Katalog

ruyor "Öyku, kanatlarını kıran ınsana aşık olduğunu kabul etmck vc her ıkındı pa tıskadan kanat bıçmektır kendıne Oyku budur, surgun dc ' Dcrken, oykunun, "kanadını kıranları oldurmek olduğu" da geçıyor akıldan Oyku, boylece tamamlanıyor aslında Fıdel ıle baba aynı yasadısı orgutun üyelerı olarak sık sık planlı saldırılar du zenlıyorlar Ve salonda bırakılan erkekler "Hep boyle olmaz mı^ Hrkeklerı sa 1 Ionda bırakıp mutfağa gıtmcz mıyız' Va tanımua, doğal oıtamımı/a donmenını huzuru Nedcn bır dc mutfakta sorulur 1 hal hatır»' 'NasılsıiT ' Daha kısık ve rudan bır sesle, gerçeğı duymak ıster gı bı, salondakı yalanları değıl Kendı dılı mızı konuşmanın sevınu bu Hıçbır cr kek bılmeyecek bunu Yuzunuz, gerçek bıçımını afır fayanslaıın onunde " "Kadınlar, aslında babaları olan erkek 1 lcn nasıl bulut' Ve ııe /aman annelcrı gı bı olurlar"ın yanıtları fayanslar onunde aranır ve salona donulur kadın ukck kadırı kadın, erkck er kek kadın çocuk, yaşam olum arasında mutfak ve salonlara da uğrayarak gıdıp gelen yazılarla kendı tçınden geçıyor Ece Imge ıle dıl arasındakt uçutumu kapattıktan sonra eklıyor "Bunları oku Denıze karşı bır sıgara yak Tek şekerlı dernlı bır çay koy masa ya Çok neşelı bır muzık talsın mutlaka Kapat gozlerını Gulumsc Çunku Butun kadınların kafası kanşıktır Çunku Bır gun bır anda, bazı kızgınhklarını unuttuğunun farkına varacalcsın Artık pek duşunmedığını, çunku artık bıldığını anlayıp, ellerını bıı klarnet taksımı gıbı uzatacaksın Ilâlâ kafan karışık olacak Ama artık bunu seveceksın Sevmelısın de Çunku Kadınsın Her ılışkide kcndımızı yaşarız Tanışık olduğumuz ijeylere ılışkın anımsamalar, bıze aıt goruşlerdır aslında Fıdel'ı terke dışlerle O'na zeplınle kcdıler gonderme ler, "kanadını kıranlara aşık olmak" ve "kanadını kıranları oldurme"nın, bırlıkte "oyku" oluşu bıraz da kendımızı yaşa maktan Oyle bır ızlenım vermese de, salt kadın değıl anlatılan Aslında erkek ler de, orneğın "salonda bırakılarak", "neçete bırıktırmemclcrıyle" anlatılmış oluyor Yaşam, olum, aşk, Fıdel, baba, mavı sakal ve mutlaka anne arasında devınen satırlarda aslında bı? varız, hepımız Lce'nın kendı ıçınden dortnala geçışının, bazı sayfaları hoyratça buruşturması bu durumu değıştırmez Oldurmeyı duşunduğun Fıdel'e bon cuklar gondereceksın, annenı karnında taşıyacaksın, daha ıyı yenılmeye çalışarak yaşamayı deneyeceksın, tek kışılık sıne ma bıletlerının kaçırdığı huzur ıçın olu mu duşlerken bır çıçeğın yanından geç meyı hayal edıp denızı olmayan bır şenır de yangın merdıvenlcrınden attığın ız marıtle dalgaları nışan alacaksın1 Akas yadan havalanan kuşları gorup, badem ağaçlarına dadanan hoyrat çocukluğunu seversen, baharın kotu kokuları gızledı ğını de oğreneceksın "Dur" dendığınde dınlemeyeceksın Açacaksın uçurtmanı, ru/gârı oekleme den kuyruğunu takıp kendın ufleyecek sın "Butun Kadınların Kafası Kanşıktır", ımgedcn dılc doğru yolculukta bır kadı nın hepımı/e daır seruvenını anlatıyor Imgeden dıle doğru uzanan yoldakı tu zaklara