da go/den u/ak tutulmaya1 Bu kc>nuya benım açıklık getırmem pek doğru olmasa da hı kâyclcrın hepsı ya tumııyle ya dı buyuk bır bolumlcrıylc, Attılâ tlhan'm sozlcrıyle Anadolu'nun yatay vedıkcy kııltıırd tarıhlerıyle ılgılıdır Ama kıtabın tumunde Anadolu, onun tarıhı, kul turu vc ınsanları çoğun lıık somııt, yer yer de edcbı sanatlara konu olmuş gıbı vardırlar Ulke, ben, bi7İer bı rcr bcn/ctmc sanatı gibıyı/dn belkı, bdkı dc hem h a t a 11 hem dc kotu bı rcr bcn /c tm c sanatı y ' Be tlhan Durusel'den "Alınyazım Kîlavuzu" "Kıtabının ısmı modaya uygun bır dıl oyunu mıu Değılsı bu kıtap vaıltsıylı alınyazi'itnda daba kolay yolalmak ımka nı var mı? Vc kılavuz kım, yazı kımın altnyazi'iiJ Bır dıl oyunu varclbettc kıtabın adın da Dıle,o?ellıklc l'urkçe'yedıkkatlı ba kıldığında ışleyışının /evklı bır oyunu, hatta aynı anda bırkaç oyunu anıştırdığı soylcnebılır Şıırsel olmaya çalışan ya da şiırsel denılebılecek soylemlerın de dıl oyunu olmadan kurulmaları mumkun değıl gıbı gelır bana Konuyu daha baş langıçra dagırmadan soylemek ıstedığım şu Dıl oyunu, evet Modaya uygun dıl oyunu, hayır Bcn, rcklam sloganı soylemının dişin da ttıtulmayı yeğlerım Karagoz'de, halk ve dıvan edebıyatında unıversıte kıtap larının dışına taşacak kadar çoklukta ve dcrınlıktc soz vc anlam oyunu vaıdıı bugunkuyle kıvaslanmayacak guçlıı bır dıl, mantık vc dtınya goruşu sınmıştır buyuk bır bolumune de Dıle bır araç olaıak yaklaşırkcn gunluk dılı gundem dc olan bııtakım kullanımları, butıınscl olan dıllc karıstırmamaya ozcn gostuıl mclı derım Dıl ovunu mınnacık bır nok tadan ulu bır /amana sahıp dılın tuınıı nc bıı gondeımcdıı Alınya/ım Kılavıı 7U I\A buyutıılccck bıı ad dcğıldır haııı bu aı ada Kl.ısık trajedıyc repetgetmek, halk hı kâydcııvlc hasbıhal ctmck "urban lc gends ' dıvt sınıflanan bugunun şchir ha yatının sozlu kulturunu bızlcrc dogtu bı ra/ yaklastırmaktı amaç Alınya/ısında evet, bıı a/ daha kolay yol almak ımkânı vat boylece bııbıı ımi/m alnını patlat madan tabıı öykuler dı nı mı /< r dı dı nehılır \a mnm ya da mc tınlı r dı \anlı$ olmaz bı r hnldt bır gızgmtn dılnıdın anlattlıyoı sankı Dıfct r yandan, bu gı zgın bazı n bır bılgı ırdımıylı bazındı bırturısljııtıır suzlug'uy/a gostırtyor kındını Soru Bın SAYFA 14 Kimin alınyazısı 0 O kınçağ kulturumu/ vc tarıhımızlc gcr çekten dc kotu bır bcn/ctmc sanatıyız Fakat kotu benzetmenın nedenını onu csınlcycndt degıl, ya/an kalemdc araya rak okumalı hıkâyelerı "!}iır ve şarap hayatın anlam noktala ları gıbı bır ycr tutuyorlar oykulcrındı Ozel bır lehebı var mı > Kulağa yurcpe, dıle vc gurbıtc tyı geldıkhrı t<,tn mı tı r cıb etttn yok\a'>" Babam tomacıydı vc bı/ çocukkcn Akbaba dergılerı alıp okurdıı tek ba^ına şarap ıçerken, ak^am vemeğı sonrası l layatımda adıyla sanıvla vc yazdıklarıy la oğrendıöım ılk %aır Namdar Rahmı Karatay oldu bu gccclcrdcn bııındc Onun ızını evdekı uç be% kıtaptan