Katalog

Sis ve Gece'nin kahramanları anlatıyor LEVEND YILMAZ B u romanın kahramanları olarak bizler, kamuoyunun aydınlatılması bakımından aşağıdaki açıklamayı bir zorunluluk sayıyoruz: Hiçbirimiz, olayların akışında çok küçük bir rolü olan otclci pezevenk arkadaşımızdan, romanın baş kişisi istihbaratçı Scdat'a kadar hiçbirimiz, bu kitapta kendi isteğimizle bulunmuyoruz. Gözlerimizi açtığımızda bu romanın içinde bulduk kendimizi. İşin acı tarafı bıı roman dışında bir yaşamımız var mıydıyok muydu, bilmiyoruz. Bilmcdiğimiz için yazarın bize iyilik mi yoksa kötiilük nıü yaptığını da tam olarak kestiremiyoruz. O, bir yaratıcı mı yoksa bizi doğal ortamımızdan koparıp, bu kâğıt ve mürekkepten oluşan dünyaya hapseden bir gardiyan mı anlayabilmiş değiliz. Ama böyle bir kitabın içinde bulunmaktan da mutstız değiliz. Hatta aramızdan bazıları kcndilerine göre başyapıt saydıkları böyle bir kitapta bulunmaktan büyük gurur duyduklarını da dilc getirdiler. Ama yine de aramızda Li/un tartışmalar oldu. Sonuçta ortak bir karara varamasak da hcpimi/in benimsediği şu düşünceyi açıklamak isteriz: Sis ve Gecc adlı bu roman, bizlcre sorıılmadan, tartışılmadan, hatta tclif hakları bilc konuşulnıadan kalcme alınmıştır. Zaman zaman yazarı ctkilemcye çalışmışsak da bıınu inkar ctmiyoruz bu romanın başarı vc başarısızlığmdan sorumlu değiliz. Tek sorumlu bizleri dc böylcsi bir serüvene siirükleyen Ahmct Umit adındaki ya/a ıın kendisıdir. Yinc aramızda aldığınuz bir kararla bu yazarı vc yapıtını sizlere tanıtma görevini Istihbarafçı Scdat'a lcrinin içine bir daha bakmaktan başka gayesi yok bu yalnız kahramanın. Ve biz, Sedat'la birlikie ona duşmanca sarmalanan zamanın, olayların arasıııdan yönümüzü bulmaya çalışırken yazar Ahmct Ümit statik sıfatlarla bir lıuzıır saglamıyor bize. Fiil üzerine fiil bindirerek başımızı döndüre döndüre gcrilimin odağma çckivor; gerçek dünyanııı içindcn bir belgesel yalınlığında; vüzcyi pürüzlcrle, çıkmtılarla dolıı bir koca kaydıraktan var hızımızla iner gibi çevremizi, bugıinümüzü, yarınımızı bir üst düzcyde yeniden görmemizi sağlıyor. Görmek! Ahnıcl Umit'in üç kitabı nın da adı 'mcfhum u muhalif'inden bu duyuyu çağrıştırıyor. I lepsinde 'gcce' sözcüğü var: "Çıplak Ayaklıydı Gecc". "Bir Ses Bölcr Geceyi", "Sis vc Cîecc". Gctc: Karanlık. Yalnızlık. Yönlerin, kutuplarm, boyutların kaybolduğu za ınan. Hatta /.amanın bilc anlamını yitirdiği boşluk. Bir tck şafak ümidi Ahmet'i karamsarlıktan koparıyor, böliiyor, gcccsini, sisleri aralıyor ve ayakları çıplak, taşların, toprakların üzerinde canı yana yana doğacak günü arayan kahramanlarıyla birliktc bizim dc bu 'soğıık' evrende heyecanlı bir yolculuk yapmamızı sağlıyor. O/cllikle "Sis ve Cîcce"de!.. Bu yüzden kapaktaki yazı yanlış: Ahmet Umit'in "Sis ve Gece'si bir 'Polisiye dcğil, bir 'Casıısiyc'. Vc bıı tiiriin mukcmmel bir örncği.'" • (:) A\liHıla benıııı bu yazını da bir 'aı\ıı\ıyc' çünkü ıçtndc Ahnıcl Ümıt'ın "Sis vc Gccc"sinin çöziinıü gizli Anıa bıınu ancak ronıant bılıriııcc anlayacak\IIUZ vcrdik. Aşağıdaki s.