Katalog

nın üzerine parçalar fırlıyor. Sonra yinc dönüp titfeğinin namlusunu lngiliz'e ıızatıyor. Titremelerine zorlukla engel olmaya çalışıyor... Bu yatağın ucunda csnin öykülcruıı dınleıhm amca. Şu son aylarda. Çocuhkcn dc böylc yapardım liüyüklcrı dınlcyerck kcndımi ycti^tircbılcccğımi sanırdım Oğrcndiklerimi içimc sindırcbılcccğı'mı, sonra ba^kalanna aktarabik'ceğjmi dü^ünürdüm Kctıdt ülkcmın gclcncklcrıylc biiyüdiiın, sonradan bıı gclcncklcrc scnin ülkcııın gclcncklcrı dc cklcndt Sızın o nazık, beyaz udaııız, (irflcrt, kıtapları, kendinc ö'zgii mantıgıyla ııaul ulduysa bülün dütıyayı dcgıstırdı Belli kurallaruıız vardı hcp. Çay jincanını yanlış parmağtmla tutarsam, hemen aranızdan dı^lanacapmı bılıyordum. Bir diiğümü yanlv) bır biçımdc a/sam bitmıştim Donanmanız mı sızc bu gıicü vcriyordu? Yok.sa aSabeyımın söyk'diğj gıbi, tarıhi, basım clınızde bulundurmamz mı'>Öııce sız, sonra Amerıkalılardcğıştırdinizbızı. Mnyoncrkurallannızla. Hınt askcrı dc pukkah (sahıci) olabılmck için yaşamlarını harcadılar Krik.ct oynar gıbi savaş yaptınız. Nasıl kandırdınız bizi? Al.. atnle bak, sizinkilcr nc yapmış. Ağflheyım söylemii/i bana. Avrupalılara a.sia sırtınt donnıc Hilcbazlar' Anlasmalar yaparlar arkandan, stizlesmclcr ımzalarlar, harıtalar çızcrlcr. Avrupalılara a\lagüvenmedcmiştı Aslaonlarla cl sıkısma. Amu bız nc yaplık? Hemcn ctkilcndik, konusmalarınızdan, madalyalarımzdan, torcnlcnnizdcn Ne yapıyorıım ben, şu son birkaç yıldır? Köüilük tohumlannı yok etmeye çalışıyorum. nc için? Bünun için mi?" (15) Kip, artık tek çözüm ışığını kaybctmiştir. Ne tüm insanları bir araya gctircbilecek, nc dc savaşların vc ölümün kol .gczdigi bu dünyada cvrcnselliği yakalayabilcccktir. Batı'ya döndügii yiizünü tekrar doğu'ya döndürcrck, uzun bir yolculııktan sonra ülkesinc varır. "... Jjimdi nercdc oturmuş düijünüyor 1 lana'yı? Yıllarca sonra. Suyun üzcrindc kocamanbirtarihi içindcsaklayanbirtaş hoplaya zıplaya ilcrliyor, suyun dcrinlikIcrinegömülene kadar. Kip ile Hana yaşlanmış bile." (16) "Ondaatjc'nin romanınışöylegüzelce bir sadclcşHiip, basitlfjtirerek Holywo od sincmasına özgü (geçcrliliği de gcçnıiştcki gişcsi parlak örncklcrlc kanıtlanmıs) cgzotik, romantik, nosıaljik bir aşk, tutku, savaş vc scrüven karısımı, zcngin bir iisrün yapım formatlarında gclisjp sonuçlanan, göstcrişli, oturaklı, epik bir scyirlik koiarmayı becermiş becermcsinc ama sonuçta bizcc romanın gdlgc\ı btlc ohnayan vc ()ndaatje'nin kitabını, scvenleri hayal kırıklıfiına uğratacak, sığ, tlerinliksiz, hem dc bol kcpçc doldurulmuş bir çorbayı gcrçcklcştirnıiş Minghdla"(17) • (*) Muğla Üniversitesi Rcktörlü ğü'ndc öğretim elcmanı. (1) Michael Ondaatjc, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmcn, Can Yayınları, lstanbul1997 (2) Sungu Çapan, " 1990'h Yılların Casablancası", Cumhuriyet, 28 Mart 1997 (3) Sungu Çapan, a.g.m. (4) Tıına Kruem, "Batı Ccphesinde Ycni Bir Şcy Yok", Radikal, 6 Nisan 1997 (5) Tuna Erdem, a.g.m. (6) Michael Ondaatjc, İngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmen, Can Yayınları, tstan bul 1997, s. 190 (7) Michael Ondaatjc, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmcn, Can Yayınları, tstan bul 1997, s. 200 (8) Michael Ondaatje, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmen, Can Yayınları, Istanbul 1997, s. 199 (9) Sungu Çapan, a.g.m. (10) Michael Ondaatje, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmen, Can Yayınları, Istanbul 1997, s. 86 (11) Michael Ondaatje, tngiliz Casus, Çev.: Ahu Antmen, Can Yayınları, lstanbul 1997, s. 203 (12) Michael Ondaatje, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmen, Can Yayınları, Istan bul 1997, s. 274 (13) Michael ()ndaatje, tngiliz Casus, Çev.: Ahu Antmen, Can Yayınları, tstan bul 1997, s. 222 (14) Michael Ondaatjc, tngiliz Casus, Çcv.: Ahu Antmen, Can Yayınları, tstanbul 1997, s. 276 (15) Michael Ondaatje, İngiliz Casus, Çev.: Ahu Antmen, Can Yayınları, Istanbul 1997, s. 287 (16) Michael ()ndaatje, İngiliz Casus, Çev.: Ahu Antmcn, Can Yayınları, lstanbul 1997, s. 302 (17) Sungu