Katalog

Fransız ozanyayıncı Gerard Pfister Türk şiirine hayran oldugunu söylüyor Gerard Pfister 39 yaşında bir ozanyayıncı. Pfister, şu anda "L'Autre" adlı bir sanat dergisi çıkarıyor.özel olarak Melih Cevdet Anday, genel olarak da bir Türk şiiri hayranı olan Pfister, dergisinin uluslararası yayın kurıüu başkanlığını Melih Cevdet Anday'a önermiş bulunuyor.Paris'te yaşayan ünlü ressamımız Abidin Dino Pfister için "genç bir şiir tiryakisi" diyor. 'Şehvetine vurgunum' MtNEMUUnER PARIS ynı yazın dalında laf oynatan kalemşörler, geneldc birbirlerini çekemezler. Bu kuralın dışına çıkabilenler, gerçek gönül adamlarıdır. Kalemini yüreğine banıp yazanlar yani. GerardPfister, öyle biri işte. Yalnızca 39 yaşında olmasına karşın 7 şiır kitabı var ve 73 dünya ozanının şürlerini Fransa'ya tanıtan üç yayinevi ile iki derginin kurucusu. Son etneği, Fransa'nın şu sıralar en "şık" sarjat dergisi "L'autre" (öteki), Kültür Bakanlığı vc Jack Lang'ın özel desteği; Paris'in en seçkin sanatsevcrlerinden Manvan Hoss'un katkısıyla çıkıyor. "Granit" ve "Lettres Vives" yayınlarının kurucusu, Arfuyen dergisi ile yayınevinin başkanı olan Getard Pfister, A Gerard Pfister, Orhan Vell, Ahmet Hasim ve Dafllarcanın yanı sıra, Yunus Emre'yi de Fransaya tanıtan cevlrmenyayıncı son ürünleri ."L'autre" dergisinin; aralartnda Adonis, Claude Vigee, Inger Christensen gibi isimlerin bulunduğu Uluslararası Yayın Kurulu Başkanlıgı'nı Melih Cevdet Anday'a önermiş bulunuyor. Çünkü ozanyayımcı Gerard Pfister, özelde Melih Cevdet, gcneldc bir Türk şiiri hayranı. Bugüne değin Melih Cevdet Anday'dan başka Orhan Veli, Ahmet Haşim ve Fazıl Hiisnü Dağlarca'nın çeşitli şiir kitaplarını yayımlamış Yunus Emre'yi Fransa'ya tanıtan ilk çevirmen ve yayımcı olmuş. Adonis'in Fransız "kâşiFi de Gerard Pfister Paris'te yaşayan değerli ressamımız Abidin Dino, Gerard Pfister için şunları söylüyor "Pfister, genç bir şiir tiryakisi. Uzun boylu, güleç ve titiz. Yayımladığı kitaplar birbirinden güzel, dünyanın dört bucağında, eskiyeni ne varsa şiır alanında, hiçbır değeri kaçırmıyor, kokusunu alıyor. OzellikJc Türk şiirine vurgun ve bu aşkını Fransız okuyuculanna yaymak için her fırsatı değerlendiriyor." Peki, nereden geliyor bu genç, dinamik ve başarılı Alsacelının Türk şiirine ilgisi? Sözü Gârard Pfister'e bırakalınr "Fransa, Nâzım Hikmet'ten başka Türk ozanı bilmezdi. Ben de Türk yazın zenginliğini bir dostum (eski Büyükelçi Ercüment Tatarağası) sayesinde keşfettim. Çok şey öğrendim Türk ozanlanndan. Sözcükler yeni anlamlar kazandı gözümde. Fransa açısından, Türk şiirıni, yalnız Nâzım Hikmet vc onunla özdeşleştirilen militan sanat sanmak hcm Nâzım hem de Tür 1 : şiirine haksızlık oluyor. Çünkü Nâzım, inançlarının ötesinde büyük bir ozan bu