ıtırlarda arkad.i!;!mız Sedat'ın yazarı ve yapıtını tanıtan yazısını okuyacaksınız. Saypılarımı/Ia... Sı\ vc Gccc'ntn Kahraıııanları Adım Scdat. Sis ve Gecc'nin başkişisiyim. Yukarıda bclirtildiği gibi yazarınıızı tanıtma görevi bana verildi. Doğrusunu söylemek gcrckirse bu oldukça mantıklı bir karar. Çünkü ben bir istinbaratçıyım, onun hakkında en ayrıntılı bilgileri, en açıklayıcı analizleri ben yapabilirim. Gerçi Amcam lsmet de istihbaratçıdır ama o biraz yaşlı, üstelik de tutucu. Bulguları gcrcktiği gibi algılayabileceğine inanmıyorum. Sizi yanlış yönlendirebilir. Oysa bu yazarı, bizi sonsuza kadar polisiye bir kurgunun içinde yaşamaya mahkum eden o tuhaf adamı bütün vönlcriyle tanımalısınız. Tanımalısınız ki onun hakkında kendi kararlarınızı verebilesiniz. Ama bilgilerimin doyurucu olmayabileceğini de söylcmeliyim. Çünkü ben çahşmalarımı satır aralarında sürdürüyorum, ne kadar yctenckli olursam olayım, yaşavan birini araştırırken büyük güçliiklcrlc karşılaşacağımı tahmin ctmcli, bana karşı anlayışlı olmalısınız. Ya/dıklarımı okuyunca bana daha cok hak vcreceğinize inanıyorum. Belki lafı uzatıyorum ama çahsmalarımı nasıl yaptığım konusunda bir iki ^cy daha söylcmenıe i/in vcrin. Sis vc Cîccc bilgisayarda yazıldı, biz bir bilgisayarın bclle gintlc korunuyorduk. Ben yazarıınızı ara^tırmaya bilgisayardan ba^ladım. Bilgisavarın yardımıyla interncte gircıck polisin ve gizli scrvisin bilgi ağına ulaijtım. tnanılm.ız ^cy, çocukluğundan bugünc hakkındaki bütün bilgilcr oradavdı. Vazarımızın adı si/in dc bildiğini/ gi bi Ahmct Umit. Tam bir ya/ar adı llk ög'rendiğimde, taknıa ad olmasın dedim kendi kcntlimc. Araştııdım, doğ ruymıış. Mdcbiyatla hic ilgisi olmayan bir fakulteyı bıtirmi^. Zatcn yazıyla ilgisi uzun yıllar iyi bir okur olmaktan ötcyc gidemcmiş. Son 13 yıldır yazıyormus. Alısılanın tersine, yazmaya öyküylc başlayıp sonra şiirc geçmi^, ycni den öykü vc romana dönmüş. Yinc dc ilk olarak, "Sokağın /.ulası" adınıla bir şiır kitabı ya\ımlayarak edcbiyat gclc ncğımi/i bozmaıms. Sonra "Çıplak Ayaklıyıiı (îccc" adfı öykü kitabı, ardından "Bir Scs Bolcr Gcccyi' adlı romanı, son olarak da "Masal Masal İçinde" adlı çocuk kitabı çıknıı^. îjiir, öykü, roman, masal, polisiye roman; ne dersiniz, biraz maymun iştahlı deöil mi> Hleştirmcnlcr hic scvmez bu tiplcn. llk polisiye mcrakı ne zaman ba^ladı bilinmiyor. Bir kez bilgisayar açıkken konu^masına lanık oldum; ilk polisiye mcrakının yıllar ontc hcniiz televizyon yokken ratlyo skeçlerinden başladığını aı>latıyordu. Sonra polisiye filmler mcrakını cekmiş. Laf aramızda kcndini biraz zcki sanan safların mcrakıdır bıı. Polisiye filnıin sonunıı bulacak, böylece nc kadar zcki biri olduğunu kanıtlayacak. Bütün romanların, lilmlcrin sonunıı tahmin ctmekten usanınca kendisi poliMye yazmaya ba^lamı^. Polisiye' türdcki ilk dcncnıcsi "Çıplak Ayaklıydı Gecc"ılcki "Kuijku" adlı öykiisü. Biraz daha uzatsa, hoş bir polisiye roman olurdıı diye öneriler alnıış. "Bir Ses Bölcr Gcccyi" adlı uzun öykü ise polisiyedcn çok, mistik bir gerilim havası taşıyor. Dcdim ya tuhaf bir adam; karanlıktakinc, akıl dışına, mctaliziğe meıaklı. Buna bir şey demeycccğinı de herif bir de ateist geçiniyor. Polisiye ile ilgili bütün hünerini bi zim kitaba saklaınıs,. BCÎ; yıklır bu pro jc uzcrınc çalı^lıgını sövluyor. Doğru mu yoksa yaptığı işi abartmak için uvdurulmuş sözler mi bilmiyoruz, Bildiğinıiz, ben vc arkadaşlarımın ancak iki yıldır bilgisayar ckranından dünyayı seyrettigimizdir. Sis ve Cîecc, yazarımızın kendi yaşam öykiisü değilmiş. 