Çapan, a.g.m. Süleyman Şenel'den nefis bir araştırma Kastamonulu Âşık Yorgansız Hakkı Çavuş Genç ve değerli halk müziği araştırmacısı Süleyman Şencl'in hazırladığı bu kitap, lstanbul'da Kastanıonu Kalkınma Vakfı'nca Yayımlanan araştırması "Kastamonulu Âşık Yorgansız Hakkı Çavuş", folklor ve halk müziği araştırmacıları için öncmli bir kaynak. M. TÜRKER ACAROĞLU itap önsöz, ezgilerde kullanılan transkripsiyon i^arctlcri, giriş, kavnakların sürcdizinsel incelcnnicsinden sonra, ıki bölüme ayrılmıştır.Onsözde dcniliyor ki: "Biz bu kitapta, cski kaynaklardan yararlanan, eski bilgilcre yeni bilgi ve belgelcr ilave edcn, dağınık kayıt ve belgelcri bir araya getiren vc bu arada yanlış, eksik ve tereddiitlü noktaları tamamlamayı amaçlayan bir çalışma sunuyor. Ayrıca, âşı^ın musiki yönü ve bilhassa Türk halk musikisi açısından taşıdığı "Kaynak" özelliğini de açığa çıkarmaya çalışıyoruz." Giriş'tebelirtildiğinegöre, "Âşık Yorgansız Hakkı Çavus'un "Edebî yönü" ile ilgili bilgiler, özelliklc onu tanıyan yakın dostlarından temin edilmiştir. Ayrıca doğum, eğitim, askerlik, çıraklık vb. gibi hayatının bazı döncmleri için, şiirlerinden dc yararlanılmıştır. Bu arada "Hatıralar" bahsinde verilen bazı olaylar da, şairin edebî kişiliği hakkında bilgi verebilccck niteliktedir." Kaynakların süredizinsel incelenmesi sırasında; kitap, dergi, bildiri ve radyo rjrogramlarında, herhangi bir biçimdc Aşık Hakkı Bayraktar'dan söz eden, şiirlcri ve resimlerine yer verilen 54 kaynak gözden geçirilmiştir. Bunlar arasında, Fıtrat Ozan'la birlikte hazırladıöımız iki kaynakçada, M. Nâsıf Çelenligil'in derlediği "Kastamonu'nun Meşnur Saz Şairlerinden OzanofiluHakkı Taşlamaları" (Kastamonu, tlnam matbaası, 1959. 18 s., portreli) adlı broşür anıldığı halde, listeye girmemiştir. Kaynakçalar şunlardır: 1. Türk Halk Bilgisi ve Halk Edebiyatı Uzerine Seçme Yayınlar Kaynakçası (Ankara, Türk Dil Kurumu, 1972; s. 49, Soıra No: 682). 2. Türk Halk Ozanları ve Destanları Kaynakçası, 19281973 (Istanbul, Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, 1978; s. 84, Sıra No: 760). Kitabın ilk bölümünde, Âşık Hakkı 1 lalıl Bayraktaroglu'nun yaşamöyküsü, edebî vönü, müzik yönü, halk müziği açısından kaynak kişiliği ve anıları anlatılmaktadır. Doğum tarihi H. 1314 (M. 1898)çelişkilidir.Nüfus cüzdanı sııreti verilmiştir. Kendisine niçin "Yorgansız" denildiği konusunda da tutarsız görüşler var. llkokulu lstanbul'da okumuş, Kastamonu'daSultani'yi bitirmeden ayrılmıştır. 191516'da askere alınmıştır. 1923'te askcrden dönmüş, bir süre memur olmuş, bu görevden ayrılarak, "saz omuzunda gurbete düşmüş"tiir. Tarikat ehli değildir. 1964'tc Kastamonu'da ölmüştür. Edebî yönü incelenirken dili, nazım biçimleri, ölçüler, uyak anlayışı, şiirlerinin konuları üzerinde durulmuştur. tkinci bölümde şiirleri, mektup ve şiir yazışmaları, tek kıtalı tamamlanmamış şiirleri, notalar, ekler bulunmaktadır. Şiirleri (aruz ölçülü hccc ölçülü şiirler) diyc ikiye ayrılmıştır. Hece şiirleri: Koşma, destan, taşlama, semai (hece), mani alt başlıklarında verilmiştir. 18 nota için bilgi lişlerinden sonra Bu notalar sunulmuştur. Bizce çalışmanın en özgün bölümü budur. "Zira, saz şairleri Ue ilgili monografilerde, en çok ihmal edüen konulardan biri de, onların musiki yönleri olmuştur." Üç sayfalık bir kaynakçadan sonra, beyit ya da dörtlüklerin son sözcüğüne göre aDecesel bir (Şiirler dizini) hazırlanmıştır. Daha sonra bir (Genel dizin) de verilmiştir. Atasözleri/özlüsözler, nasihatler; beddualar (ilencler) ayrı listeler biçiminde sunulmuşsa cla, bunların hangi şiirlerde geçtiği gösterilmemiştir. Terimler ve deyimler sözlüğü sonda bulunmaktadır. Portre, resim ve tıpkıbasımlar en sonda yer almaktadır. Sonuç olarak, Sayın Süleyman Şenel'in şimdiyedeğin yayımlanan üçyapıtınınen kapsamlısı budur, diyebiliriz. • Kastamonulu Aşık, Yorgansız Hakkı Çavuş / Süleyman Şenel / Kastamonu Kalkınma Vak/ı / 2GH \ SAYFA 1 1 K Anthony Mlnghella 'nın yönetmenllğlnl yaptığı ingiliz Casus'tan bir göruntu. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 386