Katalog

ğı mutluluğu nekadar as,ar bu bdınçlenme;> "Anısız vc gcçmışsi7 yepyenr b m " olmayı başaracak mıdrr roman kahranıanP Edını lcn duyarhlığın anlık ve geçıcı bır jydınlan ma olarak kalnıası da bır olasdıktır Seçtığı yolda yanılgısi7, sapması/ ılerleyebılmesı ıçın gereklı, benlığınden, bcnallığınden sıy rılma edırru /orlu bır kararlılık, kolaya sap nıamagucunugerekünr Kahraman, arayıs.ının bu yenı evresınde ılk kımlık değışımını, alternatıf "baba" ara yışlarının ılkını dc vaşar adı Muhammct'ın, Mchmct'ın bır bıçımı, soyadı da bas.ka bır ulkusellık arayıcısına, "baba'nınkalıplarını zorlayan bır dığer sanatgya, yaratıcıya aıt olan MahmutMahler ın kımlığını, cuzdanı nı sahıplenır Sabah c/anı okunurken Yenı Işık Oteh'ne, yenı bır odaya o odanın pcn ceresınden dıs,a doğru açıldığı yenı bır uza ma yerleşen kahraman, aynı /amanda bır bakımayenıbırkışıdır Ancak eskı kışılığın den soyutlannıası, daha tanı bır kesınhk ka zanamamıştır rıpkı kcndı odasında vaptığı gıbı, renklı basının, yanı du/cnın oyalayıu, unutturucu guçlerının sunduğu gerçek dıs.ı bır kadın resmıne bakarak otuzbır çeker Yınc de çevresıne bakıs.ı değışmıştır, kes kınlcs.mıştır Başka b ı r ' baba"nın, I)r Na rın'ın dış. dunyaya gonderdığı, her bırı ayn bır saat markasıyla adlandırılmış, ama so nuçta her bırı toplunısal 7am<ın kavranıının bırcr ımgcsı olan ajanlardan '/cnıth 'le ılk karşılaşması ve onu "sehrın sen delısı' san ması da bu evreye rastlar Artıkkahranıanın aradığı s,ey, yenı bır bovut, "Kendımden çı kıp bır başkası olatağım ve belkı de C anan ıle kucaklas,aeağım o cs,sı/ zanıanın hukunı surduğu" (s 57) başka bır u/amdır Yanıl gı.amacını Ganan'la tensel bır kueakJama cylemı ıle sınırlamasıdır Ama en a/ından eskı benlığınden sıynlnıası gercktığının bı lıncındedır Arayışını karanlıkta, el vorda nuylayapmasıgcrekmektedır Şırınyer'den ayrıldıktan sonra geeenın ıçınde bır yokuluk surecı daha başlar ro mankahranıanııçın Bu sureçıçııuk aradığı mutluluğu, çocukluğunun geçnııs guvenlı ğındevesaflığında çoculduğundananınısa dığı yıycccklcrın sağladığı oral doyumda bulabılceeğını sanır Çocukluğa donebıl mek ıçın koltuğunda bu/ulur kuçıılur, ku çule kuçııle venı doğmus bır bebek gıbı bu ruş buruş olur, ama bu gerı donıış olanak sı/dır koltuk konısusuyla ruvasında scvış.n (s 58)llkgunahınııslenıı$ vetıskınolnıanın yozluğundan pavını alııuş bırev olarak cskı benlığınden tam ve kcsın kopus.u, cloğu mundan bu vana geyrdığı denevım surcu sılınemeyeteğınden.olanaksı/dır Ioplum sal yaşamın gcrçcklık olçutkrını pavlas.mıs tırbırkc/ Bunakaışın vokuluğu sıraMnda "kırıkeamlarvc kan danılaukları veolenkr arasında başka bır havatın goı ukcc'ğı eş.ığı' bulmak ıçın j>ıd< rck olumlc ılah.ı L\,I yakın bıı tanısjığa ula^ır Rastlantısal olarak ken dısı ıçındeykm ka?a yapmamış sımdı ıse ıçındekıolulerk bırtabuluondıran anıaav nı zamanda da ana rahmı ıjlcvını goren bır otobuse gmp venıden doğmayı bekler Bır sure ona yol gostermck ıçın çabalayacak olan, daha sonra vıtıreceğı ( anan'ı da bu otobustebulur Arayış. surccının s.