Katalog

îsviçreli yazar CharlesFerdinand Ramuz Türkçe'deviçre, köylerinde insanı etkileyen bü "Göksel Mutluluk"taki öykülerle îs Göksel Mutluluk PROF. DR. GÜRSEL AYTAC CharlesFerdinand Ramuz'un, "Göksel Mutluluk"taki öykülerinde İsviçre, köylerinin insanı etkileyen büyülü tabiatıyla karşımıza çıkıyor. Ramuz, vatandaşlarını mit, hıristiyanlık, mistisizm gibi inanç, duygu ve akıl ötesi güçlerle içiçe yansıtıyor. yülü tabiatıyla karşımıza çıkıyor. Ramuz, vatandaşlarını mit, hıristiyanlık, mistisizm gibi inanç, duygu, akıl ötesi güçlerle içiçe yansıtıyor. El attığıkonular, bunları dile getiriş tarzı, Ramuz'yü İkinci Romantizm çizgisine yerleştirmemizi kolaylaştırıyor. öykülerde genellikle alın yazısına, ilahi adalete, insan hayatında her şeyi gören gözeten bir güce inanç söz konusu. Olaylar bu inancı doğrular nitelikte gelişiyor. Bunun naif çizgilerine rağmen Ramuz, evrenseli yakalamayı başarıyor. însanı, yalnız zaaflarıyla, duygusallığıyla değil, alışkanlıkları, erdemleri, kısacası tüm insanlığıyla dile getiriyor. Ramuz'nün Türkçe'ye kazandırılan bu ondokuz öyküsü arasında en hoşuma gideni "Yoksul Sepetçi" oldu. İhtiyar Anselme'in başına gelen, tipik bir Ramuz mucizesi. "Alınyazısı" diye adlandırdığı bu masalsı olay, Anselme'in önüne çıkan kayaları delerek onu bambaşka bir diyara götürdüler. Bir çeşit cennettir burası, Tann'nın seçkin kulları, sonsuz bir ilkbaharın nimetleri içinde bütün istekleri daha söylenmeden yerine getirilerek mutlulukta yüzerlerâdeta. Ama Anselme birgün yine de dünyevî hayata karşı konmaz bir özlem duymaya başlar. özlediği, işidir, yani sepet örmek. Anselme için mutluluk bu cennet şartlarında değil, çalışmanın, ortaya bir şeyler çıkarmanm tadında gizlidir: "Evet, bir sabah kalktığında gözleriyle tezgâhının yerini aradı; köşe bomboştu. Eskiden dolu olan bu köşe boştu şimdi; geçmişte oraya oturur, bir yandan çalışırken, bir yandan dışarısını seyrederdi. Kapının önünden gelip geçenler dışarısını seyrederdi. Üzerine oturttuğu yuvalar sayesinde bağladığı yontulmuş çam dallarıyla sepetinin iskeletini tamamlar, önce kulpu ıslatır, sonra, önceden oluşturduğu biçime göre çevresini uzun, bükülgen dallarla örerdi; ustaca kıvrılan parmakları arasında yumuşacık bükülürdü bu dallar. İşte şimdi tüm bunlar ona yasaklanmıştı, eksikliğini duyduğu şey buyduişte."(s. 119) Ne var ki Ramuz, kahramanının bu, ancak çalışmada mutluluğu bulma tutkusunu hiç de akıllıca bulmaz. Ve der ki "çünkü mantıks>ız bir duyguydu bu. Kimbilir, belki de yaradılışımızdaki kusurlar ve çelişkiler yeryüzü yaşamımızın sonunda da peşımizi bırakmıyor ve daha iyiye yönelmemizi sağlayan çabalarımız orada da eskimeye yüz tutuyordur; ya da akıl, altında deliliğin hiiküm sürdüğü yüzeysel bir şey midir yalnızca?"(s. 119) Ramuz'nün öyküleri, Romantizmin çoğu eserleri gibi yoruma açık, masal ögesi, simge katına yükseltilmiş öyküler. Yazarın başka öykülerini de Türkçe'ye kazandırmayı vaat eden Tuna Ertem'ikutluyorum. • Göksel Mutluluk / Charles Ferdınand Ramuz I Çev Tuna Ertem I Gundogan Yayınları I272s. amuz'nün öyküleri Türkçe'de ilk kez Tuna Ertem'in başarılı çevirisiyle Gündoğan Yayınları arasında çıktı: "Göksel Mutluluk". Ondokuz öykünün yer aldığı kitap, bir Fransız edebiyatı uzmanı olan çevirmenin oniki sayfalık uzunca bir önsözüyle başlıyor. Burda, CharlesFerdinand Ramuz'nün bir İsviçre kentinde, Lozan'da, 1878'de başlayan hayat hikâyesini öğreniyoruz. Ramuz Ailesinin kökeni köylü. Dağlık, küçük bir ülke olan İsviçre, çok dilli (Fransızca, Almanca, İtalyanca), ama hangi dilde olursa olsun ortak payda üstünde toplanabilecek bir edebiyat yaratmıştır. Küçüklük ve harika bir doğa, îsviçre yazarlannın hemen hepsinde, şöyle ya da böyle yansımasını bulmuştur. R C H A R L E S , îsviçreli yazar Ramuz, 24 EyI lül 1878'de Lozan'da doğdu. 1901'deklasikedebiyatlardalındayükseköğreniminitamamladı ve Aubonne Kolej i'nde öğretmenliğebaşladı. 19021903 yıllarınıParis'tegeçirdi. 19041905'te Almanya'da eğitimcilik yaptı. Hemen ardından yeniden Paris'e döndü. 1915ydınakadarkaldığıFransa'da çeşitli yöreleri gezerek bu ülkeyitanımayaçalıştı. 1915'teîgor Strawinsky ile tanıştı veonun müziğiniyaptığısenfonikmüziğe"Askerin öyküsü" adlı metni yazdı. 19151916yıllarındaLozanKonservatuarı'nda dizi konferanslar verdi 193O'daLaMuette(avkulübesi) adınıverdiğiPully'dekievine 'Göksel Mutluluk'un yazarı Charles Ferdlnand Ramuz C U MHURIY E T K İ T A P SA YI 2 0 3 F E R D İ N A N D R A M U Z yerleşte. 1936'da İsviçre SchillerVakfı Büyük Ödülü'nükazandı. 1938'de"Her Yer Gibi Bir Taşra" başlıklı konferansınıverdi. 1940yüında"Günce"sinde ağırlıklı bir yeri olan ve "MonsieurPaul"diyeçağırdığıtoru nudünyayageldi.23Mayıs 1947'depully'deöldü. Ramuz, toplumları özünü oluşturan, amayavaşyavaştoplumun dışına itilen köylülerin yaşamlarını, üzerindeyaşadıklarıtopraklarla birlikte yapıtla rına yansıt mış biryazar. "Benilkelgüçlerininsanınıaramaktayım"diyen Ramuz'nün amacı.bu insanı evrensel boyuta taşımaktır. Topraktan gelen bu kararlı, dik kafalı, direşkeninsanlarındoğaiçindekikaygılarını, korkularını, yaşam savaşımlarını dilegetiren yazar, sanat yaşamında, Valery, Gide, Claudel, Cocteau, Strawinsky ve Cezannegibisanatçılarınyakın doştluğunu kazanmıştır. • S A Y F A