Katalog

düstrisinin gülünç bir portresi sunulur... Sanatı toplumsal baskılardan bir kaçtş olarak gören sanatçı, fazlasıyla baskı aîtındadır. Çünkü sanat, Yunan adasındaki yalnız sanatçı tarafından değil, pazarla ma uzmanları tarafından kontrol edilen ve alınıp satılan bir metadır... Iolanthe modern sanatın ikilemini temsil eder: Basanlı olmak kontrol edilmektir. Bu da, nem modernizme hem de tskenderiye Dörtliisü'ne temel olan sanatın bir tür aşkınlık olduğu yolundaki iyimser görüşe sertçekarşıçıkar Afrodit in Başkaldınsı'nın aşındmcı şüpheciliği yapılara kadar uzanır; dünyanın sanatın yapılarına ihtiyacı yoktur; Merlin tarafından zaten yapılandırılmıştır ve Merlin'in kazancına göre şekillendirilmiştir. Dünya, sanat tarafından düzenlenmeyi bekleyen bir kaos degildir; sanatın rolü, dünyanın yapısını dile getirmek değil ona karşı çıkmak, baş kaldırmaktır. Ama sanat baş kaldırmaz; bunu Afrodit yapar. Durrelrın eserindeki tek tematik süreklilik erosa olan ilgisidir. Ama Tunc ve Nunquam'da eros da sanat gibi ve aynı yönde değişim geçirmiştir. Bolca seks vardır, ama aşka ve üremeye yer yoktur. Aşk da sanat gibi metalaştınlmış ve sınırlandırılmıştır ve ikisi de Merlin'in kontrol güçlerine karşı koymaktan acizdirler. Afrodit'in Başkaldınsı başlığı oldukça ironik; çünkü iki romanın bitiminde Afrodit'in başkaldırısı tümüvle bastırılınıştır ve Merlin'in gücü tamdır. Yine de Afrodit başkaldırarak Merlin'in başı, iktidarsız Julian'ı öldürmüştür. Felix artık Merlin in basına geçmiştir ve bu güçle ne yapacağı, açık bir sorudur. Darley'in asla böyle bir seçeneği olmamıştır, çünkü Durrell'ın önccki sanat kavramsaflaştırması toplum ve güçten farklı bir şeydir. Ama Afrodit'in Başkaldırısı'nda sanat toplumun bir parçasıdır ve toplumsal düzenlemelerin içinesinmiştir... Durrell'ın modern toplum eleştirisi yazarın kendisi politik açıdan tutucu olmasına rağmen şaşırtıcı ölçüde çağdaş Marksist düşünceye benzerlik gösterir. Modernıst ortodoksiye karşı çkan Wyndham Lewis'in eseri Durrell üzerinde daha doğrudan bir etki yaratmıştır belki de. Lewis asla diğer önemli modernistler gibi iyi karşılanmamıştır ve bunun nedeni de tskenderiye Dörtlüsü'nün Afrodit'in Başkaldırısı'ndan daha iyi karşılanmasını sağlayan nedendir. tskenderiye Dörtliisü, bizi tatmin eder; Afrodit'in Başkaldırısı bizi rahatsız eder. Şiddetli ama gülünç, vahşi ama eğlenceli bir saldırıdır komplekslerimize. Durrell bir sanatçı olarak gclişmesinde okuyucusunu ardında bırakan ne ilk ne de son sanatçı dır. Eğer tskenderiye Dörtlüsü ve Afrodit'in Başkaldırısı arasındaki farkın bir gelişme oıduğunu anlayabilmişsek Durrell'ın en dolambaçlı, en güçlü ve en tatmin edici sanat eseri olan Afrodit'in Başkaldırısı'nı da anlamaya başlamışız demektir. • Dietrich Gronau, Nâzım Hikmet'ten sonra Atatürk'ün yaşamtnı yazdı. Mustafa Kemal Atatürk ya da Cumhuriyet'in Doğuşu Almanya'daki ünlü Fischer Yayınevi, Dietrich Gronau'nun hazırladığı Atatürk biyografîsini yayımladı. Yazar 288 sayfalık kitabında, Atatürk'ün yaşamıyla birlikte bir cumhuriyetin doğuşunu da akıcı bir dille anlatıyor. Yazarın daha önce de Rowohlt Yayınevi'nce Nâzım Hikmet biyografisi yayımlanmıştı. GUNER YUREKLİK ürkiye ve Türkler, Dietrich Gronau'ya yabancı değil. Türkiye'yi ve Türkleri yakından tanıyan bir yazar Gronau. Türkiye ve Türklerle ilişkisi 70li yıllann ortalarında başlamıştı. Berlin'de çevresindeki Türklerle kurduğu arkadaşlık, onu sık sık Türkiye gerilerine çelcmiş bir edebiyatçı olarak Türk kültür ve yaşamıyla da ilgilenmesine neden olmuştu. Bu ilişkinin ilk meyvesi, Berlinli Türklerin yaşamını konu edinen ve 1983 yılında yayımlanan "Madam Lütfullah" adlı öykü kitabı oldu. Bunu "In die Türkei Reisen " adlı gezi kitabı izledi. 