Katalog

1 4 M A Y I 8 1 8 8 8 Gençlik Kitapları Fuarı Ktkinliklcr, kaiılan vayınevleri ve yayıncvlerinin önerdiği kitaplar. 14. Sayfciilcı 1. Çocuk ve 1317 Mayıs 1998 Cumhuriyet I Z E K TUYAP Tepebaşı Sergi Salonu Şairlerin dostu bir eleştirmen KITAP Mehmet H. Dogan Mehmet H. Doğan yaşamını şiire adamış bir eleştirmenimiz. Yazılan, kitapları ve altı yıldır yayımladığı Adam Sanat dergisinin eki şiir yıllıkları göz önüne alındığında, Doğan'ın bir karınca çalışkanlığı ve titizliği içinde olduğu görülür. Doğanla yazıları ve yıllıkları üzerine konuştuk. SİNA AKYOLMEÜH ERGEN S İNAAKYOL / V'J7$ıır YıHığı'nda, '19%'daŞ, ır'ı de^erlendınrken şunları söylüyordun "KO'lertn başlarındakı gıbı, göriinıijte kuumuz, ama bir kıSileşmeyı, ozgıtn bir \e\ı hahcr vermeyen çok sayıda ştirin vayımlandığı bir nrtanıa vardık bııgıin Dcrgilcr siirlerledolu, ama \cçmcktczorlanıyorsunuz Bırbaşkabıçtmdc söylersek, u\tala\ma, bir yığışmaya donuştü. Deltadan kurtulup kcndı şıtr ırmafam denıze ulaştırmaum bılen üç bc$ ^aırıtı dışında kalahalık bir )aır ordu\u." 1 y < Şıır Yıllıg'ında ı\c " gcnç şıır bclfı bir yelkıu yV lık, ktısunuzluk düzeyıne ulaştıktan \onra, gerek tck tek şaırler gerekse geni!) bir ke\ım olarak kendını yınclcmv ye başlcıdı, tckdüzclc^tı, dcrgılcrde yayımlanan şıırler, nerdcyse bırbınnın aym tzlcîclcrı, hatta aynı sözcüklcri kullanarak oln\turulan bczchlcrcdönüştü (.îidcrek, hışılıkuzleşmii bir ştıre doğru bızla ılcrlvmcktc" dıyursun Bu lözlcrac bir umulsuzluh sczıyorum bcn Ne dıyor? M.H. DOĞAN Çok genel olarak söyleyecek olursak, hcr şiir akımında, her şiir dönemindc bu olağan bir ş ey. Yani bir yığılmalar olur, birbirine benzeşmeler olur, b irbirini taklitler olur, birbirinden çalmalar olur. Ama sonunda, hcr şey olup bittiktcn sonra üç tane, bcş tane şair kalır. Digcrlcri ne olur: Aynk otu, Asım Bezirci'nin deyışiyle. Bu aynk otları temizlendikçe, ayıklandıkça ortaya birtakım şiir adacıkları çıkar, zırveler bclirır, deltalarda kollar ayrılır. F.vet, bunlar her şiir hareketi içın olağan şevler. Garip Şiiri'nde böyle oldu, tkınci Yenı Şiiri'ndc nöyle oldu. 80 sonrası şiirde de böyle olmaM çok doğal bir şey. Burda ben umutsu/luk fılan gcirmuyorum. Yıllıkların bir gorevı de bu gibime ^eliyor: Bir durum saptaması, bir yıl icin yapılan bir dıırıım saptaması. Beş yıl için de yıllıklarda sbylenenler bir araya geldiğinde, senin de soylediğin gibi, bir umutsuzluk tablosu ortaya eıkar gibi görünüyor, ama 80'lerde henüzkendinı belli etmemiş birtakım şairlerin de 98'de bayağı bir şiir adası olarak ortaya çıktığı da bir gerçek: Sen, Haydar, Akıf, Seyhan, daha birkaç kişi. Bunların hep sinin