Katalog

G E Ç M i Ş İ N G E L E C E Ğ I Bir Ozan Duvarlar İçine Aiınmıştır / Çeviren: Nusret Dişo Ülkü Rade Silyan / Yalçın Yayınları, İst. 1991 / 4.000 TL. DUVARLAR İÇİNE MELİH CEVDET ANDAY AUNMIŞTIR 1971 yılında Ccm Yayınevi "On Makedon BADE SILVAN Ozanı" adı altında bir Makedon şiir seçkisi yayımlamıştı. Bu seçkiyi düzenleyen Üsküplü ozan (çocuk şiirleri ile ünlüdür) rahmetli Necati Zekeriya idi. Şöyle diyordu Zekeriya "Şiirler geleneğe dayanır. Makedon şiirinin geleneği halk türkülerindedir." O kitaba ya/.dığım önsözde şöyle diyordum ben de:"Bu şiirin bence en karakteristik yanı modcrn doğmuş olmasındadır." Cem Yayınevi 1983 yılında, gene Necati Zekeriya'nın çevirileri ve düzenlemesiyle "Çağdaş Yugoslav Şiiri Antolojisi" adı ile bir ki.ap daha yayımladı. Riitün Yugoslav şiirini topluca tanıtan bir kitaptı bu. Sonra BosnaHersek ozanı dostum Izet Sarayliç'in şiirleri de dilimize çevrildi. En son Yalçın Yayınları'nda çıkan, Makedonyalı ozan Rade Silyan'ın şiir kitabını da göz önüne alırsak, Türk şiirseveri Yugoslav şiiri üstüne oldukça doyurucu kaynağı elinde tutuyor demektir. Ben birkaç kez Makedonya'ya gittim, bir şiir bayramı dolayısıyla BosnaHersek'te de bulundum; kısacası Yugoslavyalı ozanların çoğu ile tanıştım. Ama Rade Silvan ile karşı karşıya geldiğimi anımsamıyorum. llgi ile okudum kitabını. Bu kitabın ilginç bir yanı da şiirlerin Makedonyalı ozan Nusret Dişo Ülkü eliyle dilimize çevrilmiş olmasıdır. Kendisini tanırım, önemli bir ozandır; hem Türk şiirini hem Yugoslav şiirini bilir. Demek onun başarı şansı çpktu. Rade Silyan 1950 doğumlu, Üsküp Filoloji Fakültesi'nde okumuş, çeşitli ödüller almış, epey kitap bastırmış bir ozan. Elimizdeki kitap, nasıl onun şiirlerinden seçme ise, ben de okuruma bu şiirlerden seçtiğim dizeleri sunarak toplu bir tanıma olanak vermek istiyorum. Ama ondan önce Rade'nin bir şiirini lanı olarak alayım; onun şiiri üstüne bclki kimi ipuçları verir. DönOf 1 Ier şeyin kendi sonu var / kendi dileği, kendi acısı, / kendi inanu, kendi oyunu var. [ltr şeyin kendi yalanı var, / kendi gölgesi, kendi özlemi, / kendi umudu, kendi sevgisi var. . (ler şeyin kendi gi/i var, / kendi dönüşü, kendi gi'ıneşi, / kendi gidişi, kendi gölgesi var. Her şeyin kendi sonu var / şimdiki zamanın da / gelecek olan zamanın da. Şunu rahatça söyleyebiliriz ki Makedon şiiri artık halk türküsü geleneğinden uzaklaşmıştır. Öyle olacaktı. Şimdi bu şiirlerden yaptığını seçkiyi sunayım: 1 liçbir şey umurumuzda değil Bizi bağlayan gölgemizdir bizim Çınlıyor sesi ömrün Şimdi biliyoruz Ölmek için de iki kişi geıeklidir. * I Mına Urganın kıtabı. kulturuyle, yazarların kısısel özellıklerıyle, dedıkodularıyla. toplumsal, ekonomık. ıdeolojık etkenlerin romanların ıcerığıne olan etkılerıyle bir kulturel tarıh romanı gıbı okunuyor (Fotoğraf Ibrahım Cunel) Keyifle okunan birçalışma: İngiliz Edebiyatı Tarihi İngiltere'de pomanın cıkısı İngiliz Edebiyatı