Katalog

RaıfErtem yapıtında doga sorunlarına egılıyor Natürmopga doğru Göç Edecek Yer Kalmadt /Raıf Ertem \ A ^ Ya\ ınlaı ı, 1990/ 142s/6 0 0 0 T L CKKKodNo 128 039 MUZAFFER BUYRUKÇü I ^al Sılıl ın ballandııa bıl I ıiKİııa an! ıııt;ı nvcılık lıkıalannı ılınlcıiK.\t do\ama/dım \e ıbırtnıaunı nttdığı sorunlar d ı Inn.tllcuk u ınlaşma ıstck lcrındt kcıni ı uibıı $e\leı bu kııdıım hıiyA t>eğendıgım hk ıılııdanbıı dı \\lylakar^ıkar^ı \ı k.ıl ın tuının oykusudur Feı.sonra 1 sor IMIIIII \OIKI mlerc Avı benı ve dı" karsjlığını \eımtsıdıı Hbu buradakı venıe baska bır şeyk, ya^anulakı başarısızlıklarla oulu bır \ ı/gıvlaılgılıdir anlamıdegısıkııs liıigıın ı\ vc avcılık konusunu eıddıyetle ı^leven tek bıı va/ar vardır Raıt Ertem Otıı/ vıl oncckı og icnu cslemlerının ondcrkrınden olnn ruıkukçu Raıl 1 ııun "Rasgele" biijlıgı altında topladıgı kısa va/ı lırısla <,ogu ( umlmrıyet ga/cttrsınde, ^ımdı ât C ıımhun\ct Dcrgı de yayımlanmıs.ür, yayımlan ınaktadır ı>ı bır (,ıkı^ \aptı Yankılar mandırdı bc gtnıldı sevıldı Raıf Frtem,'Rasgele' vlc orta\a rıc. ko\nııı^iu kı bovle sıeak bır ılgı gormu^tu'' Bence $u Sadeceromanlaıda uvkıılerdc ^ıırltrtlc pat«,ahu^ıık bıı bi(,ımdt dcgınılcn aiıia butıınıınt o/leııı du\ulan dogava el atmı^tı Denı/e, akaısuva ormana, daga f^olc gıtını^tı tanıdığı ko\lukrle, ktntlılerlt avcılarla bırlıktc doga\la îı, i(,e ge(,cn O/IIL^IL^LII bıı kı^ılcrin dıııııml ırını bıı avlanma olaMnda bıı ı<,kdı sovlc^ıde ııdclemıştı tatlı, bırbu.nden <,ekıu bırbıımdcn gu /ıA bııbırınden tanlıoykuleı \aratmıştı Portrelerını (,1/dıgı tablulaıın ^erijCvtkrınt. bır ıkı hi(,a darbesıy le otvırttugu adaıııların dı^ dun\alarındakı dengelerle i(, dunyalarındakı dcngelerınde ge7inmı^tı, olu do gayı değıl >a$a\an doga>ı vaşayan ınsanla saııp sarmalavarak belırtmı^tı Fck so/cuklu ıkı u^ scw tuklıı tumcekrın arasına çarpıu renklerı, uvsal, ama gu/ellıkler ta^ıvan akı^ları olaylann, goıunumleıın cdımlerın damarlarından sı/dırılan buyulcrı sıkı^lır mı^tı Llbet bu ı^ltrı yadırganmavan hemcn kabul gorcn bıı oykuleme teknıgı\lc kotarmı^tı Dılı \alın ( ıma ^ıırın aluapısından \aı ırlanan bıı vjlınlık) an latımı etkılı\dı Pırıl pıııldı avdınlıkla \ukluvdu II han bel^ıık va7dıgı onso^de "Doğanın bagrından yc nı hurgun vermış tazclıktckı bu yazılar, ot, toprak, aga<, kukuyoı, ınsanlarla hayvanlann kımı ?aman dostça, kımı /aman du^manca ılışkılcrını yorulmadan ayrımsıyorsunuz Raıf Ertem'ın kıtabı kcndıne o^gu bır yazı turu yaratıyor, belkı de hı«, el değmemış bır alanı bılgımızın ve bılıncımızın buyutecı altına getırıyor" dı \ordu ve doğruvdu ( emal Sıırcya da "Raıf Ertem'ın suları, bataklıkları, ağaçları, gunun dcğışık saatlerındekı doga gorunumlcrını, kuş surulennı anlattığı yerler bırer harıkadır bence Bırşıırtadı Dıpte bır şaır var Turunde ılgınç bır kıtap" demektedır Raıf Frtem bıı kez "Goç Edecek Yer Kalmadı" kıtabıvla ıkıncı "RasgeIe"y ı sunuyor Gene avdan, avcılardan so7 edıyor, ama asıl u/erınde durdu ğu U7erınde yogunlaitıg'ı konu, doğa nın kırletılmcsı, yıpratılması, doğanın (jOİedondurıılmegırı^ınııdır Bu artık bolgcsel olmaktan ^ıkan o/on (abaka sının delınmeMvle evrensel bır boyut kazanan sorun oyle ıhmal edılecek, go/ardı edılecek bır sorun değıldır Dunvanın ınsanların olum kalımıvla ılgılıdır Evet dıınya, altyapı ve mer kc7 olarak doga hı/la olııme suruklen mektedır Raıl Lıtcnı "Goç Edecek Yer