Katalog

Ceyhun Atuf Kansu dan "Söylev i Okurken" Bir Kurtuluş Savaşı Destancısı "Birinci güç, anayurdu emperyalizme bağlamak isteyen sömürgeci güçtür, dış yabancılardır. tkinci güç, Kurulu düzeni sürdürmek ve sömürgecilerle işbirliği ettiğinden elde ettiği çıkarları yitirmemek içın her türlü kurtuluş eylemine karşı gelen iç yabancılardır, işbirlikçilerdır. Üçüncü güç, sömürgeciliği, emperyalizmin yayılmasını, dış güçlerin anayurda girmesini ve iç artıluarın, işbirlikçilerin türemesini sağlayan tarinsel geri yapıdır, toplumun geri kalmış yapısıdır. (s. 13)" Bagımsızlığın temelı kurtuluş savaşıdır hrek, bağımsızlığa varmaktır. Bunca dökülen lcan onun içindır. "Türk ulusunun 1919'dan bu yana verdigı bu savaş, bu yüzden bağımsızlığı gerçekleştirmeye, bağımsızlığı sürekli bir oluş haline getirmeye çalışan tam bir kurtuluş savaşıdır. (s. 24)" Kurtuluş savaşının halka yönelik devrimci amaçları vardır: " 1 Ulusal egemenliğe dayanan bir devlet kurmak, bir halk devleti kurmak, Cumhuriyeti yaşatmak. 2 Kurtarılmış vatanı yeniden kurmak. 3 Uygarlık ölçümuzü yükseltmek. 4Ekonomik alanda atılımlar yapmak. (s. 36)" Ceyhun Atuf nice. dir Mustafa Kemal penceresinden bakar dünyaya. Mustafa Kemal ki bir kurtu luş savaşı ustasıdır Cahit Külebi'nin di zeleri ozanı ydreğin den tutuşturur: lnönü'de iki kıhı, karşı karşıya Aşkolsun birinciyt su veren kılıççıya! Inönü'de iki kılu karşı karşıya, Aşkolsun birinci nin yapıldığı çarşıya1 "Tkinci kılıç em peryalizmın kılıcıdıı Keskin ve amansi/^' îvı bilenmiş ağzından, ezilmiş halkların kanı, emeği damlar. Dünyayı paylaşmak isteyerj tekelci anamalın, tutsaklık, sömürge, baskı, zulüm gücüdür o kılıç. Birinci kılıç, Küle bi'nin övdüğü kılıç halkın kılıcıdır. Işıltıhveöfkeli! (s. 52)" Yurt gerçeklerine dar açıdan bakılamaz hiçbir zaman. Her türlü olasılığı düşünmek gerek. Bu nedenle Büyük Söylev geniş bir ufuk açar önümüze. Bir tarih çağlar kurtuluşa doğru. Söylev bir vatan romanıdır, bir sosyolojidir, bir felsefedir varolmak isteyen halklar için. Geride kalmış saatimizi ayarlamadır. Bu yapıtta Mustafa Kemal aydınlığı içinde Samsun'a ayak basıp Havza, Amasya, Erzurum, Sıvas ve Ankara'ya doğru yola çıkar, Anadolu devriminin adım adım ilerlemesini yaşarız. 19 Mayıs 1919'da Kurtuluşun ışığını yakar Mustafa Kemal. Ulusal bir destanın başlangıcıdır bu. 25 Mayıs 1919'da Ödemiş'te, ilk Kuvayı Miîliye ve 28 Mayıs 1919'da Havza'da Müdafaai Hukuk Cemiyeti kurulur. "Mustafa Kemal ulusal kurtuluşun ana toprağına, Anadolu'ya, gerçek yurda ayak basar. (s. 112113) (...) Havza kasabasına şu antla girer: Bağımsızlık amacına ulasana değin her yanda tüm ulusla birlikte, özümü verırcesıne çalışacağıma kutsal bildiğim Şcyler adına ant içtim. Artık benim için Anadolu'dan hiçbir yere gitmemek kesindir. (s. 113)' Madalyonun öbür yüzunde de acı bir gerçek var. Bugünkü kuşaklar Sövlev'e yabancılaşmıştır. Sami Nabi