Katalog

ELİFGÜNAY Sayın Huseyın Yurttaş, "Kod Adı Maribur"a kadarkı şıır seruvenınızdcn soı cdcr mıstnız' Kod Adı Mansur, benım se kızıncı şıır kıtabım Daha once tlk tşım Uyanmak (1970), Gelıncık Gunlerı (1977), Uzun Yollar Yolcusu (1978), Uzunçalar (1979), Sanayı Çarşısı (1980), Gecede Kanat Seslen (1984), Çurume (1986) adlıkıtaplarımyayımlanmıştı Doğrusu ya, ben şıır dunyasına bıra? geç gırdım Çunku bır halk çocuğuydum Koyde yetıştım, uzun sure koylerde oğret " menlık yaptım Olanaksı/lıklar, ınsanın kısa surede yetışmesıne engel oluyor Ya nı, bır başka deyışle sanatın ve edebıyatın ortamına doğmamıştım Gccıkmenın ne denı hudur Bunun ausını çekmış bırı ola rak gcnç aıkadaşlarıma clımdcn gelen hcr turlu yardınıda bulunuyorum şimdl Ney se 7 aşıalı sanatçı adayının ılk başvurdu gu yerler c ISette kı yerel gazete ve dergıler dır Bcnım de oyle oldu Ancak kısa sure df laık ettım kı o yayınlaı ınsanın adına nc kadar çok yer verırlerse o kadar sıra danlaştırıvorlar Bır başka deyışle oncm sı/lıgın olağanlaşıyor Kımılen oralarda urun jajı^Umanın rehavctıyle tukenıp gıttıkr ü doyıım onlara yettı Kımılen orılaıda vavımlamanın yeterlılıklerını ka nıtlamaya vettığını duşunduler ve kendıle ııııı yenılemtdıler Benım lyı bır vanım vardı, o u/ak kuy yalmzlıklaruıda durnıak sı/ın okıı^ordıım Buna karşın benım şıı ıım 1970'ten sonıa gelışmtyc başlamıştıı Bugun vardıgı ycr dc doruk ııoktası değıl dır gdışnıcM suımektcdır Şıır, gerçektetı bır omııı u/erıne tıtremevı gerektıren bır sanat dalı Rahmetlı arkadaşım Alı Ertan (bırınden naklcn tnıvdı bılmem) şoylc derdı !jıır bn ınetıesgıbıdır Ihmalegel mt/ Yoksiscnıbırakıveıır Benımdebu rur karılarımı aldattığım mctrcsımdır şıır Oıuın u,ın hcr şeyı vapmaya devım edccc ğım " "Kod Adı Mansur"la 1992 Ceyhun Atuf KansuŞıırödulu'nualmıştınız Baş ka odullcrını/ de vardı Bunlardan ve genel üiarak odullerdcn so/ eder mısınız "> Evet Sanayı Çarşısı ıle 1980 Nevzat Üstun Şıır Başarı Odulu nıı Gecede Ka nat Scslerı ıle 1982 Omcr Faruk Toprak Şıır ödulu'nde mansıyon aidım Sevgıyle Donsun Dunya adlı çoc uk şıırlerını ıçeren dosvamla Çankaya Beledıyesı/ Damar Dergısı 1992 ılkbahar Ödullerı'nde çocuk şurıdalındabrrınuhkaldım Odulltrın, sanatçinın gcnış okur kesı mıyle huluşmasına onemlı katkısı olduğu na ınananlardanım Kansu odulunun ba na katkısı buyuk Dogal kı yukledığı so rumluluk da var Orada kalmamak, aşama yapmak ve her şurıyle gııcunu yenıden ka nıtlamak gıbı bır sorumluluk bu Hoş, şâı ı ın her /amankı bırıcık amacı budur, bu olmalıdır "Kod Adı Mansur"da, 'Mansur' adı nın scçılmesınde ozel bır amacınız var m\> I lhettc var Hallac ı Mansur'a bır gon derme var her şeyden once Lnel hak 1 " dedığı one surulen bu kışının yalnızlığı ça resı/lıgı O buyuk başkaldırıdakı anlarıı