Katalog

Kapak konusunun devamı. •" kırmı/ı kadılcdcn olduğunu bilmiyordum. Bıitun duvaıiarı kırnıı/.i kadife kaplıymıs,. Bıı bile lek başına bir ışık vcıiycıt zaten. Toplumsal gclişmclerle özel hayatlarıniçiçcgeçtiği biıi ıonıanolan Kılıç Ya ıç/n "liğrr hnrhıılacak Z'inıanlarda go\kıdarıyla, dai'nınijlarıyla, hers.e\ıyle son rası Gibı, on dokıızuncu yüzyılın sonlatcrdtğı cesareti vc hasireti, korktnaması dcrcce zckı ve tcmpatık bir adam olarak rında birgrup Eımcni'ninOsmanlı Banuörünüyor, hani nercdeyse son derecc şe acrck/ı0 zamanlarda da gösterebilseydı kası'nı ışgali vc bir tckkcdc Şcyh Yıısııf nelkı dc hııtıın tarıbımız ba^k.a tıirlü olaher bir adam .. Efendi'nin düğünüyle baijlıyoı. Roman, caktı." Abdülhamit bir kcre kesinlikle emiyirmincı yıızyıl başındaki ()smanlı donc Abdıilhamit'i ilginç kılan, bütün bu nım ki, döncmin cn zcki adamı. Yani ltminin tarihini, tarihi kisjlcrini, siyasi ve baskılaıın, kötülüklerin arkasında kim tihatçılarla kıyaslannıayacak kadar zeki. askerı golişmelerıni anlatıyor. var, bunlan yapan kim, nasıl biri? BcOnun zcki bir adam olması kdtülük yanRomanda gerçek ile kurmaca iç içe. niın ilgimi çeken yani bıı. Benim insanmasına erıgel değil; çok büyük kötiilükÖrnegın Abdiılhamit, Fııad Paşa, Muslara anlatmak istediğim de bu. Yani, talcr dc yapabilir. Zatcn zcki ve kötü bir tala Kenıal, Enver vc Talat Paşa'lar gerrihin bıı yüzü. Ben bir roman yazıyorum, adam. Ayrıca çok semputik yanları da çek, ama Şeyh Yusuf Efendi, Hiıscyin tarih yazmıvorum: Tarih, bıı romanın fogcrçekten var. Yakın çcvrcsi için, diktaHikmei Bey, Mihrişah Sullan, Ragıp Bcy, nu; aıka planı. ü n ü n d e anlattığım intörlerin çoğu sempatık adamlardır bel Mehpare, I lasan Efendı, Abdülhamit'in sanlar var. Onların da zatcn çok büyük kı. Abdülhamit marangozlukla ıığraşıdoktorıı Reşit Paşa gibiler isc, Ahmct Albir kısmı benim yarattığım kahramanyor, bazen lıiç beklenmcdik /.amanlarda tan'ın kahramanfarı. lar. insanlara büyük ıyiliklcr yapabıliyor. Bir Kılıç Yarası Ciibi, Abdülhamit döBenim esas istediğim, insanları anlat Ama çok vesveseli, çok cndi^cli bir ncmıni anlatıyor. 1800'lerin sonlarında mak. Ama bununla bcrabcr, bu ülkcnin adam; iistelik de kardeşinin kcndisini dcbajjlayıp, Ikinci Meşrutiyet'in ilan edilyakın tarihini anlatabilirscm, lıem benim vireceöindcn korkuyor, neredeybc bütün diği gün bitiyor. hem ı\c okuyııcıılarım içın bir kazanç, hayatı bunıı önlcmck için çalışmakla gc St/ıı yıllarda ozcllıklc gcnç yazarlar tadiyc düsünüyoıum. çiyor vc barajı yanlış bir yerden sağlamrıhc büyük bir ılgı göstcriyorlar. Siz kcn laştırdığı için zayıf bıraktıöı ycrdcn dcv• Romanınız içın o dn'nemı araştırdığıdt adınıza bu kontıda nc düşünüyorsurilip gidiyor. Tarihc "Abdülnamit'i kim nızda, okıtdug'unuzda vc yazmaya olıırnıız' (icrçck/cştirmck ntcdiğiniz, yapdcvirdi?" açısından da bakmadılar pek. dugunuzda yüzyıldan bıı yana iilkcdc hıçmak ntcdığuuz nedir? Çok enteresan bir yüzbaşı ihtilali yaijahir şvyın dcğı^mcdığı gcrçchni gö'rmck, Bcn bıı kitabı ya/maya ycdi yıl önce mıştır Osmanlı, o döneminde. Pacişah, hcr şcvın hcr zamanhı gibı oldug'umt gör başladım, dort yıl çalıstım iızcrindo, sono açıdan ınsan. Sempatik olmaktan