Katalog

28 Kız kedi aşktan ve arpadan inceciksin. 29 Hazırlayan: Cevat Çapan Kar bekleyen şairler şimşekler gördüler kadehlerinde. 30 Buda'nın ölüm günü, yaşlı ellerde tesbihler. 31 Yılın sonubu geçici dünyanın her köşcsı süprüldu. 32 Güz zamanı kuşlar, bulutlar bile yaşlı görünüyor. 33 Yalnızlıksıkışmış ayağından sallanıyor duvardan böcek. 34 Örümcek, sen mi ağlıyorsun, yoksa güz rüzgârı mı, bu? 35 Matsuo Başö/ Şiirler/ Çeviren: Coşkun Yerli 48 Haiku Matsuo Başo (16441694), Japon şair. (Başo, meyve vermeyen bir tür muz ağacı demektir; şair bu adı kendisi benimsemiştir.) Matsuo Başo, haiku denen üç dizeli, toplam on yedi heceden oluşan kısa şiirin büyük ustasıdır. Haiku, 19. yüzyılın sonunda şair Şiki tarafından haikai vz hokku sözcüklerinden türetildi. llaikai no renga (kısaca haikai, basit imgelerle yaratılan bağlantılı koşuk), geleneksel Japon şiirinde bir araya gelen birkaç şair tarafından zincirleme yazılan bir şiir türüdür. Hokku ise bu şiirin ilk koşuğudur. Ancak, Başo'nun zamanında bile zincirleme şiirlerinden bağımsız hokkulâr yazılıyordu. Başo, kendisinden önceki şairlerin komediye çevirdiği haikai tarzı kısa şiire yücelim vererek Japon edebiyatında bir çığır açtı. Koyduğu ilkelerle Japon şairlerini yüzyıllarca etkiledi: Şair nesnelere bakmayı öğrenecekti, muzipliği ve bayat duygusallığı bırakacaktı, betimlediği imgede eritecekti ben'ini... îmgelerini güncel yaşamdan, yaşamın dikkat çekmeyen ayrıntılarından, doğadan alırken, "gerçek simgesel anlatım" olarak tanımladığı yolla derin düşünce ve duyguları dile getirdi. Ardında pek çok haiku bıraktı. Haiku'nun sonraki ustaları Buson ve Issa ile birlikte Başo'nun haiku'lanndan bazılarını dilimize Cevat Çapan kazandırdı (Buson, Başo, Issa, lyi Şeyler Yayıncılık). Haiku ve düzyazı karışımı bir biçem olan haihunla yazdığı gezi notları Kuzeye Giden înce Yol adıyla yayımlandı (Yapı Kredi Yayınları, Çeviren: C. Yerli). Bu hafta Başo'dan kırk haiku daha sunuyoruz. ı Bu sabah yeni elbisemin içinde başka biriyim. 8 Yelpazemden sanki sake içermiş gibı yapıyorum kiraz çiçekleriyle. 23 Karabatakla balık avı çok etkileyici, çok da üzücü. 24 Karşılıklı iki ayna: beyaz nergis ve kâğıt çerçeve. 36 Bu güzel koku? Nereden, hangi ağaçtan? 37 Sen kelebeksinben Chuangtzu'nun düşle dolu yüreği. 38 Ne hoş, ne hoşFuci Dağı'nın sisini bir kez oîsun görmemek. 39 Güney Vadisirüzgâr kar kokusu getiriyor. 40 Bahar yağmuru süzülüyor tavandaki peteğin ucundan Baharda, Habaku'da dolaştım tam dokuz tepeleri, düzleri. Kirazın altında, çiçckli çorba, çiçekli salata. 10 Karlı sabah birbiri ardına kargalar. 25 Gel, gör bu acılı dünyanın gerçek çiçeklerini. 26 Yaz gecesi, aygünü uğurluyorum alkışlayarak. 27 Yağmurlu günleripekböcekleri sarkıyor uut yapraklanndan. Bugün Yılbaşı, Başo'yla Tosei kulübedevızır vızır haiku. Gümbür gümbür sarı gül yaprakları.çağlayanın yanında. 21 Bahar yağmuruağaçların altında billur bir dere. Baharsabah sisinin ardında hangi dağlar var? 22 Kedi damda haykırıyor, ay ışığı doluyor odama. Mantarın tepesinde kim bilir nerdenbir yaprak. Bambu ormanında çiçeklenen erıği sakın unutma. Bir haıhu daha mı? Ama hani yüzümc yağan kıraz çiçekleri? SAYFA 14 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 3 6 3