Katalog

0 K U R L A R A Türkiye 'de müzik adına olumlu gelismeler yasanıyor .Sonyıllarda özelltkle buyılardarda gerçekleşen dev stadyum konserleri bu gelismenin en somut örneklerinden biriydi. Sonra birde baktık, tümdünyamnızledıgıünlü müzikkanahMTVgünlük alışkarılıklarımızdan biri oluvermiş.Artık Batı'da yaytnlanan biralbümü edinmekiçinfazla beklemiyoruz. Hattabazı atbümler dünyada Türkiye 'yle aynı gün satışa sunuluyor. Bucanltltk yayın dünyasına da yansımaktagecikmedive ardt ardma müzik kilapları yaytmlanmaya başladt. Bu da müziğidinlemenın yamsıra okuyabileceğimiz anlamırtadageliyor. Sizlere içinde bulunduğumuz yıl yayımlanan müzik küaplartndanbirkısmım tamtmaya çaltstık sayfalartmtzda. Edebiyatımızın ustalartmn yamsıra genç yazarlartmızdangelen bir yaytn sdğandgıyla karsı karstya bulunuyaruz denebilir .Zeyyat Selimog'lu, Cavidan Tümerkan gibi edebiyatımızın ustalarının yamsıra NeseCehiz, Sunay Akın, Metin Celâl, Mehmet Gürelide ardı ardma yayımladılarkitaplarım. Bu sayımızda bu kitapları tamtmayaçaltstık. Bolkitaplıgünler!.,. TURHAN GÜNAY Osmanlı Saray Işlemelerinden Aradolu Çeyiz Sandtklarına Serginin ve kataloğun hamisi olan tiyorum. rü Gertrud ve Jürgen Müller'lere sunmak is Türk Elislemeleri Günlük yaşamımızda elişlemelerinin neredeyse vazgeçilmez bir yanı var. Mobilyalı ya da mobilyasız her evde mutlaka bir kaç türüne rastgeldiğimiz bu elislemeleri topraklarımızda nasıl bir evrim geçirmiş. Ulla Ther'in kapsamlı araştırması, örneklerle bu evrime ışık tutuyor. Ther'in kitabından "Giriş" yazısını sunuyoruz. O tuz yıl kadar önce, elime ilk defa bir yağlık, yani işlemeli bir Türk havlusu aldığımda, güzelliği karşısında büyülenmiştim. O zamanlar, bu işlemelerle ilgilenmeninbeni nasıl Türk ailelerinin düşünce alemine, yaşamına, geleneklerine, kısaca Türk kültürüne bağlayacağını henüz bilmiyordum. Aradan geçen ydlar içinde Türkiye ve Türklerle aramdaki bağ hergün biraz daha güçlendi; Türklerin biz Almanlar'a karşı bütün yabancılığımıza rağmen gösterdikleri dostluk ve açıkkalplilikte Anadolu bozkırlarının, yeşilli sarılı ovalarının, dağlarının üzerindeki mavi geniş gökyüzünün, yeryüzünün kuşkusuz en güzel şehri olan Istanbul'unpayıvardır. Ailemle birlikte Türkiye'de yaşadığım süre boyunca ve iilkeyi baştanbaşa gezdiğinı yolculuklar sırasında bu ülke hakkında öğrenebildiğim ne varsa, adeta bir yankı gibi o işlemelerde karşıma çıkmaktadır: Süzülmüş bir güzellik duygusu, Anadolu insanları arasındaki ilişki, yaşamı kavrayışı, tarihi... gibi. Sonunda diyebilirim ki Anadolu dokumacılık sanatı hakkında birşeyler yazmaya beni yöncltcn, Türk müzelerinde, kapalıçarşılarda, Anadolu'da çeşmebaşlarında geçirdiğim o uzun günledir. Sanat tarihi açısından bağlar kuımak ya da teknik taklitler yapmak işini ise, uzmanlara bırakıyorum . Bu nedenle ilk teşekkürümü bu kitabın oluşmasında doğrudan ya da dolayh katkılarıiçin Türkiye insanlarınaborçluyum. İstanbul'un, Bursa'nın, Bergama'nın kapalıçarşılarında Sait Bayhan'ın, Yorgo Mihailidis'in, Adem'in, Doktor Beyler'in, Tahsin'in, Şenol'un, Rıdvan'ın ve özellikle de Şinasi Çelikkol'un yanında saatlerce oturup kendileriyle motifilerin anlamı üzerine, atasözleri, çocukluk anıları, yaşam alışkanlıkları, işlemenin kökeni, işlemeyi kimin sattığı, fiyatı üzerine sohbet ettim. Ayrıca dostlarım Ahmet Keskiner'e, Feo ve Tulga Tollu'ya, Tosun Ardakoç ve Walther Kraus'a beni her bakımdan destekledikleri için, İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü'nden Elisabeth Steiner ve Sayın Pars Tuğlacı'ya fotoğraf malzemelerinden yararlanmama cömertçe izin verdikleri için teşekkür borçluyum. İlk defa bir Alman Müzesi'nde Türk el işlemeleri sergileniyor. Bundan sevinç duyuyorum. Hamburg Altona Müczsi yetkilileri; Prof.Dr. Gerhard Kaufmann'a, Dr. Hinrichsen'e, Gisela Soltkahn'a ve Dieter Otte'y e yardımları için teşekkür ederim. Ama asd teşekkü Müller'lerin coşkulu desteği olmasaydı, bunların hiçbirini yapamazdık. Sergiyi, esas olarakMüllerçiftigerçekleştirmiştir. Sergide sunulan ve aşağıda resimleri bulunan işlemeler, pek çok özel Alman koleksiyonlarından alınmıştır. tşlemelerin büyük bir kısmı, müzayedelerden ve Avrupa sanat piyasasından edinilnıiştir. Buralara daha Osmanlı Imparatorluğu zamanında geldikleri anlaşılıyor. Dolayısıyla söz konusu işlemeler, Türkiye'de varolan bütün işleme örnekleri hakkında fikir vermek gibi bir müzecilik anlayışından çok, koleksiyoncuların kendi zevkini yansıtır. Nitekim atölye işi değerli işlemelerin bunca büyük yer tutmasının nedeni de budur. Elimdeki malzemeyi anlamlı bir biçimde sınıflandırmaya ve işlemelerin her yönünü elden geldiğince göstermeye çalıştım. Şekillerin sırası, metnin sırasını izlemektedir. Pek çok kişi, halk sanatı eserlerinin aslında yapıldıkları ülkeye ait olduğunu söyleyecektir. Böyle düşünenler ve özellikle de Türk dostlanmız için işlemelerin Almanya'daki koleksiyoncuların elinde iyi bakıldığını, korunduğunu, sevildiğini böylece ömürlerinin uzadığını bilmek, bir ölçüde teselli verir. Ök yapıldıklarında, işlemelerin insandan insana bir mesaj taşımaları düşünülmüştü. Şimdi ise bir ülkeden başka bir ülkeye mesaj taşımaktalar. Aslında hayalim, Bursa'nın eski mahallesinde, o cumbah, ahşap tavanlı cânım eski evlerden birinde bir "Türk El İşlemeleri Müzesi" kurmaktır. Bu müzede Türk çeyiz işlemeleri sergilenecek, içinde bütün gerekli birimler, bir onarım atölyesi ve işlemelerin tarihçesi ve kökenleri hakkında bilgilerin toplandığı bir de dökümantasyon merkezi bulunacaktır. Böyle bir merkezde Osmanlı devrinden kalmış bütün bu hazinelerle ilgili her türlü bilgi ve anı derlenerek toplanabilir. Ama bu düş gerçekleşene kadar sergiyi gezen ve kataloğu okuyan herkesten ricam, işlemeler hakkında bildiklerini, benim yazdıklarıma ilişkin olası itirazlarını, katkılarını yazmalarıdır. Çünkü, biliyorsunuz, bir Türk atasözünün de dediği gibi: Damlaya damlaya göl olur! • Türk İşlemeleri/ Ulla Ther/Yaytna Hazırlayan:Yeni Çtğtr Küabıvi Tel: 526 22 90 I Çev: Fatma Artunkal7 306 s. ImtiyazSahibı BerlnNadl < Basan ve Yayan vertl Gün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.$. Cenel Yayın Yönetmenı özgenAcar Yayın Koordınatoru Hlkmct Cetlnkaya Cenel Yayın Danısmanı OrhanErlnç >Yazı Islerı Mudurlerı DlnçTayanç (Sorumlu), Ibrahlm Yıldız 0 Yayın Yönetmenı Turhan GünayoCrafikYönetmen Dllek llkorur Reklam Rehaijıtman TA1P ıkı hafta önce yayımlanan 198 sayılı ekimizde ilhan Berk'le yapılan myleşt de onemh anlam yanlıştna neden olan htr dizgı hatası olmuştur. Duzeltmen arkadaşlanmmn da gözunden kaçan ve 13. sayfamızın ilk sutun, 11 ve 13. tattrlarını olu\turan "Onu bir soyleme donuştürmek, mylem yapmak, budur benım ijtm." cumlesındekı soylem sozlert "Soylen" olacaktır. Sayın tlhan Berk ve okurlarımızdan ozur dılerız. S A Y F A 3 İİZÜR T C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 2 0 0