ılt bıı sıııuklcnmc amaçsız bır vokulukta uyuklamavla kısıtlı kalmamaM ıçın dışsal bıı ulkuye, bıı yol CUMHURİYET KİTAP SAYI 256 gostencıye gereksınınıı vardır roman kah ramanının Dante'nın Vıta Nuova'sında, o/an i(,ın nnsel bır kurtuluj ımgcsı ıjlevını yerıne geüren azıze \ı Beatnce gıbı, ona da bır melek bır ınanç kaynağı, bır scvda gcrekmektedır Adı kutsanmış, azız duze yıne ulas,mı$ anlamına gelen Dante'nın azı ?esı, o/ana Dıvına (jOnınıedıa'da betınıle dığı Cennct"te de rehberlık eder Tınscl, ul kuleştırılmii bır \arlık, aynı zamanda da bır oludur Bu açıdan Cananda tıpkı Beatnce gıbı ula^ılmaz, dokunulmaz bır yaratıktır Onunla tcnsel ılışkıye kalkışmak tılsımını sondurur, ışjevı bıtırır Yatağa iokuldu gunda.orncğınDr Nann'ıngeleneks>el,ka lıplaşmış, her (îul "un kebin ve tanımJan nııj bır ı^levının olduğu evinde, bır odaya kapatıldığında, hastalanması, ateşler ıgnde gıdcrck yok olnıası ka^ınılmazdır Başka bır dıi7İemde ıse, Canan, k.ıhramanın ken dısının i(,ınden kopup gelen, onun ıynde gı/ılguç olarak varolan, ama gunahkar ınsa noğlu olarak dışsallaştıramadığı bır boyu tununuMmlennıesıdır Gençkızııkıaydan değerlendırmtk gcrekmektedır Iemelde anlatıunın yarattığı, iihırlı bır etkıleme gutuılcyolgosteren erdem\eduvarlılığısım gelevcn tınscl Canan ıle ^ocukluğunda ka dınlığı vurgulanmı^, sonrad.uı Mehnıet le vatıp kalkjııı^ temelde sc\ dığı erkeğın pe^ı ne takılmi) >.onu belırsı/ bır yolun vokusu, tensel Canan Danre'dedcolduğu gıbı orta (.ağdankalma^ovalvelıkkodlan dı\ans,aır lerının u/aktan b.ıkıp esınlcndıklen guze] ler so/ konusudur burada Gunahkarkğı vuzundcn kendındc a<,ık bı<,ımdc bulama dığı nıtelıklen sanal bır kadın ımgcsındc. ula^ılmaz saf kadının gelcnekscl duyarlılı ğında \e yumujaklığında aı .ıdığı ıc,ın varat tığı bırınu Canan ın ctkı gucu ronıan kah ramanının ı<,sel gcrcksınımını kaı^ıladığı iurtLC kalıcı olacaktır Mehmet'inöyküsü Can.ın ronı.ın kahramanını ya^anunı de ğıştıren kıtapla ılk tanıjtııan onu okuınası nı sağlavan kı^ıdır Kıtabı daha once oku muş.olan hayatıbuvu/dencleğı^en dunve vıhababinıvadsıvıpkıtabınva/arını.ootekı tannvı sei.cn, kcndını du/enın ya^am bıy mınden iovutlavan Mchmct ı«,ın bır tur Ma na Magdelana ıjlevını ustlenır Unıvcrsıte nın onundc gu^lu sınıfın tcnısılusı ve ku nımla^nıış ya^anıın yonetıulcrındcn olan babası Dr Narın ın vc toplumun toplunı sal 7amanın bıraıanı tarafından v urulan, ro ıııan kahr,uııanının olu sandığı, ba^ka kım senın ıse farketmedığı Mehnıet ı bu olum d t n sonıa tck gorcn. onunla tck ko nus.an (^anan dıı Romanın kahıamanı kı tabı okuvup o/umsemekle kalnıavan ya/a rına, tannsına ula^mayı vajamını değı^tır meyı başaran b ı l k ı d ı kıt.ıbı ıgnde " taşı van (i 69) M ü ı m u uı oykusunu bır havarı yt dınlcr gıbı, gmı, kı/dan oğrenır (joru nuitc ıknı de Mehıııu'ın ı/ındc onu bul nıak ıı,ın bırlıktı voİLiıluklarını surduruı krama anlatıunınduvguları.butcnıel tın scl amav vcerkck olarak Mchmtt ı kıskanı ^ının varattığı ıkık mın kamıajasını yansıtır ( ,ınan varlığıvla kahram.