Katalog

Arthur Rimhaud Ya da Charleville'de Rimbaud ile yaşamak irin eski arkadaşı Picrquin, Gar Alanı'na Rimbaud'nun bir hcykelinin dikilmesi için belediye başkanına başvurur. Maketi şairin eniştcsi, yontucu Paterne Berrichon hazırlar. 1900'lerde bağış toplanır. Rimbaud'nun abisi, yaşamını güçlükle kazanan arabacı Frederic de 25 frank bağışta bulunur. Anne'ye gelince, heykele de, törene de karşı. Hatta, heykeli yapan damadıyla da tartışır. Açılıştan sonra, akşam üzeri, Rimbaud'nun arkadaşı Ernest Delahaye şairin annesine rastlar. Onun da törende olduğunu, ama kendisinin göremediğini sanıyor. Bir art niyeti olmaksızın sorar: Tören güzeldi değil mi? Sizi göremedim. Aldığı yanıt: Orası benim yerim değildi. Şaşırır Delahaye: Ne! Yoksa gclmediniz mi? Çok güzel gcçti. Vali de hazır bulundu. Bandomızıka takımı konser verdi Rimbaud'nun onuruna. Aynı sözü yineler yaşlı kadın: Siz, bay Delahaye, çok iyi bilirsiniz ki benim yerim orası değildi. Oğlunun edebiyat çalışmalarından hep nefret etmiştı annesi, Rimbaud'nun şair olmasını hiç istememişti. Oğlu onuruna düzenlenen törene hangi yüzle katılacaktı? Yine de Gar Alanı'ndan geçen eski Charleville'liler yaşlı bir kadının sık sık büstün eteğindeki çiçeklcri suladığını, yaban otlarını ayıkladığını gördüklerini söylermiş." Yürüyoruz karımla. Loş bir kuytuda taş bir anıt çıkıyor önümüze. Dallar alnına doğru sarkıyor. Işgalci Almanlar'a karşı gerilla savaşı yaparak ölen Fransız ve Belçikalı devrimcilerin anısına yapılmış. Hemen karşımızdaki otelimize dönüyoruz. Kızım ve damadım kenti tanıyor. 1993'te yayımlanan Ateş Hırsızı Rimbaud adlı kitabıma fotograf ve belge sağlamak için, isteğim üzre, 92'de gelmişlerdi. Kapak konusunun devamı. •• sa Rimbaud zamanında kentin gezi, dinlence ve eğlence yeriymiş burası, perşembe akşamları konserler verirmiş aslceri bandomızıka takımı. Şairimizin babası Frederic Rimbaud ilk burda görmüş karısı Vitalie Cuif'i. Müzik şiirinden yararlanalım. 1852 temrnuzunda, bir perşembe akşamı kentin ilcri gelenleri toplanmış. Ortada, büyükçe bir kameriyeyi andıran, Fransızlar'ın "köşk" dcdiğl altıgen sahnede askcri bandomızıka takımı. En ön sıralara kodamanlar kurulmuş. Kafasında vergi dalavereleriyle noter, gözlüklerinin ardma gizlenmiş tefeciler. Koca göbekli işyarlar ve şişko karılan. Yeşil sıralarda bakkallar bastonlarıyla toprağı oyuyor. Konuştukları hep aynı şeylcr: "Kaça malolur?", "ortaklıklar" ralan. Yağtulumu bir burjuva, kanepeye koca kalçalarını yaymış, dumanını keyifle savurarak kaçak tütün içiyor. Bandomızıka'nın cırtlak ezgileri. Sağda solda ipsiz oğlanlar, cırtlak ezgileri dinleyerek mest olmuş, ağızları kulaklarında, sırıtıyorlar. Köylü piyade erleri gülleri gübreliyor ve hanımlan tavlamak için Debeklerini okşuyorlar. Az ötede, çocuklar toz toprak içinde yuvarlanıyor. Anasının gözü kızlar ağaçlann altında gülüşüp oğlanları kesiyor. 