bir... tkincisi, Türk şiiri yalnız Nâzım değil. Büyük bir geleneği var, Osmanlıda tadı başka, Mustafa Kemal'le (azelenen soluğu başka tadar taşıyor. Bir geçiş, bir gelenek sürekliliği var. Yahya Kemal, Ahmet Haşim, geçiş dönemi örneğir. Size belki saçma gelecek: Ben Türk kültüriiyle Alsace kültürü arasında yakınlıklar buluyorum; Türk sanatına vurgunluğum bundandır. Alsace'da bir fıkra vardır; bizim oralı bir ozan, dostuna gönderdiği yeni şiirinin altına şöyle bir not düşmüş: "Mısralanma ek olarak taze peynir de gönderiyorum. Hem okur hcm yersiniz; hem yer hem okursunuz..." tşte Türk sanatında da aynı saglam sağduyuyu; soyutun en üstüne vururken pusulayı şaşırmama güdüsünü buluyorum. Orhan Veli, Dağlarca... Benim ülkem Alsace, çelişkili bir yapı gösterir. Bir yanımızla Germen titizliği ve düzayak bir etkinlik sergilerız, diğer yüzümüzde Latin hevesler yanıp söner Türkiye de çelişküer ülkesi, derin çelişkiler. Ben çelişik kültür ülkclerıni seviyorum. Sonra... Psikolojik bir yakınlık duyuyorum Türk şiirine. Onda sezdiğim gizli bir şehvet var. Bu şehvet, yoğun bir soyutluk içinde sunuluyor okuyucuya. Haşim, göldeki kuşkuları anlatırken örneğin, güneşin batışında dünyadaki varlığımızın istiaresi şehvet değil mi? Dostum Abidin, "Haşim'i çok severim, çünkü bir ressaın o" dedi bana. Evet, öyle gerçekten, Haşim'in şiiri, renk, plastik görünüm. Melih Cevdet'te, Orhan Veli'de ise sonsuzluk bir an için donduruluyor. O an'a hapsedilıyor. "lstanbul'u Dinliyorum," kusursuz bir metafizik anıdır. "Sardalyalar" bir boşluk duygusu, "Böcelder" bir uçurum... Soyuta vurulmuş yaşam şehvetine, geleneksel köy sanatında da rasdanır. Türk kilimlerinin okşayıcı, vurucu, uyarıcı renkleri en soyut biçimlerc bürünürler tşte modern Türk şiirinde de aynı olguyu buluyorum ben. Söz konusu özelliğe Japon ve Budist kültürlerinde de rastlanıyor. Bütün büyük ve köklü kültürlerde. Gerard Pfister'in yayımladığı Ahmet Haşim'in "Göl Kuşlan" şiir kitabının bir özelliği var. Kitabın kapağını, ozarun ozgün imzasını desen gibi kullanarak, Abidin Dino hazırlamış. Türk şiirine vurgun Fransız ozan ve yayımcı Geiard Pfister'in sonuncu emeli, Melih Cevdet Anday'ın yeni şürlerini Fransızcaya kazandırmak. "Böylece," diyor, "ozanın evrimini göstermiş olacağız." Arfuyen yayınlarının bir özelliği de şiirlerin iki dilde, yani Türkçe ve Fransızcasının yan yana yayımlanması. Fransa'da bunu ilk gerçekleştiren de yine Gerard Pfister. n Noi: G£rardPfıstcr, lurk ozanlarının jiıricrını Ercüment Iaturu^usı ile birliktc Fransızcaya çcvirıyor Kendlşlirlerlndenblrörnek "Gece tek yurdumuz olacak zavallı yüzümüzü boşuna tutacağız gösterilirmibiryara kanımızda duyacağız bir düsün akışını durdurulur mu bir kaynak. Çeviren: M.S. CUMHURİYET KİTAP SAYI5B S A Y F A 15