Katalog

Hem bilne hem cocuk Jstanbul'da Vedat Günyol'u (^ zündon, bılgelig'in yüklediği ağır so abisiyle birlikte rumluluk söndürememiş gözlerinde Fatih'te Gclcnki yaşama sevincini. Yılların yıpratmasına bevı Ortaokııaldırmadan ilk yazısını kalcme aldığı gün lu'na yazdırırlar. lerdekinc bcnzer taze bir heyecanla der Bu sırada Vedat gilere, gazetelere dcncmcler yazar. Bos Günyol'un kitancı'da trcn yolunun yakınındaki evinde taplarla ili^kisi yazmaktan okumaktan sıkılınca, en usta (,'OKtan başlanıışaşçıları bile kıskandıracak neHslikte ye tır. Aydın bir ınmekler yapnıadıgı zamanlar, yanında san olan babasıdostlan da yoksa, gecen trenlerin gürül nın da yönlentülerindcn görünmez kcmentler yapıp es dirmesiyle din ki bir konakta yaşanmış çocukluk anıları mek bilnıez bir nı avlar. okuma tutkusu Tahmin ettiğıniz gibi Vedat Gün başlamıştır onda. yol'dan, hepimizin öğretmeni olan o gü Jules Verne, A. leç yüzlü yazın adamından söz ediyorum. Daudet, MauBugüne kadar Fransızca, Ingilizcc ve Ital passant'ı, bizden yanca'dan 50'yc yakın kitabın çevirısini dc Tevfik Fikret, gerçekleştiren, 1966 yılından bu yana 18 Namık Kemal, Paşa'yı dcncme ve eleştiri kitabı yazan Vedat Ziya Günyol'un yeni yapıtı "Dünden Bugüne" okur. Ortaokul boyunca ve daha Cem Yayınevi taraundan basılıyor. Kitapta, Vedat Günyol'un düşün ve sa sonra St. Benoit nat dünyamızla ilgili yazılarıyla, onun ya lisesindeki yedi şamı, kişilig'i ve yapıtları iizerine Raut yıl boyunca kitaplar düşmez Mutluay dan Cemal Süreya'ya, Afşar Ti muçin'den Zeynep üral'a de$işik görüş clinden. O yıllarda okuduğu Goler dile getiriliyor. ethe'nin ünlü Vedat Günyol 1911 yılının mart ayının ilk günlcrinde, Fatıh'te Çırçır Mahalle "Genç Werter'in si'nde dedesi Adlıyc Miistesarı Ahmet Acılan" adlı romanı onu halsiz Şükrü Efendi'nin üç katlı konagında dünyaya gclir. Baba rarafından Arnavııt, düşürüp, hasta annc tarafından Kürttür; yani o günkü edecek kadar etOsmanlı kültür mozaiğinin bir yansıması kiler. Avnı yıllarda dır bu gürbüz. esmer çocuk. Veuat Günyol İlkokul yılları Ingilizccyc mctlkokula babasının kaymakamlık görevi rak sarar. Bu megereği bulundu^u Lıcc'dc başlar. Sonra rakın kaynağı ise IstanDUİ'a doncrlcr, bir süre Erenköy'de sinema ve oyunbir ilkokula devam eder, babasının Kar culuga dııyauğu tal'a kaymakaın atanmasıyla da bir yıl kadar da orada okur. Bu sırada Kurtulıış aşırı tutkudur. Fransızca öğrenim gördüğü okulda ikinci dil olarak Ingilizce okuSavaşı başlamıştır. Babası Istanbul Hükü meti'ne rest çekip, Mustafa Kemal'e duy tulmaktadır, kendi basjina calışır ne yapar duğu yakınlık nedeniyle Kartal Kayma eder öğrenir Ingilizceyi. Oğrendifti Ingıkamlığı'ndan istifa ederek, çoluk çocuöu lizccylc dc o dönemın ünlü Hollywood nu toplayıp Diyarbakır'a gider. Vedat, oyuncularına mektuplar yazar, onlardan Diyarbakır da lisenin ilkokul son bölü imzalı resimler ister. Ülke içinde de Muh müne kayıt olur. Okulda Cahit Sıtkı'yla sin Frtuğrul'a mektupla başvurur, kendi tanışır Yıllar sürccek bir dostluk böylctc s'ini tiyatroya almasını rica eder. Ama başlanıış olur. Ama Günyol'lar kısa bir Muhsin Ertuğrul bu genc tiyaro heveslisisüre sonra, büyükbabanın ölümü üzerine nin mcktubuna karşılık vermez. Daha sonra özelliklc St. Bcnoit'da müdür olaycnidcn Istanbul'a dönerler. rak görev yapan ve bir ara ahlnk dersleri Vedat Günyol'un ilk ve orta öğretim dönemi ülkenin bir yanından öbür yanına ne giren Mösyö Jules Leveque ile felscle savrularak geçer. Acılarla dolu bu savaş ögrctmeni Mösyö Descufi'nin düşünscl dönemi küçük bir çocuk olarak Vedat yönlcndirmesiyle oyuncu olmaktan vazGünyol'un belleğınde insanın acımasızlı geçcr, doktor ojmayı düşünür. Ama kar ğına ve iyiliğine ilişkin çarpıcı sahneler dcşlerinin vc daha sonra eşi olacak kız arbırakır. Savaşın getirdiği yıkımlarla; ölüm, kadaşının ısrarlarıyla hukuk fakültesine yoksulluk, kölelikle ilk o günlcrdc tanışır. girer. Okulu bitirir ve iki yıl Paris'te hukuk Yıllar sonra olgunluk döneminde benimseyeceği hümanist düşüncenin ilk tohum doktorası çalışmalarına