derınlığını hıç mı hıç fark edemeyen ço ğunluğun karşısındakı tek başına kalmışlı C U M H U R I Y E T K İ T A P SAYI 1 6 6 ra gıdıp gelenlerden va da u/aktan uzaga onun yorungesınde dolananlardan çıt 1 çıkmadı Sovyetler Bırlıgı nın çokuşunc 'Krokodıl'ın Gozyaşları'nı, Lenın ın mumyasının dunya turuna çıkarılıp gezdı rılerek bır sırk maymunu gıbı halka goste rılmesı duşuncesıne/haberlerıne karşı da Mumya şıırını yazdım Bırınusınde acı bızım Nâzım ve Denu lere uzanan acımız la butunleşıyordu, ıkıncısınde ıse Sovyet halklarının umuğune çokenlerın utancıyla sosyalızmın çocuklarının (70 ytl bu, dıle 1 kolay ) urancıbırleşıyordu Şu sıralarda gıttıkçe guçlenen ve o /a man topraklarda butun hızıyla esmtktc olan mıÜıyetçı akımların zamanla hı/ kese ceğıne ınanıyorum Ama bu hal bılc başlı başına beyhude bır yetmış yılı anla'mava yeter Ancak şunu burada vurgulamak ıs tıyorum Bu, dunyada sosyalızmtn çokuşu olarak ele alını^or va gundelık bır değer lendırmedır Dunya o sonsu<? /amanın o sonsu/ boşlugun ı^ındt. yuvarlanıp gıdcr "Kod Adı Mansur"la 1992 Ceyhun Atuf Kansu öduiu 'nu alan Huseyın Yurttaş'la soylesı. Benim metresimdir siir "Kod Adı Mansur", uzun bır şıırsel soluğun, uzun bir tarih parçasının ve ınsanlarımızın yaşadığı uzun suren acıların toplamı. Kitapta mılıtan bır yurekten, gun gormuş, acılar yaşamış, insanı ozumsemış bılge kımlığine donuşun ^ıırlerı okunuyor nıı yanlışlığını ortaya koyanları başından ben haklı buluyordum Zaten sosyalıst adam, dıyalcktık duşunmeyı az çok bete ren adamdır Ben dc Sovyetler Bırlı gı'ndekı sosyalı/m deneyını ılk ve en onemlı deney olduğu ıçın onemsemeden edemc/dım elbet «ma dığer yandan da onun nasıl burokratık bır dıktaya donuş tuğunu bı/e harıl harıl anlatanların dedık lerıne de kulaklarımı tıkamazdım Üstelık yaşadıklarımız (Sovyetler ın u/a> çalışma larına doktuğu para sınır otesı harcamala n vb ) u/ak uzak oralarda nasıl bır devlet kapıtalı/mının halkın ensesınde boza pı şırdığını de bıze gosterıyordu Ancak bu denlı kolay gumburdeyeceğıAmerıka'nın bıle aklına gelmezdı1 îşın garıbı bızde, her şeye olduğu gıbı sosyalızme duşunup se çerek değıl de ınanıp o yola baş konularak yaklaşıldığından, tuhaf bır dogmatızmı vardır sıyasalyaşamımızın Sovyetler Bırlı ğı'nın ınananları da çoktu 70'lı yıllarda sa bahları erken kalkıp "Bızım Radyo"yu dınleyıp ona gore yol çızen arkadaşlar ha tırliyorum Işte o tur kışıler ıçın çok atı bır surprızdı bu Bır sabah kalktılar, nama/a durupdatam' Allahuekber1" dıyeeUerını kulaklanna goturduklerınde bır de baktı larkı Kâbeortadayok 1 Şaşkınlıkları hâ lâ suruyor Ne yazık kı bunun ağıtını yakmak da bı ze duştu 'Umre'yegıdergıbıheryılorala ğı, horlanm ı^l ığı 80 onccsı t url u ola> lara bulaşmış vc 'enel hak" dıyecek kadar ılerı