duşmuyor Kcc ve mayınlar ara sında, bır ılk kıtap ıçın kocaman sayıla cak adımlar atıyor Bızc buyuk yenılmeler onerıyor ve ku çuk kuçuk acemıcc olumler Bır çıçeğm yanından geçer gıbı yaşa mak ıçın • Ece lemelkuran say/a "Kanadını kıranlara aşık olmak" E Bütün Kadınların Kafası Kanşıktır / / lletışım Yoyınlart / 111 Yunânîlık" çızgısıne oturtuı Parıs'te sı yasal bılgıler branşında tarıh hotası Abert Sorcl'm etkısiyle kendı mıllî tarı hını o^ıcnmeye heveslcnıı Leon (A hun un furk tarıhıyle ılgılı kıtabmı oku duktan sonra geçıcı olarak Iuraneilı^a varan bır mıllıvetulığc kapılır Yahya Kemal m Islamıyet'Ie ılışkısını şoyle de ğerlcndırıyor Beşır Ayva/oğlu bım fretık hayalını yaşama alnkanlt ğından kurtulamayan hem de oz hayatı ınızı fevkalade guztl bulan Yahya Kemal, zamanla ıkı hayatm da çtzgılerını tajiyan gonlune gon bır Muüuman tıpı çtzecek lır"(s 39) "Gonlune gore' Muslumanlıgını onun estctık kışılıgıne bağlayan yazar, "Islam'ı Kuran da ve hadıs kıtaplarında değıl, mescla Itrî'nın Tekbır'ındc, Sman m Su leymanıye'sınde, yahut bır Ycsârî hattın Prof. Dr. GURSEL AYTAÇ da" goıduğlınu bclırtıyor Eskı kulturu muzun mesela resımden ve nesırden debıyatın bılgılendırıcı ışlevlı tur yoksun oluşu uzerınde duruşu, Ayvazoğ lerınden biyografi, bılındığı gıbı lu na gore Yahya Kemal'ın "Ncv Yuna çoğunlukla hayatı anlatılmaya ve nîlık" donemındekı yorumunun ızlerını oğrenıfmeye değer bır kışılığın yaşam oy koruyuşu demektır Onun "Gonul ıster kusudur Biyografi ya/arı, bır bılım ada dı kı mâzını dırılten sanat,/ sana tarıhını mı, bır tarıhçı değıldır, ama çalışmasının her lahza hayal ettırsın" dızılerındekı ılk aşamasında onun gıbı araştırmak, bel duşunceye Ay\'a/oğlu şoyle karşı çıkıyor ge toplamak durumundadır Topladığı fakat eg~er resmımız olsayaı, bu res belgeler arasında bır seçme uygulamak, mın go\tertctjh şehırler, btna ve kıya/etler bır değerlendırmc yapmak vc vurguları olmayacaktı Çunku resmın ve ne\rın dahangı nelgelere, hangı olaylaıa koyacağı vandıfcı dunya goruju ve cstetık onları da nı kararlaştırmaksa bıyogıah yazarmın farklt btr tarzda jekılle/ıdıreaktt " (<, 42) edebıyatçı yanıdır Bıyografının kronolo Biyografi turunun gercğı "Yahya Ke ıık bılgıler vermesı onemlıdır vc turun mal tve Donen Adam'da Yahya Ke bılgılendırıcıbılımsel oyclhgı gereğıdır mal'ın hayat u/gısınde yalnuca duşunce ama bılınıselden çok edcbî, yanı roma vc sanatının belırleyıcılcrını degıl, onun nımsi bıyografıler de vardır, bunlarda soz duygusal yanını, aşklarını da tanıtıyor konusu kışının hayatı, psıkolojık boyut Ayvazoölu Gençlıöının evlılığe varama on plana çıkarılarak anlatılır Steran yan ımkânsız aşlcfar gıbı ılerı yaşlarda Zweig'ın "Dunya Fıkır Mımarlan" bu kendınce bazı sosval kaygılarla yasallaştı tur edebî bıyografyanın klasık orneğıdır ramadığı bırlıktefıkler Beşır Ayvazoğlu, Şımdı, gelelım Beşır Ayvazoğlu'nun bı Yahya Kemal'ın hayat hıkâyesını anlatıryografılerıne ken onun duşunsel tutumunu, Batı'ya ve 1985 te yayımlanan "Yahya Kemal"ın