bın olan Vasfı Mahır Kocaturk'un antolo|i sinden surdum Bır kor ama bır dervis, gı bı AP'lıydı babam ama Yusul Zıya'ya olan hayranlığı değıl Mım [Jykusuz'la akrabalıgı ve aıcukluk anılarıvdı Akba ba'yı evımızde sofıa açan Baba tarafı Gumulcıne goçmenı Akhısarlı'ydı Tu tunculuk vcba^cılıkla geçinııdı dcdcm uzumunu Tekel'e sarıp a^/ına bır dam la ıçkı koymadan Bı/ tzmır'de otururduk, babam her ak>)am Izmır ya da Çıitlık 'jarabı'rıı tck ba^ına ıçerdı *joyle ya/mi!;im yıll.ır son ra "bcnım babam tek ba^ına ıçerdı / tek tabanca / patlarsa kendını vuı uı du / bız lere kurusıkı yaygara " Okula hıç gıtme mıs annem okuma vazmayı kcndı kcndı ne bızlcr okula gıderken oğrcndı Ama vut'tu o da Arnavutça'yı bızc oğrctmc den kutsal kıtap dılı gıbı saklardı Nere dcn cstıysc bır ^ıır dcftcrım olmu^tu ıl kokulda dolmakalemle ya?ılmı% okul annebaba sevgısı, yurt scvgısı dolu şıır ler O çamaijir yıkarkcn, tancsı bcij kuru !ja sutyen dıkerken, bcn ya/ar ve ona okurdum, tabıı buyudukçe o deherden utanıp, yırttım onu, şıır yazmamaya bas, ladım, ya7dıysam da yıımılı yasjarıma kadar kınibeye soz bıle etmedım O okuma lardan bırındc bana (ijiır Ycrlı Malı Haf tası'yla ılgılıydıgalıba) "tohumckılırog lıım, dıkılme/" dedıydı C) yuzden bu kı tabın ıkı ycrındc "tohum dıkılıı ' vc "odenemeyecek olan borcun (neden bıl rnıyorum ama bu sozcuk du^mu^ o ıthal tan) boşuna çırpınisjarf'nın bır nedenı de buduı ıkı taral da tutun taıl.ılaıında doğup buvumuşlcrdı, Levı Strauss'un tutun ve balını bılmcden bu yu/den bcn yanınma sıgarayı aldım () /amanlar herkes sıga ra ıçerdı, s,ımdı bır tek bcn ıçıyorum ga lıba, ozcllıkle Amcrıka da Ycrı gclmı^ kcn soyleyeyım, dıjıtal ımaı ressamlığı ı^ı nı sıgaıa yuzunden bııaktım Yaıatıcı odalannda sıgara ıçtlmesıne 17in vcrıl mcycn boylc ı^lcrc dc bır daha ba^vur madım Onlar hayatlarını uvuştunıcuy la ycteıınce torpuluyoılar /atcn, ıkıncı elden, elden duşme bır olum vınc bı/ım gıbı sokak adamlarına kalıyor bu vu/ den '1965 dogtımlnsuıı vc ayahkabıalık da dabılepı y /j yapmnsm Yazdıhhırınla bır alâkası var mı bunların •> ( tzlavı d la\ tıklerı yıllarııula dogmuş olmah vı I pn la banlı ayahhabıları \atarak buyunıtk \ıl lar sonra bılgısayarda \azcıcagnı \uzılcira ve bu e posta soyle^nıru ozd btr anlam hatlt mt3 Ku^ajlındcın soz cdı rstıı bı Ikı dı ye hışkırtmak ntıyorum " Epa fırması Emın C ankurtaran'ın de ğıl mıydı1 I uıerbahçe'nm sahıbı olan adanV Crolcu "C emıl" I sem ayakk.ıbı Idtının ıcklamında I V'dc bov gostndı gındcona akın cdcnkrın çogıı dcvnmcı dcgıl mıydı •> Ya da bcnım çalı^tıgını duk kâna gelenlerın çoğu oyleydı Salon hıt bolu, Tuıkıyt'dc bıı tck 1 sun ıckhımı yapıKın dıye hasjamış gıbıdıı hanı Bc nım hayatımm çoğu okullaıda gcçtıvst bır o kadaıı da çıraklıkla kalf.ılıkl.ı mcv sımlık ı^çılıkk c\ct, amddıkk Mıllı L gıtım vc o/cl okul oğretmenlıklcrıyk ' CUMHURIYET KİTAP SAYI 464 Bden diişme öliim kı ıak ya