ının davranıjla rında bır dcğı^ım sağlanıava \alıs,ır Bencıl bır ulevıulıkten sıynlıp ya^ama doğrudan katılım sağlamava ba^kalarına yardını et meyc, onlan yonlcndırmcve (.alışmakradır Bu ^abanın nelereyol a^abıleceğını gozardı ederek Çoğu /aman kalabalığın ıçınde bırılerıy le senlı benL ahbaplık cderkcn bulurdum onu Bo^ortulu teyzelerle sohbete dalar, ordek gıbı c,ırkın ku^uk bır kızı kucağına alıp U7iın U7iın oper, otobusler ve gara|lar konusundakı şa^ırtıu bılgısıyle OPA ko kan kotu nıyetlı yab.uiLilara yol gosterırdı Ben yanına çckılcrck vc soluk soluğa so kulduğumda, butun bu yokuluklara sankı bu çeşıtten dertlere derman olnıak ıçın çı kıyormuşu/ gıbı derdı kı ' Bu teyzcyı as kcrden donen oğlu burada karşılayacak nıış, ama Van otobusunden tanıdık hıı, kınıseçıkmamii'"(s 71) Anlatıcı ıcan sevgı guzele, ^ekıcı olana duyulur, ordek gıbı çırkın kızlara, başortu lu teyzelere değıl ()nun kafasındakı opıış nıesahnelerı, vıdeo fılmlerındci7İedığı tek boyutlu oğhınla kı/ jrasında fılmın ve top lumsal denetımın ızın vcrdığı en w, tcnsel bırles.melerdır I enıelde anlayamadığı Ca nan'ınaş,kkavramıdır O Canan'ı ıçıncsu rukleveceğı sıradan, babasınınkı gıbı du /enle barışık bır evlılığı dıı^lcrken genç bır kız ıçın aşk,' ınsanı bır hedefcyoneltır, hayatın eşyaları ıçınden çekıp çıkarır ve jımdı anlıyorum kı, cn sonunda dunyanın sırrına doğru gotuıur ' (s 73) Yaş.anıı<tın dekı etkın katılımını ıvılığe, duzeltmelere yonelık kııllanmaktadır ( anan bu katılım durtusunun yapıcı olabıleceğı kadaryıkıu yok edaı de olabdeceğını gorcmtv Ama toplunısalveo/dckçıduzcnındebırparça sı olmadığından bovalı basının sunduğu rcsımlcre, tanrılaitırılnu^ kı^ılere tepkı gosterme/ dergının kapağından kcndısı ne bakan ( lınt L.ıstvvood u gormc/, ona bakarak kmdı kcndını dovunıa ulasjır ma/ Onu sığındığı ulktıstllc^tırdğı Mch nıct c ol.ın sevgısıdır Roman kahranıanı. tcnsel durtulennın gucuvle Canan ı optu ğıınde cınselJığıvk1 ırzına geçcrcesıne du daklannı kanattığında nıeleklığını vadsı vıp o/dekscllejtırdığındc ısc artık toplu nıun sınırlarında bırer pıkaıo gıbı surdur dukkrı anonım vokuluk sona enııck /o runda kalır Ka/a gcı,ırmı^ bır otobustc bckkdıkkrı mckğı gordukkrını (,a nan ın bu melek okluğunu sanar.ık olen kcndıkrınt topatıp ben/even bır uttın kımlıklerıne burunurler Bırcr tojdumsal kımlık okımlıkkrc uvgun bırer dekonum cdınıpCıiıdııl kasahasındagudulcn kıtlele re katılıp tkb.il Otelı nın adının (.ağrı^tır dığı yas,am bıçımıne kanjırlar Artık onlar AJı \t. Efsun Kara olnıu^lardır Mıehael lackson Kenan Lvrtn Kuran kıırsıı le kel Spor loto dınulık, ulkıuuluk telc \ı/yon gıbı vapav /oılama aıabeskoğck rın bır ar.ıda tutnı.ık ı<,ın /orlandığı mad deubırortamdalnılurlarkendılerını Ara dıklan vını havat liır dıı^ bılc değıldır bu nın yaptığı gıbı, çocukluğa, koklere, yaradı lışa donmcye çabşır Mehnıct'ın ızını bula bılmekıçın Kazalar çıkı^tır, ukıştır ka/alar Melek o çıkıs. zamanındakı sıhrın ıçınde goruluı vc o /aman hayat dedığuıu/ karga^anın asıl anlamı gozlerımuın onunde belırır O za man doncrız evınnze Ka/alar olumcul olursa yaşanıdan çıkı^ yolunu oluştururlar Doğum rahımdençı kı^ da, olunılu nıtelığımız goz onunde tıı tulduğunda