Doğu'ya eleştırel bakışını vurguluyor ve ıkıncı baskısı 1995'te Otuken Yayıncılık Yahya Kemal'ın mıllî kışılığını korumayı tarafından yapılmış "Tarık Bugra 'da ay bılışını şoyle dıle getınyor nı yayınevınce ozenlı bır kıtap olarak ba "Oyle anlasılıyor kı, Tanzımat ve Meş rutıyet aydınlarımn ayırıct vasft, kendıleslmı§ "Yahya Kemal" rınt Batıdan çok asağıda gormelerıdır Bır ı\tı\na vardır Yahya Kemal Daha once Beşır Ayvazoğlu, ılk bıyografısını bel de ıfade ettığımtz gıbı, o, ruh etarettne gelere, kıtap araştırmalarına dayanarak duşmeden, Batıyla tam bır eşıtlık ıçınde yazmış 139 sayfalık bu "Yahya Kemal" konuşmayı başarabılmış bırkaç aydından kıtabının alt başlığı, "Eve Donen bırtdır, belkı de tekttr Dokuz yıt kaldtğı Adam" Bolum başlıkları şoyle "Evden Parıs te, Batı kulturunun mahıyetını kavKaçan Çocuk", "Eve Donen Adam", ramii, Istanbul'a dondukten sonra, buyuk "Evdekıler", "Evde Yangın", "Evın Ço tddtalarla ortaya çıkan fıkrî cereyanlardan cukları", "Evın Tarıhı" îkıntı baskıya uzak kalabılmıştır En yakın durduğu eklenen bolum ıse "Evd.e Bır Sessız Turk Ocağt çevresıne btle aslında çok Adam" başlıgını taşıyor Önsozde "ev" uzaktır" (s 61) kelımesıne bır kavram yuklcyen Ayva Sentezcı tııtum, Yahya Kemal'ın kül zoğlu'nun şu açıklaması, kıtabın bolum tur anlayışında altı çı başlıklarının daha ıyı anlaşılmasını sağla zılcrek anlatılıyor yacaktır Ayvazoğlu, "Aslına bakıltrsa, Batılılaşma tarıhımız Beşır ıkıncı biyografi kıtabı bır evdın kaçi} tarıhıdtr Yahut evden kaçış yollart arayan yent hevesler pejinde "Tarık Buğra"da da benzer bır eğılımı, kı ^oLukların tkı yuz yıllık macerau Yah eleştırel sentezcı kışı ya Kemal de bu kaçaklardan bırıydı Fa lığı esas alıyor tkı bı kat evde kalanlan ztlzeleyle başba^a bı yografı arasmdakı rakma iUursuzluSundan tez uyandı ve fark, daha çok hazı 'eve dondu Artık evın şıırtm yazacaklı Bıltyordu kı, ev, ancak ıçınde ya^ayanlarla rlama tamnda, Yah ya Kemal'ı, eserlerı evdır" ve hakkında yazılmış Işte Beşır Ayvazoğlu Yahya Kemal'ın ıkıncıl kıtaplardan hayatı hakkında yaptıöı araştırmanın bel kotardığı bılgılerle gelerını, bu anlamda "ev" konusunu anlatırken, Tarık odak yaparak değerlendırıyor Şaırın Bufira'yı bızzat tanı doğduöu şehır Uskup'ten, okumak ıçın mak ve onunla bu SelâniKe, oradan Istanbul'a, sonra Pa proıeyle ılgılı soyleş rıs'e gıdışını ve nıhayet Istanbul'a donu mek ımkânını bul şunu, gelışım çı/gısındckı onemlı evreler muş bır bıyograf ola olarak ele alıyor Uskup'te geçen çocuk rak ışlıyor luk, babasından çok, dındar annenın et kısıyle bıçımlenmıştır Parıs macerası, Kıtabına ne ıçın orada "Heredıa" vc antık şııre tutulması "Gunes Rengı Bır dır Grek hayranlığı, onu bır sure "Neo Yığın Yaprak" alt Yahya Kemal Yahya Kemal ve Tarık Buöra Gerek "Yahya Kemal" gerckse "Tarık Buğra" biyografücri, yorumlayıcı dozu gereğinden çok olsa da bilgilendirici ışlevi yerinc getiren, yararlı kitaplar. Biyografınin alışılmış, fotoğraflarla beslenme özelliği gerçekleştirilmiş. Eksik olan, tarinlemeler. Her