47'nci alayın subaytarından yüzbaşı Frederic Rimbaud da izleyiciler arasında. Mavi gözleri birden mavi gözlü bir kız üstünde duruyor. Gülümsüyor kıza. Kız yalnızca başını önüne cğmekle yetiniyor. Söyleniyor içinden yüzbaşı: "Otekilere niç benzemiyor, ciddi bir kız, aferin..." Boş bir parkta, boş bir kameriyeye karşı, dalıp gıtmişim... Karım geldi. Rimbaud'nun büstü önündcyiz öyküsünü anlatıyorum: "Bu büst ilk dikildiğinde böylc tunçtan değil, alçıdanmış. Rimbaud 1891 yılının kasım ayında öldü. Dört yıl sonra, §a"Baba, Rimbaud Müzcsi'ne gidelim" diyor kızım. at«s hırsızı «rdogon alkcn Rimbaud Müzesi "Ey haçlı tepeler, cöliin deöirmenleri, adalar, değirmen taşlaMeuse Nehri Arthur Kimbaud, üstündeki eski deYaşamı, Sanatı, ve ğirmen Rimbaud Şiirleri / Erdoğan Alkan / Brtjy Müzesi olmuş. Yayınlan / )52 s Küçük Arthur bazen abisi Frederic, bazen okul arkadaşı Emest'le oynamaya gelirmiş buraya. Delikanlı şairin yıllar sonra yazacağı bir şiirde, değişik bir imgeyle yer alır avnı değirmen: "Ey haçlı tcpcler, çölün tıeğirmenleri, adalar, değirmen taşları.." Zeminde ve üst katta Rimbaud'ya, ailesine, sanat çevresine, dostlarına değgin resimler, fotoğraflar, desenler ve yazılı belgeler. Hepsi de yeniden üretim ve fotokopi. Asılları özel koleksiyoncuların ellerinde ya da Paris'teki daha büyük müzelerde. Uzücü. Kent çoktan günah cıkarmış, genç şaire yaptığı haksızlığınkefaretini ödemeye çalışıyor. Dükkânların, mağazaların içi, vitrinler tıklım tıklım Rimbaud anıfarıyla dolu. Sürahilerin, bardakların, tabakların üstünde Rimbaud, çatal kaşıklarda Rimbaud, vazolarda, avizelerde, zariların, kâğıtların, tışörtlerin, sapkaların üstünde Rimbaud. Bazı tatlılar ve yemekler bile şairin adını taşıyor. Rimbaud kahveleri, Rimbaud kitabevleri var. Bir zamanların küçük taşra kenti," acımasız Cherle's town" artık turistik olmuş, büyüyüp gelişmiş, bir zamanlar vermediğini şimdi vererek kefaretini gerçekten ödüyor. Müze'de Rimbaud'ya değgin, eşya olarak yalnızca, canlı bir vitrinin içinAteş Hırsızı Arthur Rimbaud. deki, bütün yolculuklarında taşıdığı köhne tahta valizi, çatal, kaşık ve bıçağı, küçük su tası ve Afrika'dan getirdiği ölürken dc boynunda bulunan atkı var. Karım bunlara bakarken gözyaşlarını siliyor... Biz erkeklerin sıradan saydığı bazı şeylere kadınlar niçin ağlar? Çıkarken, yanımda getirdiğim Ateş Hırsızı Rimbaud'yu müze memuresine gösteriyorum. Sayfaları çevirip ilgiyle resimlere bakıyor, birden durup nayrctle soruyor bana: "Bu resim müzemizde yok, nerden buldunuz?" Gösterdiği, Rimbaud'nun çizgileriyle annesinin deseniydi. Böyle bir soruya ben de şaşıp yanıtlıyorum: "Yine sizde, Fransa'da yayımlanan kitaplardan aldım." Kızım bilgi veriyor: "Rimbaud'nun gençlik yıllarında oturduğu, şiirlerinin çoğunıı yazdığı ev hemenlcarşıda baba." Meuse Irmağı kıyısınca, eski adıyla' Fantin Latour un yaptığı tablodan Rimbaud ve şairin Oğretmenl Izambard'a yazdığı ünlü mektup. SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 365