Katalog

"Istanbul'un Taşı Toprağı Altın"ı sadece Istanbul'un geçmişini, yaşam tarihini öğrenmck isteyenler değil, Istanbul'un kcnt yapısıyla, kent dokusuyla, çöküşüyle, çirkinleşmesiyle ileilenenler de okumalı. Ânıa nu kitabı asıl, îstanbul'u dev bir kentten cüce bir köye çevirenler, kendi köylcrinc benzctenler vc yıkıp perişan edenler, mahvedenler okumalı ve nasıl bir cinayet işlcdiklerini anlamalı.. MUZAFFER BUYRUKCU Sennur SezerAdnan Özyalçıner 'den bir başka tstanbul Istanbul'un Tası Tonram Altın â B cn, yüceliklere, crdemlere, doğruluklara, dostluklara; mutlulukları hayaldcn gcrçegc dönüştürmek için çabalayanlara; sevgilerı gereksiz, za rarlı, hatta çıkarların sınırlarını daraltan bir engel gibı görerek yok etnıek isteyetı canavarlaşmış yaratıklarla savaşanlara, göğüs göğüse çarpışan 'insanlık fedailcri'ne; scvdaJan en üstiin, cn yapıcı güç gıbi değerlendircnlcre, sevdayı her an yeni den, yenıden gündeme getirenlcre; güzcl yüzlere, güzel ve bakmasını bilen gözlere, güzel saçlara, güzel vücutlara, güzcl yürümelere, güzcl seslcrc, güzcl konıışmalara âşık birıyim. Ve bu ruh zenginliğini, bu duygıı yoğunluğunu, bu düşünce çeşitliliğını bana veren kent Istanbul'dur. Evet, evet, lstanbul'duı. Çüııkii insan gibi canlıdır o, kocaman, harckct halinde bir beyni vardır vc sürckli ürctır, sürekli sunar cn kaliteli besinleri. Yırmi yaşıma kadar tstanbul'un ıçindeydim, sokaklarındaydım, alanlarındaydını, sinemalarındaydım, parklarınduydım, tramvaylarındaydım, denizlerindcydim, cvlcrindcydim, okullanndaydıııı, işyerlerindeydim, kızların pcşındcydim, ama tstanbul bir dekordu, barındıgım, sığındığım bir mekândı. Eşsızlıgığın, sonsuzluğun, kişiyi sartp sar malayan, kendisine katan, kendisiyfe bütünleştiren büyüsünün farkında değildim. Sağlam, kmlmaz, parçalanmaz, bozulmaz karakterinin, soylu, renkli, dogurgan, şıir yazan, resinı yapan, şarkı söyteyen, öykü anlatan dilinin, özgün üslubunun farkında değildim; çarpan, etkileyen, yaşamı çofialtan, akışını hızlandıran, kabalıkları reddeden bir yapıt gibi mükemrncl ko nuşmasının farkında değildim. Benliğinıe tşjcmcnıişti. Ama askcrliğimi yapacağım Erzurum'a yollanınca karşılaştığıın yurtdaşlanmın tutumları, davranış ları, sözlerı aklımı başıma getirdi; görme, duyma, algılama, değerlendirme mekanizmamı çalıştırdı ve îstanbul'u hcr şeyivle sergiledi gözlcrimin önüne; tanımadığım yanlarını, koşelerini, anlamlarını tanıttı ve müthış bir gerçeği kafama soktu. Beni yaratan Tstanburdu. İnsanlık ailcsinin aefterine adımı kaydeden Istanbul'du. Köylerden, kasabalardan, kcntlcrden gelen erlcr ilk kez gördü&üm, oturmaları, kalkmaları başka kimsclerdi, ken rınde çay, gazoz; scvgililerımi götürdüğüm Yıldız Parkı'ndaKİ Hamıdıye kayna ından, Ktrkçeşmcler'den ve mahalleler eki Terkos çcşmelerınden akaıı sulardan içtim, o suları bakırlarla, testilerle, tenekclerle, kovalarla eve taşıdım. Hamamlarda yıkandım. Külhanbeylerle, kabadayı larla arkadaşlık yaptım, argoyu öğrendim. Velicfcndi mesirc ycrinc börcldcrlc, dolma tencereleriyle, kuın^ularımızın pı^ırdıği yemeklerle gittim...Kızlara salıncak kurdum, saltadıın. Vc bu bereketli, bu ve rinıli yaşam, yirmiotuz yıl ör)ccsine kadar böyleydi. Ondan öncc daha güzeldı, Cumhuriyet'in kurulduğu yıllarda daha güzeldi. Bir de, tstanbul Istanbul olalıbe ri tası toprağı hcp altın, insanı hep birinci sınır olan bu ülkede ııygarlıklar yaratıp uygarlıklar batıran, imparatorluklar kurup imparatorluklar batıran milyonlarca ınsanın ürettikleri, biriktirdikleri, yaşama geçirdikleri, kuşaklara, gelcccğc, bugünlere aktarmayı başardıkları vc mıras olarak bıraktıkları var, bunları ıçeren bir Is tanbul var. Benim yaşamadıg'ım, ama ya samayı hayal ettiğim, yaşayanları da kıs kandlgım...yöneten, yönfendiren, her bi reyın ıçinı, dışını, kafasını, ruhunu, duygularını değiştiren, zenginlcştiren gelenekler, görenekler, bunların demlendirdi var. Bu 'var'lan Sennur Sezer Sic kültürlerÖzyalçıner, Istanbul hakkında Adnan yazılan yüze yakın kitabı dikkatle incele yerek, dikkatle tarayarak saptadıkları gcrekli, îstanbul'u bütünüyle temsil cuen malzemeyi, bir araya toplamışlar, "tstanbul'un Taşı Toprağı Altın" adını koymuşlardır ki, bu ad yerindedir. Kitabın arka kap.