başlar. Döndüktcn sonra hukuk fakültesinde iki yıl asısları o günlerde düşer yüreğine. Kapak konusunun devamı. SAYFA 4 Vedat Günyol lerinden tanıyorum: Tabii yalnız yazılarıyla ve sadece bir okur belleğiyle. Hiç unutmam Jcan Giono'dan yaptığı bir roman özetini; Sabri Esat Siyavuşgil'in "Tepc" çevırisinden başka bir eser bulamadıgım, Giono üzerinde çalıştığım, onu sevmeyi paylaşacak bir dcgişik arkadaş aradığım günlerde Yücel'de "Dünya Şarkısı"nın Vedat Günyol imzasıyla, kısa güzel tanı mını. G.H. Duhamel "Yaralılar"da, tutsak olduğtı dünyaya küskün, kimseylc konuşmaz, düşman ve kindar yalnız ve suskun bir Alman askerini anlatır. Görevinı yapmak isteyen doktorla, lyileşmck bile istemeyen yaralının, bu iki cephe düşmanının dokuzuncu senfoniyı dinlerken söz süz anlaşıp dost olduklarını. Ingmar Bergman'da "Sessizlik" de, o sırlı ve boş otelin dil anlamaz garsonuyla yolcunun Bach dinlerken ortaklaşa bir dünyanın insanı olduklarının rarkına varnıışjıg'ını göstermişti. Onun gibi bir şey. Aynı romancıyı okumak ve sevmiş olmak düşünccsiyle uzaktan uzaga Vedat Günyol adına o za mandan yakınlaşmıştım." (2) Vedat Günyol, Paris'te hukuk doktorası yaptığı günlerde Halide Edip ve Adnan Acîıvar'la tanışır. Türk öğrencilerinin ço^u, onları Atatürk düsmanı sayıp yanları na gitmeyi reddederken Vedat Günyol, bu iki önemli aydınımızla karşılaşıp konuşmakta ikircime düşınez. Halide Edip ile Adnan Adıvar da, bu yetenekli geçnle lanışmaktan çok memnun olur, ona dostIuklarını verirler. Paris günlerinde sık sık evlerınc gircr çıkar, çevreleriyle tanışır. Ufku genisler. Bu dostluk, yıllar sonra Halide Edip ve Adnan Adıvar'ın ülkeye dönüşüylc tazclcnir. Islanı Ansiklopcdisi'nc Vedat Gün yol'u da alırlar. O günlerden mutlulukla söz eder Vedat Günyol: "lslam Ansiklopcdisi'nde 13 yıl çalıştım. 12 yıl Dr. Adnan Adıvar'ın bilim tapınağı havasına sokttıg'u bir çalışma tutkusu içinde." (3) Bir yandan da Günyol'un Yücel dcrgi sindeki yazı çalışmaları sürmektedir. Sonradan çok yakın arkadaş olacakları ü r han Burian'la da Yücel dergisinde tanışır. "... tlk kez karşı karşıya geldiğimizde yirmi dört yaşında olmalıydı, ben de yirmi yedı. Ben, yaşça onun ağabeyiyidim, o da başça benim ağabeyim" (4) dediui Orlıan Burian'la Yücel dergisine yeni bir renk, yeni bir soluk katarlar. Derginin düşünce yönetiminde agırlıklarını duyurarak, düşünce ve sanat yaşanumızı basma kalıp yöntemlerden kurtarıp özgür bir bakış açısını savunurlar. Bu bakış açısının eksenindc hümanizma vardır. Bcnimscdiklcri yöntem dinin ve dog maların oluşturdıığu engelleri yıkarak öze, köke, insana ulaşmayı almaçlamaktadır. Her nıodernist düşünce gibi aklın cgemcnligine öncelik veren bir dünya görüşü taşımalarına rağmen, insanı insan yapan öteki öğeleri; duygu vc güdülerimizi yok saymazlar. Düşünce sistemlerıni oluştururken yalnızca Antik Yunan Aydınlanmacısı filozofların görüşlerinden etkilenmekle kalınaz, aynı zamanda Voltaire, Rousscau, Diderot, SaintJust gibi Batı düşünürlerine yaslanırken, bir yandan da hümanizmanın kendi kültürümüzdeki kaynaklannı arastırırlar. Konuyla ilgili bir söyleşisinde sunları aktarır Günyol: "Bizinı halk edebiyatımızda Hümaniz1 CUMHURİYET KİTAP HaHdeEdip'letamşma tanlık yapar. Bu arada evlenir vc bir yıl sonra eşinden ayrılır. "Dunya görüşlcrimiz, yaşamdakı tavrımız, tutumumuz, kışıliklerimiz farklıydı... Ancak bir çatı altında yaşayınca anlaşılı yor kımı seyler... Ayrıca, bana özgiirlü|ümü bağışfadığı ıçın ona minnettarım. Çok soylu bir kadındı" (1) diye söz eder o günlerden. Ilukuk fakültesi yıllaıında Yücel dergisiyle ilişki kurar. Dergide Fransızca çcviriıer yapar, Fransız romanlan üzcrinc yazılar yazar. Daha o ilk yazılarında bilc düşüncenin aftırlıftı hisscdilir. Fteöi bilgilerle dolu cömert Kir dervişi andırır Vedat Ciünyol. Derdi giinü cteğindeki bilgileri etrafa sa(,alamaktır; isteyen iyilik, istcycn güzellik vc istcycn dogruluk bulsun diye. O döncme ait bir anısını Rauf Mutluay şöyle anlatıyor: "Bcn Vedat Günyol'u işte o Yücel gün Yücel Dergisi ve ilk yaolar SAYI 270 J