Özerdım Varlık'ın Eylül 1975 tarihli sayisında çıkan "Gerçeğe Dönüş" yazısında şunları yazar: "(...) Yaptığım soruşturmalar, öğrencilerin Atatürk'ün Nutuk'u ile öteki söylev ve demeçleri üzerinde hiçbir bilgileri olma dığını, üstelik Nutuk'u okuma gereksinmesini duymadıklarını bana öğretti. tçlerinden kımileri hiçbir öğretmenin kenuilerine bunlardan söz etmediğini açıkladı. Liseyi yeni bitirmiş bir genç kıza, Atatürk ün düşüncelerinden söz ettiğimizde: Bunları söylemiş ama, eylemi yok! Yabancılaşmış bir kuşakla karşı karşıyayız." Damysel Mr başyapıt Yinelemckte yarar goruyorum: Söylev siyasa dersleri ve çağdaş aydınlık içerir. Yurt yönetimi alanında deneyımlerden süzülmüş bilgiler verir. Gençliğin yurt sevgisi bilincini biler. Aynı zamanda tarihin uygulamalarını belirleyen deneysel başyapıttır. Söylev. Türk ulusunun kurtuluşunu öykülcr. Bu nedenle Söylev okullarda ders kitabı olarak okutulmalıdır. Bir de Ceyhun Atuf Kansu'nun yapıtları. Ozellikle Türk Devrim Tarıhı içinde. Bu alaca ortamda Kurtuluş Savaşı destancısına, onun ışık yapıtlarına o kadar gereksinim var ki. • Söylevi Okurken/ Ceyhun Atuf Kansu/ Düzenleyen Muzaffer Uyguner/ Bilgı Yayınevı/ Mart 1996/ Ankara Ceyhun Atuf Kansu'nun "Söylevi Okurken" adlı yapıtını Muzaffer Uyguner düzenlemiş . Kitap, Ceyhun Atuf'un, çoğu Söylevi Okurken başlığı altında Anadolu kokan Ilgaz dergisinde yayimladığı denemeler toplamınaan oluşmuş. Ozan Ceyhun Atuf bu yapıtında Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın felsefesini açıklamakta ve Atatürk'ün Söylev'ini irdeleyip yorumlamaktadır. M. GUNER DEMIRAY B ağımsızlık gülü Ceyhun Atuf Kansu'nun yapıtları ardı ardına Bilgi Yayınevi'nce yayımlanmaktadır. Bu zor işi, kutsal bir görev bilcn araştırmacı yazar ve eleştirmen Muzaffer Uyguner üstlenmiştir. Muzaffer Uyguner Kİ bir yazın arısıdır. Yazın çiçeklerinden aldığı özle gece gündüz çalışarak yeni kuşaklara yazın balı dokumaktadır. Yazınımızın değerlerini unutulmaktan kurtarıp gizlice köşede kalmış belgelerle gün ışığına çıkarmaktadır. Işte elimde bir kitap o Yanık Hava ozanından. Söylevi Okurken yapıtı. Düzenleyen Muzaffer Uyguner. Ceyhun Atuf'un, çoğu Sövlevi Okurken başhğı altında Anadolu kokan Ilgaz dergisinde yayimladığı denemeler toplamindan oluşmuş. Ozan Ceyhun Atuf bu bctiğinde Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın felsefesini açıklamakta ve Atatürk'ün Söylev'ini irdeleyip yorumlamaktadır. Yazıların tumünde coşkulu bir biçemi ve lirik bir söylemi duyumsamaktayız. Dil, mecaz zencinliği içinde duru bir yurt ırmağı gıbi çağıldamaktadır. Ulusal Kurtuluş Savaşımızı anlayabilmek için çağdaş ulusal kurtuluş savaşlarına bakmak gerektiğini söyler Ceyhun Atuf ve Angola Kurtuluş Savaşı'nı örnek gösterir. Bu savaşın üç tarihsel güce karşı verildiğini belirtir. Yurt gerçekteri Üç tarlhsel güç SAYFA 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 331