Katalog

durağı olan Roma'ya yerleşecektır O yıllarda, sıstemleşmeyı amaçlayan sıyası/edebı çozumlerın yetersızlığı nın bılıncıne varmış, mutlak anlamda bır muhalif aydın sıfatına erışmıştı Yapısalcılık ve gostergebılımle yakıtı bır ılışkı kuran Galvıno, Parıs yılları sırasında Barthes, Queneau ve Borges gıbı yazarlarla olan metınsel tanışıklığını da gelıştırdı Gostergeye donuşen ınsanın /aman ve mekânın dışına çıkarılması seruvenı olan Cosmicomiche (Koz mokomık Oykuler) ve onu ızleyen Ti Con Zero bu deneyımın sonuçları oldular Calvıno uzmanları, yaza nn ozellıkle Tel Quel grubu ıle yuzleşmenın teknığın dt yenı bır çığır açtıgını savlıyorlar Gerçekten de ya zar bu yapıtlarıyla gıttıkçe artan bır ustalık ıçınde kurgunun çerçevesı ve referansları ıle oynayan, teknıge yo rumlar getıren, uslubu parodı kılan bır yazıma yoneldı Yazma eylemının kendısını saydamlaştıran ya da onu anlatının ana izleğine donuşturen bır yazıma Bunun en onemlı orneklerınden bırı yıne bır başya1 pıi 1%9'da yayımladığı II Castello Dei Destini Incrociati'dır (Kesışen Yazgıların Şatosu) Calvıno burada oykuyu tarot oyunu oynayan dılsız yolculara anlattırır Oykunun çok anlamlı bır araçla tarot destesıyle an latılması okurun, kuşkusuz, metın uzerındekı ozgurluğunun de koktencı bır başlangıç noktasıydı Calvino'nun bu romanla kurguladıgı "kendısını anlatan edebıyat makınesı", "Gorunmez Kentler"e ve "Bır Kış Gecesı Eğer Bır Yolcu"ya gıden yolu da açtı Ilkınde anlatılan belkı de kentlerde somutlaşan ınsanlık duşlerı, kâbusları, duşunce deneylerıdır Varolan gerçeklık ıle dıl arasında hıçbır çekım gucu kalmamış gıbıdır artık Bılıncımız sureklı olarak değışen bır "olası dunyalar" labırentıne açılır Gorunmez Kentler'ın gorunur kıldıgı, zıhnımızın uç cografyalarıdır Kadın ısımlerıyle ıçımızde tıtreşen Venedık Calvıno, kımılerınce "en olgun yenıroman", kımılerınce de "postmodernızmın başyapıtı" dıye nıtelenen "Bır Kış Gecesı Eğer Bır Yolcu"yu 1979'da yayımladı Yazar, okuru ozgur kılma amacına bu romanla kesın bıçımde ulaşır Anıden yarım kalan dokuz farklı usluplu roman açılışından oluşan "Bır Kış Gecesı "nın kahramanı okurdur çunku Her şey Calvıno'nun son romanı "Bır Kış Gecesı "nı satın almanızla başlar Keyıfle okumak ıçın odanıza çekılırsınız, gerçekten de heyecanlıdır başlangıç "Karanlık ve fırtınah bır geceydı Ama, o da ne' Metın bırden kesılıverır Değıştırmek ıçın kıtapçıya gıttığınızde kadın bır okurla karşılaşırsınız Bırlıkte araştırırken ogrenırsınız kı Calvıno'nun son romanı sandığınız metın, Polonyalı Tazıo Bakabal'ın "Malbork Kentı Dışında" adlı bır romanıymış meğer1 1 Kuşkusuz, uluslararası bır kumpas ıle karşı karşıyasınız Seruvenın sonucu, urpertıcıdır Okuduklarınızın yazarı sızsınız! Calvino'nun yazma gucunun sınırlarını aştığı bır yapıttır bu Temel nedenlerınden bırı, yazarın okurla kurduğu oyundur Okur, metınlerın mantığını, etkısını araştırma ıtkısıyle yuz, yuze bırakılır, guvenlığını sureklı tazeleme ıhtıyacı duyar Bu da Calvino'nun butun uslup yeteneğını sergıleme sonucunu getıretektır ıster ıs cemez Dokuz roman açılışının her bırı bır "genre"ı yansıtır Samizdat, yenıroman, Ian Hemıngvarı bır polısıye, Mıshıma'yı anımsatan bır Japon metnı. Okuma eylemını okuyan okur, nesnenın ozneye donuştuğu bır roman ı'e karşı kaşıyadır "Bır Kış Gece>ı "nde. Metın(ler)ın sunduğu çoğukuluk her turlu ku z\a açık gıbıdır; dunya ıse ızduşumu sozcukler olan bır pnılsama "Okuduğumu yazıyorum, o halde varım1" Calvıno'nun yapıtlarını her okuyuşumda gerçekten ie hemen her zaman "bunları ben yazdım" duygusu la kapılmışımdır Bır oykunme değıl bu, sadece ve saiece bır yazar tarafından yuceltılmenın gostergesı D IMHURİYET KİTAP SAYI 44 Italo Calvino'dan bir özgeçmiş denemesi Aslıma uygundur "İlk olarak terazi burcunda doğduğumu söyleyeyim. Karayibler'de geçen uzun yıllardan sonra ailem yurda dönmek üzereyken doğmuşum. İşte benim sürekli olarak başka yerlere özlem duymama yol açan tedirginliğin kaynağı da bu.M nedenını