iki kıtaba da bundan sonraki baskılarında birer tarih döküm tablosu eklenmeli. Beşir Ayvazoğlu'ndan iki biyografi başlığını seçtığını onsozde açıkayan Ayvazoğlu, Tarık Buğra'nın bu başlık altın da bır otobıyografık roman yazmayı planladığı ve bunun yalnızca otuz ıkı say fasım gerçekleştırebıldığını soyluyor Ta rık Buöra yı, yetmış bcşıncı yıldonumun de Turkıye Yazarlar Bırlığı'nın duzenle dığı kutlama gununde ızlcycn, onunla ts tanbul Ankara gıdış donuş yolculuğunu bırlıkte yapan ve o saatlerı yazarın kendı sınden dınlemek amaıı>la değerlcndıren bır bıyograf var karşımızda Kıtap larık Buğra'nın "Hatırlamak" şıırıyle başlıyor Onu ızleyen "Gırış Yerıne' de Beşır Ay vazoğlu'nun Tarık Buğra ıle kışıscl dost luğunu oğrenıyoruz Dığer bolum başlık ları şoyle "Ah Guzel Çocukluk", 'Şıırın Kıyılarında", "Lıse Yıları", "Istanbul "da Bır Akşehırlı'', "Kar Tıyatro ve Bıyık", "Sancılı Gunler 'Oğlumu/ Doğuyor", "Çınaraltı'nın Hıkâyecısı", 'îlk Kıtap, tlk Eş", "Kavganın Ardmdan Gelcn Dostluk", "Ve Sıyah Kehrıbar'', "Gazc tecı Tarık Buğra " ' Buyuk Konu 'Kuçuk Ağa'", "Dergı Cıkarmak", "BırTurkçe Savşaçısı", "Tarık Buğra, Tenkıt, Jcnkıt çıler", "Romanlar, Romanlar", ' Akumıı latorlu Radyo ve Sonrası", "Bakla Soka ğında Yırmı Dort Yıl", ' Son Allahaıs marladık", "Sonuç Yerıne" Beşır Ayvazoglu, larık Buğra" kıta bında "Yahya Kemal" kıtabındakı yonte mı surdurcrek bolumlere ılgılı kışıferden soz konusu bolumun ıçerığıne uygun du şen bır epıgrafla başlıyor Tarık Buğ ra'nın çocukluğunda okuduğu kitaplar dan, evde dınledığt ılâhılerden, Kul luk'tekı edebıyatçı sohbetlerınden, oğret menlığınden, ılk oaşarısından, ıdeolojısı nın yonlendırdığı eleştırı kurumundan çektıklerınden, gazetetılığınden, dıl polı tıkasından, romanlarından, tclcvızyon fılmlerınden ve bunların alımlanmasın dan ayrıntılı bılgıler verıyor Edebıyatın ve sanatın gorevının Tarık Buğra'ya gore ne olduğunu ondan şu alıntıyla behrlıyor Ayvazoğlu '[Edebıyat] ıspatlamaz, gostenr, telkın etmez, dujundurur, hukum vermez, hu kum vermeye yol açar, ıddıa etmez, oku yucunun ret ve kabul, hal ve ruh tercthını serbest bırakan bır dunya kurar Gorevı budur ve bunu baiardıSt olçude deierlıdır"(s63) Onun romanlarını, resmî tarıhı sorgu lama cesaretı gosteren eserler olarak ele alan Ayvazoğlu, bıyograflığın ızın verdığı yorumlama nakkını fazlasıyla kullanarak Tarık Buğra'nın başarılarının solcu ede bıyatçilar ve yonetıcıler yuzunden golge lenmeye çalışıldığını çeşıtlı vesılelerle vurguluyor Gerek "Yahya Kemal" gerekse "Tarık Buğra" bıyografılerı, yorumlayıcı dozu gereğinden çok olsa da bılgılendırıcı ışle vı yerıne getiren, emek urunu yararlı kı taplar Bıyografının alışılmış, fotoğraflar la Deslenme ozellığı gerçekleştirilmiş Ek sık olan, tarıhlemeler Her ıkı kıtaba da bundan sonraki baskılarında bırer tarıh dokum tablosu eklenmeli Dıleğım edebıyatçı bıyografılerının peşpeşe yayımlanması ıçın bu ıkı kıtabın özendırıcı olması • Ayrıntılı bilgller Tank BuOra SAYFA 9 CUMHURİYET KİTAP SAYI 317