1988'de Fischer Yayınevi'nden çıktı. Aynı yayınevinde yazarın, "Fadıl ile Hakan'ın Öyküleri" adlı bir başka kitabı yayımiandı. Fakat, serbest yazar ve araştırmacı Dietrich Gronau'nun en önemli çalışması "Nâzım Hikmet Biyografisi" oldu. Uzun süren bu araştırmayla hazırladığı Nâzım Hikmet biyografisi de dört yıl önce Rowohlt Yayınevi'nin, Cep Kitaplan dizisinde yeraldı. ve konu bütünlüğü içinde hazırlamış, ama bu çalışmaya bir bütün olarak baktığımızda iki ana bölüme ayırabiliriz. Mustafa Kemal'in anne ve babasını tanıtarak ve doğumundan başlıyarak biyografiyi hazırlayan yazar, ilk bölümde Osmanlı Imparatorluğu'nun çöküş yıllarıyla birlikte Kurtuluş Savaşı'na kadar olan dönemi anlatıyor. Mustafa Kemal'in Selanik'teki gençlik yılları, sonra 18991907 arası tstanbul'daki askeri eğitim, "Genç Türkler'in Gölgesi'nde" geçen yıllar (19081911), Balkan Savaşı Sofya'daki Askeri Ataşelik hizmeti, AlÜlkedeki Isyanlar (19241925), Reformlar ve Atatürk ismini alışı (19261930), IstanbulAnkara arası geçen yıllar (1931 1935) ve " Son Nefesine Kadar Cumhuriyet" (19361938) biyografîsinin ikinci bölümünde yer alan ana başlıkiar ve işlenen konular. Dietrich Gronau biyografiyi hazırlarken, Atatürk'ün yaşamıyla birlikte onun ctrafında olup bitenleri, tarihsel gelişmeleri ve ilişkileri de ilginç yönleriyle ele almış, Türkiye'nin kaderini belirleyen bir dönemin dökümünü çıkarmış. Yazann, konulan fazla dağıtmak ve bir biyografi için gereğinden çok aynntılarına girmeden, seçerek ele almış olması, kitabı, bir "tarih serüveni" gibi hiçsıkmadan okutuyor. Olaylan anlatırken Gronau, çeşitli tarihsel rasdantılar üzerinde de bilerek durmuş. Böylece yazar, bazı ufak rastlantıların ya da çakışmaların tarihi nasıl yönlendirebileceği mesajını vemek istiyor okucuya ve şöyle diyor: "O rastlantılar cakışmalar olmasaydı Atatürk olmazdı. Atatürk olmasaydı, o rastlantılar cakışmalar tarihin akışını öyle değiştiremezdi." Kitabı, Avrupa yazınında bilinen, Avrupa yazınına özgü biyografik elementleri dikkatc alarak hazırladığını belirten Gronau olaylara nesnel yaklaşmaya özen gösterdiğini, büyük bir devlet adamı olmasına karşın Atatürk'ü yüceltme veya bazılannın maksatlı olarak yaptığı şekilde onu alçatma gibi bir eğilimc saplanmadığını söylüyorT Duyarlı olmuş ama duygusal olmamış. Atatürk'ü; seven, acı çeken, çalışan, düşleri, umutlan olan bir insan, bir individium (birey olarak tüm yönleriyle vemeye çalışmış.) Kitap, Gülderen Pamir'in çevirisiyle ağustoseylül aylarında Altın Kitaplar'da çıkacak, TÜYAP'ta sergilenecekmiş. Yazar şimdiden kasım ayı basındaki TÜY AP kitap sergisine davet edilmiş. Mustafa Kemal Atatürk oder die Geburt der Republik / Dietrich Gronau / Fischer Taschenbuch Verlag /288 say/a / 19.90DM SAYFA S Nâzım Hikmet biyografisini hazırlarken eline Atatürk ile ilgili çok sayıda belgenin geçtiğini, dolayısıyla o dönemle birlikte Atatürk'ün de yaşamını yakından tanıdığını söyleyen Gronau, bir de Atatürk biyografisi hazırlamaya karar verir. Yazarın, iki yıllık bir araştırma ve çalışmadan sonra hazırladığı "Mustafa Kemal Atatürk oder die Geburt der Republik" adını taşıyan 288 sayfalık geniş kapsamlı kitabı bir ay kadar önce Fischer Cep Kitaplan Yayınevi'nde (Fischer Taschenbuch Verlag) çıktı. Bu yeni kitabı üzerine kendisiyle görüştüğümüz Gronau, bize, Berlin kütüphanelerinde Atatürk ile ilgili çok saTwentieth Century Literature dergısi yıda kaynak bulduğunu, ancak araştırnın 1987yılında yayımlanan 4. saytsından malarının büyük bölümünü Türkiye'de Gürol Koca tarafından ktsalttlarak çevril yaptığını, Atatürk'ün yakınları ve uzmisttr. manlarıyla görüştüğünü, özel arşivlcrden yararlandığını söyledi. Afrodit'in Başkaldmsı/La ıvrence Durrell/Çeviren Aslı Biçen/Ayrıntı Yaytne Gerçi Gronau, Atatürk Biyografisi'ni, vi/505 s. kronolojik bir sıralamayla 18 ana başlık C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 229 manya ve Berlin gezisi (19161917), ardından tstanbul'un işgali ve nihayet 1919 yılında Anadolu'ya çıkışı, yani Samsun'a ayak basışıyla başlıyan savaş hazırlıkları kitabın sıkılmadan, ilgiyle okunan ilk bölümü diyebiliriz. Kitabın hemen yansını kaplayan ikinci bölümde ise yazar, Kurtuluş Savaşı'ndan, Ata. türk'ün ölümüne kadar olan dönemi anlatıyor. "Milli Başkaldırış"ın ilk hazırlıkları (1919), Ankara Hükümeti (1920, Kurtuluş Savaşı'mn birinci dönemi (1921), Kurtuluş Savaşı'mn tkinci Dönemi (1922), Latife ile evlilik ve Cumhuriyet'in kuruluşu (19221923),