şiiri, altında imzası olmadan tanınabilir hale geldi. Burada umutsuzluk nerede, ben onu anlavamıyorum. Son Yıllık'ta "Bu yıl, o kadar kötü şiiri ayıklamakKİTAP SAYI 430 ta, iyi şiir bulmaktaenzorlandığım yıl oldu," dıyorum, hemen arkasından "ama sonunda iyi şiirlcr de, daha scvindiricisi umut veriei yeni adlar da buldum" diyorum ve şair adları sayıyorum. Aslında, 80'lerde ortaya çıkan şiirden hicbir zaman umutsuz olmadım. Şiirden umudumu hiçbir zaman yitirmedim. Belki ilk başlangıçta, '90'a dogru, bir tanıma çabası içine girdim bu şiiri Ben Ikınci Yenı kuşağından gelcn bir eleştırmenim, o şiire alışkındım, o şiirin dışında bir şiir üretilmeye başlayınca, bu şiiri anlama, tanıma çabası ıçine girdim. ()rneğin, Seyhan'ın şiirinı anlamakta, sevmekte uzun süre güçluk çektım; çok kılçıklı, okura batan bir dili vardı Seyhan'ın, bakma bu son kı tabındaki dile, hem özgülleştı, hem daha anlaşılır oldu 1 laydar'ın aşağı yukan öyle. Sende öyle güçlük Sekmedim, ben bir ayağı 70'lerde, bir ayaği 80'lerdc ır şaırsın. I ler şiir harcketindc, sonunda geriye 3 5 şairin kalması bir umutsuzluk belırtısı olarak alınamaz. Doğalı da budur. Garip'ten kaç şair kaldı, Ikinci Yeni'den kaç şair kaldı, düşünürsek? S. A. 7O'lı yıllarda, }iırtmızc yakın ılgı vostcrerı kı ele$tırmenlerin bugun kcndı söylcaıktcrtnden de mı harckctlc, sıırımızı yakından ızlemeyı bıraktıiım anltyoruz Mehmet H. Dogan ı\e şıırin pv^inı hiçbıraknıa dı, ozellikle de genç $nrın Buradan hareketle, yırımızıtı mrekligencelmesıni sıirekliizleyerek ona sahıp çk mayt surdürecek mıM H Dog'an'•>Yoksa o da helırlı bir yerde, yanı belırlı şaırlerde durup "bundan ötcsı benım ı\ım Jeğil" mi diyccek? Bu soru 'ncden böyle nluyor'u ıçeriyar cw( olarak M.H.D. Neden böyle oluyor? Yaşlanıyor ınsanlar belki. S. A. Ama bu dediklcrim arasında orta yaşlı, hatta genç saytlabılecek olanlar da var M.H.D. " Yaşlanryor insanlar" derken hem biyolojik olarak yaşlanıyor hem deyoruluyor belki demck istıyorum, izleyecek durumda hissedemıyor kendını. \ îcr kuşakta, belli şairlerde kalmış şiir okuyutuları da vardır, yalnızca eleştirmenler değil. Şiiri 1 lececılere kadar izlemiş bir okur, Garip Şıirıne bakıp "Şiir mi bunlar!" diyordu. O kuşak gitti, yeni bir okur kuşağı bu kez lkinci Yenicilere bakıp "Şiir mi bunalar!" demcye başladı, "Orhan Veli'nin, Melih Cevdet'in, Ok tay Rifat'ın nc güzel şiirleri vardı!" tkinci Yeni şiir özümsendikten sonra ise bir başka okur kuşafiı da 80 sonrası şiire bakıp Edip'in, Tureut'un, Omal'in şiirlerini düpedüz nostaliiyle hatırlıyor. Demek ki, de vamlı, hiç peşini bırakmadan izlenmesi gercktn bir Devamı 4. sayfada CUMHURİYET