ıgında, "Istanbul'un başlangıcından günümüze dck süren kent yaşamını olanca renkliliöi ve giezemleri içinde, dünü ve bugünü bir araya gctircrek belgesel ve kalıcı bir yapıt sunuyorlar. Istanbul'un gclenek vc görencklcri, masalları, fıkraları, söylcncclcri, eski düğün leri, tiyatroları, sinemaları, giviın kıışam ları, şarkı, türkü ve manıleri akıcı bir dille sergileniyor." denilmektedir. 1 vvlilik kurumıınıın evreleri, aşamaları, alışveriş merkezleri, gezi yerleri, eglencc ycrlcri, unutulan ve unutulmayan ycmekler, tatlılar, içecekler ve daha bir sürü şey sergileniyor. "tstanbul'un Taşt Toprağı Altın"ı sa dccc tstanbul'un geçmişini, yaşam tarihi ni öğrenmck isteyenler değil, tstanbul'un kcnt yapısıyla, kent dokusuyla, çöküşüyle, çirkinlesmesiyle ilgilcncnlcr de okumalı. Ama bu kitabı asıl, tstanbul'u dcv bir kentten cüce bir köye çevircnlcr, kendi köylcrine benzetenlcr vc yıkıp perişan edenler, mahvedenler okumalı ve nasıl bir cinayet işlediklerını anlamalı...Kendileri gibi tstanbul'u ve öbür kentleri istilaya, batırmaya hazırlanan yakınlarını böylc korkunç bir suça itilmcmeleri için uyarnıalı. "tstanbul'un Taşı Toprağı Altın" ı okura sunan Sennur Sezer ile Adnan Özyalçıner yararlı bir is, yapmışlardır. Şimdi onlara nazır bu işe girmişken bugünkü bıtmiş, tükenmiş, hortlaklaşmış îstanbul'u yazmak düşüyor. Yazmalılar, mutlaka yaz malılar. • Kaka WP yaprt Istanbul. Sennur Sezer'le Adnan özyalçınerln anlattıklan o guzeller güzeli, havası, suyu, denlzl, doflası slhim Istanbul defllı artık. Beni yaratan Ktanbul dilerine benzeyenlerlc, kolayca anlaşıyorlardı ayrı ayrı yörelerin bircyi olmalarına karşın, ama bcnimle anlaşamıyorlardı, dilleri dilime, davranışlan dav ranışlarıma uymuyoruu. Bana bir uzaylıymı^ını gibi bakıyorlardı. Bu ayrımın düğümünü çözdüm. Bcn hcr şeyi değişik bir ülkenin, kocaman tstanbul'un bir uzanrısıydım, bir organıydım... Bana bir yandan say aı duyarken bir yandan da inceliklcı imlc, kibarlığımja, görgümle, bilgimle alay ediyorlardı. Üzülüyordum ama küsmüyordum, tam tersi ollteleniyordum. îstanbul'u savunuyordum. Istanbullu olmakla övündugümü, gıırur duyduğıımu söylü yordıım. Çünkü beni besleyen, doyuran kaynakların en görkemlisi Istanbul. O benim canıındı, yaşamımdı, havamdı, suyumdu, aınacımdı; ona delicesine tutkundum. tşte bu harika kentı, harika memlekcti benim gibi sevdiklerine inandığım sevgili arkadaşıarım deöerli Sennur Sezer ilc cşi değerli öykücü Adnan Özyalçıncr'in birliktc hazırladıkları "Istanbul'un Tası Top rağı Altın" kitabını okuyorum günferdir.. tekrar tckrar okuyorum ve geçmiş yılları mın dağarını ağzına kadar mucizelerlc dolduran îstanbul'u bir baştan bir ba$a 0rnutnıoiinter dolaşıyorum. Birbirinden ünlü semtlerinde gcziniyorum ama tstanbul, Sennur Sezer'le Adnan Özyalçıner'in anlattıklan o güzellcr güzeli, havası, suyu, denizi, doğası sihirli lstanDul değil artık. Sennur Sezer'le Adnan Özyalçıner'in anlatırkcn büyük tat aldıkları, anlattıklan icin scvindiklcri, heyccanlandıkları, coştukları îstanbul'u altust ettı Anadolu göçmenleri, dcöıştırdılcr, zevkleriyle, giyim kuşatnlarıyla, beton yapılarıyla görüniimünü boz dular, öldürdüler, yok ettiler, ama haritadan silemediler... üysa Sennur Sezer'le Adnan üzyalçıncr'in dc "Biz o mutlu günlere yetiştik." dcdikleri ve bitmez tükcnmez nimetlcrindcn'yararlandıkları zengin, cömert, büyük büyük, büyük, çok büyük, çok çok büyük Istanbul, kitapta canlandırılan Istanbut'du bir zamantar. Ben o Istanbul'un en genç semtinde, IV. Murat'ın kapısını bir söylenceye dayana rak açtığı deniz kıyısındaki Yenikapı'da büyüdüm. Lodosun çıldırttığı dalgaları, lodosu, karayeli, poyrazı, keşişlemeyi tanıdım, yosunlu sularında yüzdüm, kış günlerindc karaya vuran palamutları, tortkleri yakaladım. Langa, Kumkapı, Aksaray, Şehremini, Samatya, Karagümrük, tstanbul'un Taşı Toprağı Altın/ DerBalıkpazarı meyhanelerinde rakı, sarap, leme/ Sennur Sezer, Adnan Özyalçıner/ yazlık ve kışlık kahvelerde, aile bahçele Altın Kitaplar Yaytnevi/ 268 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 270 SAYFA 10