Katalog

Doğumunun 101. yılında Halikarnas Balıkçıst Yine 'merhaba' diyor yetle gözlerinizih öniine serccek olan bu baştanbaşa meraklı tefrikaya pck yakında basjlıyoruz. Arkadaşımız Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın lisanımıza çevirdiği bu heyecanlı eseri bekleyiniz. Cîazetenin künyesine baktım "Gönderilen yazılar iade edilmez. Gazetemiz ilan münderecatından (içeriğınden) mesuliyet (sorumluluk) kabul etmez. Dcmokrat İzmir Basımcvi'nde basılmı^tır. Bu sayıda Yazı İşlerini fiilen idare eden Nihat Silahtaroğlu." Dizideki kimi ipuçlarına, Ba lıkçı rıın çocuklarıyla ve zamanın Demokrat İzmir çalı^anlarıyla yaptığımız görıışmelere dayanarak, Balıkçı'nın "Dalgıçlar"ı bu/at yazdığı kanısına var dık. Bu ıpuçlarından bazıları: Dil çeviri ya da nakil değil, Balıkçı dili, Olaylar ve geçtiği yerler bize ıızak değil, "Karabatak", uzun siire bıı Amerikalı dalgıcin sıfatı olarak verildiği balde, bir yerde bizden Halikarnas Balıkçısı (Ağustos 197î te Asıl Adı Cevad Sakır Kabaağaclı Cocukluğu Atına ve Buyukadada gectı Denizci olmak ıstedıCerceklesmedl ama, bıze en guzel deniz öykulerını bir dalgıcın silatı oluveriyor, yine o anlattı Yuzune dıkkatlıce baktığımızda ruzgarların ve tuzlu suların bıraktığı ızlerı gör Olaylar Amerika açıklarında, muyor muyuz' (Fotoğraf Ara Ğuier) Amerikalılar arasında geçerken arayabizim Ahmet'ler, Paluko'lar.Mehmet'lergiriverıyor... Sormaz mısınız: Cevat Şakir Kahaağaçlı 16/17 Nısan 1890'da (iirit'te ıloğdıı Durum böyleyken "nakletme" ya da "çevirme" Cocukluğu Atina/Faleron'da ve Büyükada tla geçti. Robert açıklamasına neden gerek duyulmuş? Kolej'i bitirdi. Deni/ci olmak istiyordu ama, ailesi unu İngiltere'ye Oxford Üniversitesi'ne gönderdi. Orada "Yakın Bunun çeşitli nedenleri olabilir Başlıcaları: Çağlar Tarihi" bölümünde öğrenim gördü. Yuıda dönünce 1Böylesi daha ilgiçekicibulunmıışolabilir, çeviriler yaptı, çeşitli gazete ve dergilere yazılar yazdı. Resimli 2 Balıkçı, Bodrum kalebentliğinden yeni döndüğü Hafta dergisinin 13 Nisan 192^ tarihli sayısında yayımlanan için, adı halâ sakıncalı sanılıyor olabilir, "Hapishancde tdama Mahkum Olanlar Bilc Bile Asılmaya Nasıl Giderler?" başlıklı öyküsü yüzünden uç yıl kalebentlikle 3 Anlatılara evrensel boyut kazandırılmak istenmi^ Bodrum'a sürüldü. Bodrum'da yaklaşık çeyrek yüzyıl kaldı. Bu olabilir, beldenin Karia çağındaki adından csinlcncıck "Halikarnas 4 Balıkçı, anlatımda geçen dinamit atma, define Balıkçısı" takma adını kullanır oldu. Bodrum'un gelişmesine ve arama olaylarının; kahramanlarının başını ağrıtmasıAnadulu uygarhğının tanınıp tanıtılmasına olağanüstü nı isieınemiş olabilir. katkılarda bulundu. Çocuklarının öğrcninıi için 1947de "Dalgıçlar"ın 40 yılı aşkın siiredir gizli kalmasının tzmir'e yerleşti. 