Katalog

ait 242 şiir yer alıyor. Bu şiirlerden 23'ü aruz, diğerleri hece ölçüsü ile söylenmiş. 85i ise ilk kez bu kitapta yayımlanıyor. Kitapta bu yönüyle de değerli bir kaynak durumunda. İbrahim Aslanoğlu'na göre daha çok Şah Hatayi'nin şiirleri l latayi'ye mal ediliyor. Bunda da "Şah" sözcüğünün öncmli bir rolii var. Hatayi Divanı'nda yer alan gazellerden birinin ilk ve son beyıtleri şöyle: "Gitmesin ışkın ki geııc i nihan elden gider Bil ki sen gitsen yanımdan tende can elden gider Bu HATAYİ ey sanem bir dcm cemalini gorse Takat itmez de ol rahı revan elden gider." (s. 108) Anadolu hatayileri ise daha çok hece ölçüsü ile ve koşma şeklinde nefesler söylemişlerdir. Şah Hatayi'den bir örnek: "Kırklarmeydanınavardım Gel berü ey can dediler İzzet ile selâın verdim Gir işte meydan dediler Ktrklarbiryerdedurdular Otur deyu yer verdiler Önünıe sofra serdiler Lokmayısun can dediler. ŞAHIIATAYİM nedirhalin Hakk'a şükret kaldır elin Gıybetten kesedur dilin Her kula yeksan dediler." (s.520521) Özellikle Hatayi mahlaslı şu mani dörtlükleri Anadolu Türkçesi'nin en güzel örneklerindendir: "HATAYt'mhalçağında Hak gönül alçağında Bin Kâbe'yeyeğrektir Bir gönül al çağında HATAYİ'mhalçağında I lak gönül alçağında Ya Ali sen yetişgil Derdimin bol çağında HATAYİ'mderyarcanı ' Yarekıırbanyarcanı Sırrınıraşeyleme Sınamadanhercanı "(s. 384) ' ' 1) tbrahim Aslanoğlu, Şah İsmail (Hatayi) ve Anadolu Hatayileri, Der Yayınları, İstanbııl, 1992, 567 s. Kitaba notalar içeren 6 levha eklenmiş. 2) Sadeddin Nüzhet Ergıın, Hatayi Divanı, Şah İsmail Safevi Hayatı ve Nefesleri, 2. Baskı, Maarif Kitaphanesı.İstanbul, 1956,247 s. 3) Fuad Köprülü, Türk Edebiyatın da İlk Mutasavvıflar, 5. Baskı, Ankara, 1984,s. î•50351 4) Nejat Birdoğan, Alevilerin Büyük Hükümdarı Şah İsmail (Hatai), Can Yayınları, İstanbul, 1991,496s. 5) İrene Melikofi, "Hatayi", Uluslararası Folklor ve \ lalk Edebiyatı Semineri Bildirileri, Ankara, 1976, s. 315318 ranfil (parçalar 1988), 80'lerden 9ü'a (derlemeanlatı 1991). Son Yemek adlı romanı hiçbir zaman onuncu kitabını yazamayacağına dair garip bir duyguya kapılan yazarın, kendi temasına uygun bir başlangıç noktası bulma arayışıyla başlıyor. Kâhuslar, mektuplar ve Selına sonunda yazarı kıpırdatır. "Tabii önemli bir ayrıntı vardı, romanı bir türlü bitmiyor 6) Sadeddin Nüzhet Ergun, a.g.e., s.25 7) İbrahim Aslanoğlu, Pir Sultan Abdallar, Erman Yayınevi, İstanbul, 1984,524 s. 8) Bu konuda Bkz: İsmet Zeki Eyuboğlu, Hatayi (Şah İsmail), Bir Ozanın İçevreninde Geziniiler, İstanbul, 1991,130s. Evet, aşk bazen insanj türlü sürprızler de yapabilir. Atilla Bııkiye için de aşk çok önemli. Bunıı bir konuşma mızdasöylemişti. Son Yemek belki de bir paylaşma i.steğininhüznü... Yalnı/lığın, bazen her şeyi taşımanın ağır geldiği bir zamanda, şöyle durup kafası karışmı^ bir yolcunun soluklanması ya da soluğunun kesilivermesi öyle ya... Gerçeğin rengi gru. " Aşk Bir Irmaktır" adlı deneme kitabında hüzün cinsellik • gurur kıs Atilla Birkiye'nin ikikitabı arka arkaya yayımlandı Son Yemek'ten Ask Irmağı'na •UM Mll l l l l 1955 yılında doğan Atilla Birkiye İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsele Bölümü mezunu. 