ziyamek \tzı iırkııtmcdı mi? ra durdum, korktum biraz. Döncmi andc Abdülhamit bir insan olarak orada Bu, beni dehşcte düşüıdü. Kitapları Intmak çok zor bir şey; çok da araştırma var. Abdulhamıt'Ic ilgili yazdığım olayokııdtıkça vc yazdıkça bu gcrçck o kadar yapnıak lazım. Dcrkcn araya Tcnlikeli laım lıcmcn hemcn hepsi doğru; bcnım açık çıkıyor kı. Bugiiıı Türkiye hangi Masallar girdi, onıı yazdım. Sonra ycnikcndı yazdığım bclki biriki tanc diyalog toplumsal sorunları yaşıyorsa, yüz sene dcn dcvanı cttim. Yani ycdi yıl öncc baş var, onlar da Abdülhamit'in duygularıyöncc dc aynısı var: Çetcler, paşaların lamış bir hıkâye bu benim için. la ilgili. kcndi başlarına çctclcr kurması, tiin meBcn nc yapmak istiyorum? Bcn bir ai bclcsi, istibdat, etnik sorunlar. Bunların Romanmtzda, Dr. Resil Paşa 'nın, yılcnin yıız yıllık doncmini anlatırkcn, bıı hepsi ayncn duruyor. Bunların hiçbiri nc uztn kahramanianmzdan bırıııc, üstoprağın da son Asya'daki ınaccrasını l i i î . Çünkü toplumsal sorunlamcın'a söylcdiğı bir laj var Abdülhamit anlatmak istiyorum. Çünku bcncc, biz tarilıinıi/i bilmivoruz, hclc yakın tarihimi/.ı hıç bılmiyonız. Bizim içın tarıh, bir kısım padişahlarm çok yüce, çok büyük insanlnr oldıığıı, bir kısım padişahlann çok tclılikcli, çok kölü insanlar oldıığıı vetoprak ka/anıp to|irak kaybettiğımi/ bir tiir maga/in bir şcy. Ç.ocuklara tarih diyc öğretilen dc aslında askerı tarih. I le mcıı hemcn hiçbir toplumsal vc insani boyutıı yoktıır okııllarda okutıılan tari hin. Şu tarihtc şu toprağı aldık, bıı tarihtc bu toprağı aldık. Toprak alan padişah ların hepsinin çok büyük, çok iyi insanlaı olduğunu, toprak kaybedenlerinsc çok kotiı insanlar olduğunu söyluyoruz. Padi^alılaıı da böylccc ikiyc ayırıyoru/: Kazananlar vc kaybcdcnlcr. Pchı ama bu tarih sadcce padi^ahlar dti/ı thnrct ılcgı/ kı Tabii ki, dcğil. Zatcn bu anlayi!; I'ür kıyc'yı bıı halc ctırdı. Hcp toplumu bir Dıınya cdebiyatı ycnidcn insan kesjfeiıısanaindiiKcıncycçalı^ıyoılar. Taıilı sadccek, bunıı ke^tederkcn dc klasik ro dccc padışantan mıitcşckkıl dcğil. Padimanın insani derinliğinc anlatan tislubuşahın yanındakimlcrvardır, padi^ah na na modcrn romandan bir kurgunun ze sıl bir adamdır, o devirde ınsanlar nasıl kâsını eklcrsck çünkü klasik roman asyaşardı, a^k nasıl ya^anırdı, bir istibdatlında zekâya tcnczzül ctmez; bir Tolstoy, ta, bir baskı rejiminde aşk nasıl yaşanı bir Dostoycvskı, bir Balzac, bir Stcndhaİ yor, o devirde bir din adamı nasıîdı, bir zekâya pek tene/zül ctmez , o zaman din adamı aşkı nasıl yaşıyor? Bütün bunedebiyatta üst iistc konulan adımlara larla birliktc yakın tarihimizi anlatmak, belki bir küçük adıın da biz eklcyebili insanlara ınsan olarak bakan bir yakla riz, diye düşünüyorıım Bıına da ncokla' şım {»östermek; yani bir şeyhe insan bir şeyh, bir padişalia insan bir padişah, bir yüzba;\)ıımı Aliaıı Ahımi Altîtn AIUIK'I .MI.II» Allllltl AİI.II1 ,\hmt( Alıai) şıya insan bir yüzbaşı, KAR\M.IKTA YAI.M/J.ICIN DflKPMI'VSİM 11'JU.Ikr.I.t bir kadına insan bir kaSUDAKİ \7. SMiMI .SOMIAHAR MASMJ AR KT'SIARI dın olarak baktım vconTNRllll ları birer kııkla veya bircr karton Hgür olmaktan çıkaran bir yaklaşımla anlatmak istcdim. Bende ilk