13 Ekim 1973'te İzmir'de öldü. Bodrum'da, nedeni; yapıtın aktarma ya da ceviri sanılmasıdır. BaŞadan Gökovalı ile birlikte seçtiği yerde gömüldü. lıkçı'nın kitaplaşmış kitaplaşmamış birçok çevirisi Yaptlan: olduğu gibi; bazı yazılarını "çeviri" diye sunduğıınıı Balıkçı'nın bütün eserleri Bilgi Yayınevi kitapları arasında dakesinliklebiliyoruz. piyasaya çıktı. Başlıcnları şunlardır Aganıa Burina Burinala, "Dalgıçlar"ı size sunarken, eskimiş bazı sözcükleTurgut Rcis, Mavi Sürgün, Merhaba Anadolu, Uluç Rcis, rın Türkçelerini ayraç () içinde göstermekten öte, diötelerin Çocukları, Deniz Gurbetçileri, Anadolu Ffsaneleri, line dokunmadım. Anadolu Tanrıları, Hey Koca Yurt, Parmak Damgası... 101. yaşında, dünyamızdanBalıkçı'yanıerhaba! I/mir, 17nisjn 1991 Doğumunun 101. yılında Ilalikarnas Balıkçısı, ilk kez yayımlanan üç öykü ve yakında çıkacak bir romanıyla bize yine 'merhaba' diyor. 1925 yılında üç yıl kalebentlik cezasıyla Bodrum'a sürülen ve orada çeyrek yüzyıl kalan Balıkçı, bu beldenin gelişmesine ve Anadolu uygarhğının tanıtılmasına olağanüstü katkılarda bıılıınmuştu. Balıkçı'nın 'Nakleden Cevad Şakir' diye 1949 yılında tam 53 gün süreyle Demokrat İzmir gazetesinde yayımlanan 'Dalgıçlar'ı 40 yıl sonra gün ışığına çıkıyor. ŞADAN GÖKOVALI "Balıkçı Baba"nııı bana bi raktığı paha biçilmcz evrak ar dında bir gazetede yavınlannıış "Dalgıçlar" atllı y<ızı cli/isinden 2ü kadar kesik varclı Sararmı^, elleseniz un ulak olacak duruına gelnıiş kcsikleri, üzerıne "Dalgıçlar" yazdığım zarf içinde kitaplığımın "Balıkçı Köşesi"ne kaldırdım. Aradan nei 20 yıl geçt i. "Dalgıçlar"ı su yüzüne çıkarmada gecikmemin ne denleri var: Herşe\dexı once dizi, "Nakleden Cevad Şakir" diye sıınıılmuştu, Tamam değildi; yayınlandığı gazete ve yayınlanış taribleri beliısizdi... AraMragözatıyordumkesikkre... Kişiler Türk, olayların geçtiği yerler Türkiye değil. Üstelik, Balıkçı llsta "Dalgıçlar"ı nakletmiş. Peki ama kimden, nerden.'* Belli değil.. Bunlar kurcalıyordu kafamı. Ama içimden bir ses, " Dalgıçlar'ı Balıkçı'nın (nakletmeyip) bizzat yazdığını söyliıyordıı. Bazı tipler, anlatılan olaylar ve olayların gcçtiği yerler hiliş geliyordu bana. Dalgıçlığa, pardon, dedektiflige ba^ladıın: Kesiklerin Demokrat İzmir'den olduğunu anlamakta zcırlanmadım. Arkalarındaki; özellikle Demokrat Parti'ye ilişkin haberlerden, kesiklerin 1949 sonlarına ya da 1950 ba^larına ait olabileceğini kes tirdim. İzmir Milli Kütüphane Miıdüru Ali Rıza Atay dostumuza dıırum ve dileğimi ilettim. Demokrat İzmir koleksiyonunıın öniime getirilen cildini (1949/4), umutsıızca karı^tırmaya başladım. Ekim gazeteleri tıiıı soııuııa geliyordum. 30 Ekim 1949 giinkü Demokrat İzmir'in birinci sayla, 2. ve 3. sütunlardaki duyuruyu görünce, gözlerim taltaşı gibi açıldı: DALGIÇLAR Denizaltının esrarengiz âlemini biiyiik bir selâlıiS A Y F A 12 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 80