Kalmadı"da sorumlu'ugunu bı len berkesı baglavan sorunlar bakkın da u/un U/:un kata \oran bır avdındır (,tvreyc gonlıınu vuregını be>nını kovan bır bılını adaını kımhgındedır llkın durum saptanıası \apı\or eskıy le venıvı kar^ıla^tırıvor ıralaıındakı B l Kaç kez âşık oldum' I R D E N E M E K I T A B I Bır AşkDenemesı/Atılla Bırkıye / Afa Yayınları, 1991 64 s / 5 000 TL Sensı/ bır kcntın uyaııı^ı (ıcrı,cktt.n kcnt sensı/ mı 5 Ustumu ba^.mı bır <,ırpıda i . Bir A j k gıvinıp yollara dujuvoıunı Buiun kentı Dmtern»»! dola^ıvoıum hıçbır guluşune ^ A rastlav amıyorum$ serıı gorduğum yere detalaıta gıdıp gelıyorum Kent hcnsız Atıllo Btrkıy. artık bılıyorum Kent ve ben ger«,ek acıvı yureğ'ıiTiiAJe duvumsuyoru/ Bılıyor mıısun kı ben, ajık oldugunı kadınların evleıının onunde saatlercc dolaşıp durdum Bır serserı, bır dılcncı gıbı koşeba^larında durdıım Soğuk cığerlerıme ışlerken, benım sokaktakı varlığımdan habersı? kımbılır ne yapıyorlard Sen ey a^k bırakıp gıtme benı bıı kentte Yalnı/ım (^ekeceğım acıların /amanını bekleven bır yalnı/lık bıı Atılla Bırkıye nırı s>on kıtabı "Bır Aşk Denemesı" adından da anla^ılacagı gıbı aşk ustune, on !>ekı/ bolumluk bır so/ denemesı Daba once deneme parçalar ve gunce turunde Yapısalcılığın Eleştınsıne Doğru (1984) Duşunceler, Sozler, Ya/ılar (1984, Bır Sonbahar Guncesı (1985), Kırmızı Bır Karanfil (1988) ve 80'lerden 9()a (1990) kıtapları va\ımlanan Bırkıvc'nın bu so£ konusu yapıtları tıırlerının tum o/ellîklennı tajıma/lar aslında Daha çok kendı ıçjnde bırer turdurler lşte "Bır Aşk Denemesı" de ^ıırsel akıcılığı bı<;ımsel O7gunluğu ve kurgusuyla deneme turunun bır adım dışında bır yerde Denemevı deneme va a kendı sovlemıvle deneme boıgunculuğu dur bır anlamda bu Ya^amıyla o/de^leştırdığı Andre Gıde ve ba^yapıtı Dunyu Nımetlerı ve Yenı Nımetler le bır akrabalığ. var sankı "Nevse, benı okuduğun /aman bıı kıtabı at ve çık ' gıbı bır gu saklı "Bır Aşk Denemesı"nde de Senın adın aşk mıydı, sorusunu Bırkıve vaşamıyla yanıtlıyor Hep yanlış aşklar yaşadım, hep yalnız kaldım "Bır Aşk Denemesı" de yanlış aşkların, yalnı/lıkların ı/duşumu bıra/ da • r HsMyhı Anıntfflr Raıf Ertem kıtabında ölu doğayı değıl yasavan doğayı yasavan ın mh s » ı ı layarak anlacıyor Ertem suları bataklıkları ağacları bır sıır tadıyla td^ıyoı ukuıj c farklıhğı a<,ıklıyor Ioprağı sııyu denı/ı kırlcten buyıık kuruluşların neler getıreceğını ncler goture ceğını serıyor go^ler onune sonra da onlemlerı sıralı yor, yorumluyor, ele^tırıvor, vakınıyor yenı du^un celer gelıştırıyor Doğanın, ıster gereksınımlerın /or lamasıyla ıster bıhnçsı/ce ya da <,ıkaı hesaplarının co^kusuyla mahvedılmesı, korkunç bır olguduı Yoksa bu ulke, bı/ı dıın\a vu/unden sılmek ıste yen duşmanlar tarafından mı \onetılıyof> Nedır bıı vurdumduymazlık bovlc' Nı>e >urdu pıslıkten ko ruma ve kurtarma' operasvonu başlatılmıyor5 Nı ye Ankara nın, Istanbul ıın Bıırsa'nın hava kırlılığı kentkırlılığı kııltuı kıılılıgi(5o/umlenmı\or'1 Raıf Ertem, "Goç Edecek Yer Kalmadı" yapi'inda vakılan yıkılan kırletılen \ok edılen doğanın sorun larını vurucıı sarsıcı bıret dcıume bıçımınde sıınıı yor "Goç Edecek Yer Kalmadı"\ı okurken ofkcluı dım korktum tııvlcrıııı tlıkcndıkeııoldu bırkoşc\c kısııııldıgınu boğulnı ık ısttndıgımı aııladım Ger <,ekten de ı^ı cıddne ılma/sak bır surt sonıa "goc, edecek yer kalmayacak" r S A Y F A 6 CUMHURIYET KİTAP SAYI 60