1978'den beri yazılan yayımlanmakta olan Birkiye'nin iki kitabı üst üste çıktı. Bunlardan Son Yemek roman, Aşk Bir Irmaktır ise deneme türünde yazılmış. Yazarın diğer kitapları Düşünceler Sözler Yazılar (deneme 1984), Yapısalcılığın Eleştirisıne Doğru (derleme 1984), Saptamalar Bir Sonbahar GüncesHgünce 1985),Kırmi7.ıBirKa dıı. Daha doğrusu mektupların arkası kesilmiyordu. Bu durum duşlerinin gerçekleşmesini geciktirecekti. Bir an önce mektupların bitmesini bekliyordu. Sabırsızlığı, romanı bitirmekten daha çok, yapıtının kazanacağı başarıyı tatmakla ilgiliydi. Yeni sorunu da bu olmuştu. Tabii ki bunu Selma'ya açamazdı. 1 ler şeyden önce Selma bu saçmalıklara kızar, onu megalomanlıkla suçlardı. Aslında çok şey paylaşmak istediği hayallerini ve sıkıntısını böylece içine gömüyordu bir kez daha." (Sayfa 66) İbrahim Aslanoğlu, Şah İsmaıl'den günümüz Hatayi geleneğinden zengin ve güzel bir demet sunuyor bize. Bu değerli çalışması için kendisini kutlar, sağlıklıbirömürdileriz. • C U M H U R IY E T K İ T A P S A Y I 1 8 0 kançlık tutku bağlılık tabular yasak aşklar var. Kitabın sonunda okura aşk konusuyla ilgili biı okunıa önerisi sıınıılmuş. Aşk kaynakçası. "Kitaptakı denemeler hiçbir zamanrehbergözüyle görülmemelidir, aşk için bir 'şitre', bir anahtar değildir, aşkın bilimsel olarak çözümlenebileceğıne inanmıyorum. Aşk özgür olmalıdır" diyen Birk iye kitabını mutlu ve mutsuz âşıklara yazmış.Aşk kimine göre bir yetenek, kimine göre çılgınlık, gözü karalık, kimine göre lormüllerle açıklanamayacak kadar karışık bir şey. Kitaptaki denemeleri okurken heyecanla, bir ırmak üzerinde rahing yaparak, aşkın mutluluğuna ya da mutsuzluğuna doğru sürükleniyorsunuz Sonuçta hep bir heyecan yüreğinizde kıpırdayıp durııyor. Zaten bizi yaşanıa bağlayan belki deoküçük kıpırtılar. 'Aşkı tanımlama, onu anlat' diyen Birkiye, Adem ile Havva'dan cinselliğe, hüzııe, gurura, kıskançlığa, tutku ve bağımlılığa, bağlılığa, evliliğe, tabulara, platonik, karşılıksı/ ve yasak aşklara dalışlar yapıyor. Aşksu insanlaıın yaşamdan neler kaçırdıklarını vurguluyor. Sonunda aşk, aşk ve aşk diyerek insana sunulmuş en güzel armağanın o olduğunusavunııyor. Gelin, âşık olmabanız bile bu kitabın kapağını açarak işe başlayın. Belki kulağınızda sizı çağıran o gi/.enıli sese açı labilirsiniz.Kimbilirr' • Son Yemek / Atilla Birkiye I Afa I Roman I % Sayfa Aşk Bir Irmaktır /Atilla Birkiye I Öz gfir Yaytn Dağıttm/ Deneme/ lll) SAYFA 17 AtHla Bırkıye ,J