avnı ısjcvı gorur Ln a/ kırlen nıi), cn saf zanıanımu olan çocukluk ve en guvencede olduğumu/, andarınıı/ın saklı olduğu baba evlerı de bır tur ccnnet nıtelığınc burunurler Doğduğumuz evı du^lcdığımı/de, hayal lerımızın cn dcrınlcrındc, bu ılk sıcaklığın, bu o/deksel cennetın dengclı gerçeğıne ka tılırı/ Bu. koruvucu yaratıklann yaşadığı ortamdır Uyanıkken kuLcluğunuı/ haval lerbızıorayagengoturur Ancak çocukJuğunıu/un evlen yalnı/ca anılanmi7da yajarlar Mehnıet ın çouıklu ğunun nıutluluğunu va^adığı baba evı ıle onu anılarında ımgelemınde vaılığını sur durur ancak Gcrçcklıkte ıse /aman o evı değıs.tırmış, vok etmıj venıdcn vapıl.ındır mı^ Canan da aradığı ulkuvu vcnı dıınva vı bır bırevın geçmiii çoLiıklugu ılekarı^ tımıı^ 'Mehnıet ın otekı havatına gıdıvo rıım 'dedığındeamaçlarınısımrlandınıııj tır Gudul kasabasında ya^an.ın kaıma^a d.ın ıletı>ımsı/lıkten bos, konu^malardan paranoyadan tehlıkelerden u/akla^ıp Dr Nann'ın ev ınc, yanı Mehnıet ın, va da oradakı kımlığı ıle Nahıt ın çouıkluğunun geçtığı eve vardıklannda venı du/cnın vo neltıklığı \erc gcldıklen ortava çık.ır (^ok dıı/cnlı bır evdır bu I k r b ı r ı v ı n ıs,lcw go revlen kcsınkcs saptanmış.tır Duvard.ıkı s.ıat \c baronıetrc hıçbır ^cvın /anıanın vc hav.ının bılc rastlantılara bııakılmadığını gosterır Babaevını hırakıpgıtmıs., okluğıı ncınanılan Nahıt bıleo/gur değıidıı bura da, odası nıu/cve çev rdılnıı^ çocuklıığumı v.ır.ıtmı^ o.lan tum ejvalar ncsnclcr dondıı aılnui) hapsedılmı^tır Mıı/ede valnı/ca çocııkJuğunun masum du/cne aıka çıkan kıt.ıpl.ınna yer vardır Babanın sıkıdu/ını otckılen tchlıkclı bııluı ılcnctmıı dı^ınıla mutlak cgcnıenlığını vadsıv.ın oğlunu o/erkle^tııcn oğulkıktan kurtaıan vapıtlaı vokedılnıelıdır Dr \ a n n ın topladıpı sı l.ıhlar saatleı,oğlu oğlunun okııduğu kı tap vc onu okuvanlar h.ıkkıntl.ı olıı^turılıı ğıı belgclık adaıııın m dcnlı ı,c^ rcsınc cge mcn olnıak ıstedığının bırcr gostcrgcsıdır Nahıt ın od>ısını ıııu/c dola^ırgıbı ge/c r kın romanın kahranıanı Dr Narınınoğlu ıle kcndısı arasınJakı ben/erlığın ayırdına varır Ikısı dcaynı koktcn avnı gckncktcn gelmektedırler Rıfkı Amca nn çocuk kı tapları temeldı somurıılnıektt' olan bıre vın kcndı gıbı baskı .dtında v as.avan v aban cıkar^ısında.o/dcğerlennın kokcııınınus tunluğunu kanıtl.uııasını bctınıkr Bu kı taplar aslında o/guvenı kendınc savgısı s.ırsılmii bır kıtlcnın kcndı kendınc ılovu ma ula^nıasına vapavbıı depı ılılık duvgıı suna kapılnıasına vardınıcı olur Kıtabın t.ınnsı ya/ar, sunduğu perçckotv sivevapav kaçıj vollaııyl««oluımı vadsımanuı gerçek lcrdenkaçmanınolan.ığınıvcrırgençokur larına Boylecedeonların.varattığıdunyavı SAYFA 15 Otc \andan a^kııı havatı c^y.dardan so yutladığını onc surın ( anan da ulkusune tanı olaıak b<ığlı kalanıa/ Gcr<,ı ^ımdıkı /anı.ının c^valanndan, o/dck<,ılığındcn sı ',111111^(11 kcndını ama aravı^ surccı ıçınde Mehnıet ı « k ı Mehnıet vapan oğelerı, çoLukluğıınun e^valarını toplam.ıva çalı ^ır Bır açıdan evlemı Dr Narın'ın oğlu ıçın olujturduğu nıu/eden y.dnı/ca anıaç olarak ayrılır Canan, ronıan kahramanı Yaşamdançıkışyolu