Tarihi3 / Prof. Dr. Mina Urgan / Altın Kitaplar, İst. ücak 1991/ 286 s. / 24.000 TL. / GKK Kod No: JALE PABIA Mina Urgan ın lek başına ha/ırl.ulığı İngiliz Edebiyatı Tarihi' nın İngiltere'de romanın çıkışını konu alan iiçüntü cildi dc yayımlandı. Tck babina diyorum, çıinkii hıı tür çilışmahır yent'llikle dört beş kişiden ohışan grupların sDyıınacağı işlerdir. fiir tek kişiniıı. liinı birikimini, çabasını, yıllarını sebatla edebiyat tarihi yazmaya adaması, kiilriirel faaliyetlerin hep adacıklarda yoğunlaştığı ülkemizde olağan sayılıyor Mina Urganın azmınden ve lıevesinden hiçbir ^ey yitirmeden dördüncü cildi yazıyor t)lmasını diliyoruz. Boyle tek ya/arlı edebiyat tarihlerinin çok <;ekici bir tarafı vardır; yazarın üslubundan, beğenilerindcn, yargılarından ister istemez etkilenirler. Çok yazarlı edebiyat taribleri gibi ortak bir dil tutturmak, kişisel bcğcnilcri Ditak bir kıstaslar cetvelinde törpülemek ^ibi kaygıları olnıadığıtıdan, daha zevkle i)kunurlar. Özt'llikUbu ııçiincİHİltti'böylcolmuş. Sanki İngiltere'de romanın çıkışını degil de bir roman okuyt>rSUIILIZ. Kültüriiyle, yazarların kişisel özellikleriyle, dediki)dularıyla, toplumsal, ekonomik, ideolojik et kenlerin romanların içeriğine olan etkileriyle bir kültürc! tarih romanı. Başka bir ülkenin edebiyat tarihini böyle bir renk cümbiişii içinde okıımak da eminim kuru, mesafeli, pedantik bir üslupla okıımak kadar eğitici olabilir; okurda başka küllürlere ilişkin bir ınerak uyandırmasıyla, edebiyatın kendisinin zevkli oldugu kadar tarihinin de ilginç olabileceğini göstermesiyle, bu tarihin, toplıımun genel tarihiyle iç içeliğinin yanı sıra ne denli bağımsız da olabileceğini kanıtlamasıyla. Mina Urgan, hemen hemen anlamğı her konııvu güncelleştirerek tarrışıyor. Onıı yıllarca İngiliz Filolo jisi'nin en popüler hocalarınılan biri yapan özelliği nin bu olduğunu kitaba okuyıınca anlamak hiçzor ıleğil. Richardson'un Pamela' sında Pamela' nın evlilik uğruna baştan çıkarıcı nazlanmalarını anlatışında, Tom Jones'u anlatırken, havai, ama sevecen Tom Jones'u savıınmasında, edebiyatı yaşamının bir parçası haline getirmiş bir edebiyat merakhsının ve ıızmanın sıcaklığını duyuruyorsunuz. I lele, gerek moderniznıin, gerekse postmodemizmin en klasik kitabı sayılan Tristram Shandy'yi inceleyen bölümde, F. R. Leavis gibi bir otoriteden de gelse, bu kitabın "soğıık" değerlendirmelerine alttan alta karşı çı kan iislubunda Mina Urganın kişisel beğenilerini, İngiiiz roman geleneğini Mina Urgan büzgecinden okuduğunuzu duyumsamamaya olanak yok. İngiliz Edebiyatı Tarihi'nin elimizdeki bu üçüncü cildi, belki konusu roman olduğıı için belki de öbiir iki cilde kıyasla daha renkli bir anlatıma sahip oldıığu için İngiliz Ldebiyaıı öğıencileri kadar bütün edebiyat meraklılarınınzevkleokuyacağıbirçalışma.D Kente sevgiyle bakan ressamlar Kahvehaneye yağmurlu ilkyazı getirecekler. CUMHURİYET K İ T A P S AY I 6 0 S A YFA 7