böylc başladı, bu romanı yazma istegi... Komanınızdaki kı'iiTehlikeli Kılıç Yarası Gibi/ Yalnızlığın Özel Geceyarısı Karanlıkta Sabah Dört Mevsim Sudaki Iz / lerın ınsan yanları yüMasallar/ Ahmct Ahmct Altan/C.an Sonbahar/ Ahmct Tarihi/ Ahmct Şarkıları/ Ahmct Kuşları/ Ahmet Ahmct Altan/Can ziindcn cles.tırilcbiliAltan/C.an Yayınla Altan/Can Yaytnla Yaytnları / 344 s. Al/an/Can Yayınla Altan/(lan Yaymla Altıin/C.an Yayınla Yayıııları /'247 s nintz dc. Mcscla Ahdül rı / 14$ s. rı/252s rt/251 s. rı/2 i() s: rı / 142 s. hamıt horkulartyla, h,uş Ahmet Altan Tarihi, insan yuzu ve... ın rı, hcr türlii sorunu bıı topraklarda zorla vc zorbalıkla ço/mck gıbi garip bir âdct var. Sanki bu ülkcyi yönctcnlcrin sorunları ço/mck gibı dcğil de daha ziyade bir mıılk sahibinin yalıut da bir aga^ nın 'bana mcydan ını okunııyor.''' gibi bir tavırları var. 1 lcrhangi bir toplumsal katınandan bir talei) gcldiğindc, bunıı kendılerıne bir hareket olarak kabul cdiyor bu ülkedeki yöncticilcr vc o soru nun, o talebin nereden/ neden kaynaklandığına bakmıyor. Aynı hakarctc uğra mış bir adam gibi onıı hcmen sindirmck vc susturmak istiyor. Yüz scncdcn bcri bu yöntcm hiç değişmemiş. Sanki bu toprakları yöııetenlerin psikolojik bir takıntısı var. Halbuki romanın içinde problemlcrin aynı kaldığına dair en küçük bir ima bi le yok. Bugünc göndcrmc yapan tck bir satır yok; sadece o günti anlatıyor. Ama o günün problcmlcri, o kadar bugünc benziyor ki, ben bıı konııda en küçük bir imada bulunmadığım haldc, okııyan hcrkcs, ülkedc hiçbir şcyin değışmcdiğini söylüyor. Ve anlattıklarım da gerçek. Kıli{ Yarası Cibı, cdcbı açıdan ötckı küaplarımzdan oldukça Jarklı: Klastk romanın dcrıulığmc modcrn romanınt kur gusundan da zcngınlıklcr katmıs,\ınız vc ncoklasık bir tarz t,ıkmış, ortaya .. Bu tarzın dünya edcbiyatında da ycrini alacağını düşünüyorum. Çünkü hcp söyledığim gibı, cdeniyat insani anlatır. Insanlar cdcbiyatı kendilerini anlatmak için icat cttilcr, kendilerini gorcbılmek için icat cttilcr, kendilcrine bir ayna olsun diye icat ettilcr. Kdebiyatin omurgasını da insan oluşturuyor. lnsanın böylesıne derinliğinc anlatıldığını bız, dünya edcbiyatının on dokuzuncu yüzyıl kfasiklerindcgörüyoru/. Tabii ki zorbırşey insani anlatmak. Olayları anlatmak, olay ları sıralamak, kıırgıı yapmak, eğlendir mek çok daha kolay. Kurguya, oyuna, zekâya dayanan anlatım da cdebiyatm bir parçası. Ama cğcr insanın omurgası; insanın derınliğı, duyguları, cndıselerı; insanın olüm karşısındaki, günah karşısındaki, Allah kar^ısindaki, toplum kar şısındaki, a^k karşısındaki duruşjarı, buralarda ya^adığı ikilemlcr, kcndisiylc duygusu arasındaki çatıı^malar; insanın insan hallerini anlatan omurga ortadan kavbolursa, edebiyat da kendi dcrinliğini kaybcdcı gibi gcliyor bana. Ki, bugün bence dıınya cdebıyatı derinliğını birşckildc kaybctti. Vc Kılıç Yarası Cjibi'yi okııyanların hemen hepsinden aynı tcpkiyi alıyorum; bir kitabı okunıaktan ho^landıklannı, insani anlatan bir kitabı okumavı o/lcdiklcrini söylüyorlar. () zaman bu tahminin, cdebiyatm yenıdcn ınsanı ö/lediğine dair görü^ümün doğru olduğunıı görüyor vc scvtniyorum. SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 433