gıdcn bıı mılıtan duşlcyın Hangı goruş ten olıırsa olsun Bu adam, suruklendığı oyoldabelkiLana canlarakıydı O/aman lar sonsu7 deretcde kendıne guvenlıydı Gelecek guzel gunlere, zaferc" ınanıyor du Sonra gırıp beş yıl, on yıl on ıkı yıl ya tıp çıktı Aaa, ^ıkınca bır de baktı kı her şey gen,ekten değışmış' Ama onun du şıınduklerının ve duşledıklerının tam ter sıne1 Dışarda kalanlar kendı yaşamlarında hayh yol almışlar Kımı koşe donmuş, kımı çolukijOcuğakarışmış Kımı at, kat yatve yazlık derdınde Kımı de hıçbır şey <,ekme dığı halde aaah ah, b u neler çektık" yay garasında' Ama ona karşı herkes kor, sağır ve dılsı/1 C) ıse, 1980 eylulunde kaldığı yer den başlayacak hayata, yenıderı Fvet, "Kod Adı Mansur / bır hallaç gıbı / yağ murlu sokaklarda Bu kıtabınızda dıkkatı çeken ıkı şıır var 'Krokodıl'ın Gozyaşları ve Mumya' Sovyetler Bırlığı'nın çokuşuyle ılgılı bu şıırlere neden gerek duydunuz 1 Bunlar Sovyetler Bırlığı'nın çokuşuyle ortdya (,ıkan ha/ın tablonun şıırlerıdır Ben, bır sosyalıstım ama hıçbır z<Hnan "sovyeiık bır çızgıde olmadım Ona duş man da olmadım Stalın ve ızlcyıcılerının hep karjisında oldum, ama bazıları gıbı Sovyet duşmanı da değıldım O poluıkala ken daha kımbılır neler gorecektır Belkı dunyayı yenı baştan yaşanılır kılacak sos yalum deneylerı de olacaktır Heııı belkı de umduğumu/ gıbı o/gurlukçıı vc ın sancıl Toplumcu gcrçekçılığe modası geçmış bır akım olarak bakanlar var Hatta ba/ı şaırler adeta o doncmlcrını yadsımak ıstıyorlar Yasız 3 Ben toplumcu gerçekçı sanat anlayışı na başlangıçtan ben bağlı kalmış bır şaı rım Ama 'bağlı lığım bundan ıbarettır Bu anlayış dışında orgutsel vb aıılamda bır bağlılığım hıçbır /aman olmamıştır Toplumcu gerçekçılık, 80 sonrası yıllarda 1 evet asıl o yıllarda nedense kaba, vo/, mazmunlarla vazılan bır slogan şıırı olarak adeta mahkum edıldı Kaıalandı demck daha doğru olur ya nevse Oysatopluııı cu gerçekçı şıır bu demek değıl I la ınu oyle anlayıp ışın kolayına kaçanlar ve bu tanımlamalara uyacak şıırler (M ya/ılmadı mP Ya/ıldı Ancak buradakı temel vanılgı şudur Yahu onlar şıır dcğıldıı kı1 Kar gadan başka kuş ve uç beş şaırden başka şaır tanımayan eleştırmcnlerımı/ onları habıre şıır dıye okudulars? vah hallerıne1 O zaman, bunlar Cumhurıyet lekı olum ılanlarınıda şıır dıye okuyorlardır /ahır Turkçenın zengın şıtr bırıkınıının ru/ gârıyla, zaman ıçınde duygu \e duşııncı yelkenlerıni hangı anlam ufuklarına doğru açacağımızı, açabüeceğımı/ı gosterdık gostereceği7 İmgeyle bıldırının dengclı bırlıktelığınden yana olan şnrdc ışçılıgı soylem zengınlığını ıç mu/ıg anlam dc rınhğıne varmakta o buyuk uvuınu bıı ın bıle goz ardı etmemeye çalışan bır şaırmı ben Gerısı zamana kalan bır ış • Kod Adı Mansur / Huseyın Yurttaş I Bıl Yayınevı S A Y FA 5