sorgulamadan en uzun sure yaşadığım ItalyâTT kentı Benım ıçın en ıdeal mekân, ıçınde bır yabancı olarak yaşamanın en doğal oldugu mekândır Işte bundan otu rudur kı Parıs, karıma rastladıgım, yuvamı kurdugum ve kızımı yetıştırdıgım kent Karım da bır yabancı, uçu muz bır araya geldıgımızde uç ayn dıl konuşuyoru/ Htr şey degışebılır, ıçımızde taşıdıgımız dıl dışında, ana rahmındcn de ozel nıhaı bır dunya gıbı Anlıyorum kı bu ozgcçmış dencmesındt temcl ola rak doğum konusunu ele aldım, sonrakı safhalarından tndtn o/gtçmışımlc ılyılı kısa bır metın ıstendı, her dtfasında mahçup etmıştır bu ıstek btnı Bıyograhk bılgıler nufus kutugunde kayıtlı olanlar bıle son derece ozel bılgılerdır, bunları açıklamak psıkanalıstle yuz yuzt gelmek gıbı bır şey hn azından oyle oldugunu sanıyorum Kmdımı hıç analız tttırmedım ı^unku Ilk olarak terazi burcunda doğduğumu söyleyeyim Yanı karakterımde equılıbrıum ve dengesızlık bırbırının kusurlarını karşılıklı olarak duzcltıyor Karavıpler' de geçen u/un yıllardan sonra ebeveynım yurda donmek u/ereyken dogmuşum, ışte benım sureklı olarak başka yerlere ozlem duymama yol açan ttdırgınlıgın kaynagı da bu Ebeveynımın tum bılgısı bıtkıler dunyası, onun ha rıkaları ve vasıfları uzerınde odaklanıyordu Bır başka bıtkı turu olan yazılı sozcuge olan ılgımden oturu, ebeveynımın bana oğretmış olabıletegı şeylere sırt çevırdım, bu arada ınsana ılışkın bılgı de bana olan yabanulıgını korudu Çocukluktan gençlığe geçişım, kendı mıkro ıklımı ıle kucak kucaga yaşayan bır Rıvıera kentınde oldu Gerek Korfez'e sokulan denız gerekse arkadakı dev dag lar bana koruyucu ve guvenlık verıcı gorunmuştu Ital ya'dan benı ıncecık bır sahıl yolu, dış dunyadan ıse ya kınlardakı sınır çızgısı ayırıyordu Bu kabugu terk etmek benım ıçın doğum sanusını yınelemek ıle eşanlam lıydı, ancak bunu şımdı anlayabılıyorum Dıktatorluk donemınde buyumuş ve askerlık çagın dayken buyuk savaşa suruklenmış bırı olarak, barış ve ozgurluğun benden her an koparılabılecek kırılgan bır talıh oldugu duşuncesını her zaman ıçımde taşıdım Bu nedenL sıyaset gençlıgımın kaygılarının belkı de aşırı derecede buyuk bır bolumunu ışgal ettı Aşırı deretede buyuk dıyorum, çunku sıyasetten uzak gorunen şeyler ulkelerın ve halkların tarıhınde (hatta sıyası tarıhınde) çok daha fazla onemlı rol oynuyor, benım kat kım ne olabılırdı kı' Yazma sanatına erken çagda el attım Yayımlamak çok kolay oldu benım ıçın, lyılık ve anlayışla hemen yuz yuze geldım Ancak bunun bır şans esen oldugunu anlamam ve buna kendımı ınandırmam ıçın uzun bır zaman geçmesı gerektı Yayınevınde çalışırken kendı kıtaplarımdan çok baş kalarınınkılere zaman harcadım Pışmanlık duymuyo rum Butun o uygarta bırlıkte yaşama ışıne yararlı olan her şey yararlı olan her şey, boşa harcanmayan enerjıdır çunku Cıddı, ama kederlı kent Torıno'dan Romaya sık sık kaçtığım oldu (Tesaduftur, Roma'dan olumsuz bıçımde soz etmeyen tek Italyan topluluğu, Torınolular) Dolayısıyla Roma, herhalde, kendı kendıme B ITALO CALVINO MILANO (Eylul/Ekım 1980) Calvıno Benım ıçın en ıdeal mekân ıçınde bır yabancı olarak yaşa manın en doğal oldugu mekândır ışıgı ılk goruşumun devamı gıbı soz ettım Ve şımdı daha da ılerıye doğumoncesı dunyaya gıtmek ıstıyorum Kendı atalarını ırdeleyen ve kendı yaşamım anlatmaya başlama noktasına gelınce soyleyetek hıçbır şey bulamayan Trıstram Shandy'dekı gıbı kokenlerın araştırılması olarak duyumsanan her ozgeçmışın rıskı budur Çevıren Vavuı Bayd» T Ö R K Ç E D E C A L V I N 0 Bır Kı} Gecesı Eğer Bır Yolcu / Can Yayınları / Çevıren Ulker Ince / 264 s / 16 000 TL Ağaca Tüneyen Baron / Can Yayınları / Çevıren Aydın Emeç / 328 s / 19 000 TL / CKK Kod No 021 355 Varolmayan Şovalye / Ada Yayınları / Çevıren Gul Işık / 144 s / 4 500 TL / CKK Kod No 001 0S0 Sandık Müşahıdi / E Yayınları / CKK Kod No 041 096 Gorunmez Kentler / Çevıren Işıl Saatcıoğlu / Remzı Kıtabevı / 200 s / 13 125 TL Kozmokomık Öykuler / Çevıren Eren Yuccsan / Can Yayınları / 160 s S A Y F A 9