1 Icrhaldc de^il, o herifin bana benzer bir yanı var mı? Uzaktan arkadaşı olan bir gcnç kızın, aşk cinayetinde öldürülmesi ve katilinin belirsiz olması ona ilk fikri vcrmiş. Sonra bunu Türkiye'de yaşanan olaylarla harmanlamak istemiş. Istihbarat örgütünü, polisi ve devrimcileri işin içine sokmuş. Sis ve Gece'nin kurgusu böyle oluşmuş. Olayları benim gözümle anlatıyor Ahmet Ümit. Polisiye roman için en uygun anlatı biçimi buymuş. Sizin ânlayaca^ınız romanın agır işçisi biziz. Mine'nin kayboluş gizemini çözmek için kitap boyunca koşturup duruyor, kafa patlatıyoruz. Bir yanda tcşkilat, bir yanda karım Melikc, bir yanda Mine. Üç parçaya aynlmı^ bir ınsan gibi çırpınıp duruyorum. Bir yararı oluyor mu dersiniz, ne gczcr. Yine bcla, yine acı, yine çözümsüzlük... Ya o Hnal? Insanoglıınun yazgısındaki trajik muğlaklık lilan diye bir şeylcr geveliyordu geçcn gün. () scnııı ırajık muğlaklıgın, bırak bcni istediğim gibi yaşayayım demek isiedim, anlatamadım, bu yazar kılığında dcspota. Yalnı/ca bcnim dej*il, Amcam Ismct, Yıldırım'ın Hayaletı, Dcvrımci Fahri, Hntel Sinan, Komiser Naci, Piç Neco, Yardımcım Mustahı, ^'alak Orhan, S,ercısiz Şeref, baba katili Cuma, Karım Mclike, sevgilim Mine, Madam Eleni, anakronik bir akla sahip olan Maria, Alamancı Metin \c ötcki arkadaşlarımın başına da gelmedik i^ kalmıyor. Ncymiş cfcntlim yazanmız suçıın insan yazgısıntlakı trajik muğlaklıgmı anlatacakmı^... I Icr yazarda oldıığu gibi bizimkındc dc aşk takıntısı var. Roman polisiye kurgu içinde sunulan bir aşk romanı da sayılabilir. Gerçi ben bundan hiç mi hiç şikâyetçi tlc^ilim, ronıanda bilc olsa aşkı yaşayabilmck bcnce bir ayrıcalıktır. Üstelik birbirinden güzcl ve ilginç iki kadınla... Sanırım bu her crkcöin düşlerini süsler. Ama bizim yazarın böyle bir duyguyu tattıgını sanmıyorum. O yüzden aşkı gerektiğinden fazla önemsiyor. Kendi yaşayamadığından olsa gerek bizi çılgınca duyguların içine atarak, öliimcül bir gerilimin içinde kıvrandırıyor. Böylece gerçek aşkı tattıgını sanıyor zavallı. Roman boyunca akıcı bir dil tutturduğıınu, polisiye için böyle bir üslubun zorunlu olduğunu, yazdıgı inceleme yazılarından birinde belirtmişti. Yine arkadaşlarıyla konuşurken işittim, bcnim dilim zaten akıcıdır filan gibi laflar ediyordu. Oysa yazarken nasıl zorlandıgını bir ben, bir de arkadaşlarım bilir. usanıp kalkar, sıkıntıyla odanın içinde dolaşır, hatta küfrcder. Ağzı da çok bozuktur bunun. Şimdi biri kalkıp, sen argo konuşuvorsun dcmeye kalksa, 'F,e nc yapalım biz polisiye roman yazarıyız," der. Ulkemizde başyapıt düzcyindc polisiye roman yok ya, bizimki Sis ve Cîece'yle bu boşlugıı dolduracağını sanıyor. Olabilir mi? Yazarımıza görc olabilir. Çünkü Türkiyc bir suç toplumu na dönüşüyormuş. Polisiye roman da suçıın cdebiyattaki uzantısıynıış. Bu ncdenlc günümüz edebiyatının polisiye roman olduöunu savunup duruyordu. Akıcı bir dil, sa£İam bir kurgu vc çözümleyici bir anlayışla bıı başarılabilirmiş. Haklı mı Jcğil mi, göreccğiz bakalım. Bcnim korkıım romanın beğcni toplaması. l:ğcr öylc olursa bu yazar bcni Picrot, Maigrct, Spadc tünindcn bir dedektil yapmaya kalkar. tşte o zaman mahvolurum. Çünkü kahramanlarına cziyct ctmckten zcvk alıyor bu yazar. • Heyecanlı bir yolculuk Ahmet umit. Türkce tutkunu Türkce vurgunu kişiiiğiyle, esine az raslanır bir ustalıkia yazmış romanını SAYFA 5 CUMHURİYET KİTAP SAYI 347