Katalog

Sessizlik Çığlıkları 1978 yılından bu yana Paris'te yaşayan Selçuk Demirel'in çizgileri, "Le Monde Diplomatique"in kitabı olarak yayımlandı. Derginin Genel Yayın Yönetmeni Claude Julien ve Yazı İşleri Müdürü Ignacio Ramonet'nin ön ve son söz yazdıkları 98 sayfahk büyük boy albümde Demirel'in 150'yi aşkın deseni bulunuyor. Sunuş Fransa'nın ünlü Le Monde gazetesinin bir yan yayını olan aylık "Le Monde Diplomatique" dergisi, "Maniere de Voir" (Görme Şekilleri) adı altında yayımladığı dizinin 10. kitabını Türk çizer Selçuk Demirel'e ayırdı. "Selçuk/Eclats de Silence" (Sessizlik Çığlıkları) başhğı ile büyük boy 98 sayfa yayımlanan kitapta, Demirel'in siyahbeyaz ve renklı 150'yi aşkın desen, illüstrasyon ve karıkatürü var. Selçuk DemireVin "LeMonde Diplomatique" albümü 1978 yılından bu yana çalışmalarını Paris'te sürdüren Demirel'in bu son albümünün "Le Monde Diplomatique" yayınları arasında çıkmasının birkaç açıdan önemi var: Siyaset, toplumbilim ve iletişimbilim konuları ile akademik ve diplomatik alanlarda Fransa'nın önde gelen yayınlarından biri olan "Le Monde Diplomatique", bu kitap dizisinde ilk kez bir çizere yer veriyor. Dizide daha önce çıkan 9 kitap ırkçılık, komünizm, iletişim, eşitsizlik gibi konulara ayrılmıştı. "Le Monde Diplomatıque" albümünün dağıtım açısından da önemli bir avantajı var. Demirel'in bu son kitabı, gazetenin dağıtıldığı tüm bayilerde satılacak. Üstelik ilk elde, yani birinci baskı olarak 30.000 adet basılıyor ki bu sayı bir çizgi albümü için oldukça yüksek. Albüm, Fransa dışındaki Avrupa, Afrika ülkeleri ile Asya'da ve Amerika'da da aynı şekilde satılıyor. 48 Fransız Frangı değerindeki kitabın Türk parasıyla karşılığı yaklaşık 27.500 lira. Selçuk'un şimdiye kadar Fransa ve Türkiye dışında, Almanya ve Japonya başta olmak üzere çeşitli ülkelerde albüm ve kitapları yayımlandı ancak bu son albümünün çok daha geniş bir okur kitlesine ulasması mümkün. 1. hamur beyaz ve hafit özel bir kâğıda basılmış olan albümün önemli özelliklerinden biri de Le Monde Diplomatiaue'in Genel Yayın Müdürü Claude Juilen ile Yazı İşleri Müdürü Ignacio Ramonet'nin yazıları.D bir başkaldırının saklandığına nasıl inanmalı? Yumuşak huylu atın çiftesi pek olur. Dikkatli gözle bizi izleyerek, rahatlıkla koca sayfaları çeviriyor, yüreklendirici bir tepki beklerken, kaşlar biraz çatılacak olsa, her şeyini toplayıp, çckip gitmeye hazır hale geliyordu. Sonunda kaldı. Çünkü suç ortaklığı hemen su yüzüne çık Konuşmak yasak CLAUDE J U U E N * Çok çalışmaktan ve kaygılardan ezildinizse, bu albümü açmaktan özellikle kaçının. Hele nıyetınız bıraz oyalanmaksa. Çünkü Selçuk'un desenlerine yüzeysel bir bakış, ondaki şaşırtıcı sessizliği asla çözümleyememek demektir. Çünkü bu konuda efsane bir yana, metin bir yana, bir sabun köpüğünün tutsağı tümcelere yer yok. Çizgisi ve renkleri, sanatçıyı bundan arındırıyor. 'Konuşma Yasağı' bal gibi bir yönerge olabilirdi. Ama Selçuk hiçbir zaman kendısini öne çıkarm^yı düşünmedı. Bu, onun için sadece bir saçmalık olurdu. Sayfalarda var olmayan sözcükler, hayranlıkla seyretmeyi, hissetmeyi, araştırmayı, keşfetmeyi bilen kişınin aklında gelişigüzel itışip duruyor. Sakın o sözcüklcri formüle bağlamaya kaîkışmayın. Bırakın şaşkın bir bilincin sisleri arasında dolaşsınlar. Bunalımlı, kızgın, şaşkına dönmüş bir sessizlik kadar yüksek sesle konuşan hiçbir şey düşünülemez. tşte Selçuk ilk kez dergi ekibimiz önünde karikatürlerini açtığı zaman bizi büyüleyen bu oldu. Ondan önce dostumuz ve çalışma arkadaşımız Abidin Dino'nun sıcak tavsiyesi vardı. Harika bir küstahlık taşıyan afişlerinin, 70'li yıllarda Türkiye'de geçerli katı rejimden kaçmadan önce, onu saklanmaya zorladığını biliyorduk. Böylece bir kere daha bir isyancının başkaldırı yeteneğine karşı alerjisi olan bir rejim, ona çok daha geniş bir seyirci kitlesi, uluslararası bir zemin hazırladı. Kendince devlet otoritesi zaman zaman damarına basan bir sanatın hizmetine giriyor... Teşekkür etmek gerekir. Peki ama Selçuk'un utangaç gülümsemesinin altında *Le Monde Dıplomatujue (lencl Yayın Yonetmenı tı, eksiksizdi. Gazeteciler kendılerinden birine rastlamışlardı ve kendılerı, bütün dünya gibi her şeyi sözcüksüz anlatmak istiyordu. Sonunda anlaşmaya varıldı. Selçuk, "Diplomasi Dünyası" sütunlarında Plantu, Zazquez de Sola, Mine'le birlikte olacaktı; aynı tonda bağnşanlarla. Daumier ve Gavarnier'dcn beri karikatür çizeri hep bir gazeteci ju farkla kı karikatür çizeri dostlueun yara afdığı gün, intihara bile kalkışır. Üstünlüğü de bundan geliyor. Ünlü kurbanlarından birine beslediği şefkat, onu çizgisinde daha da yumuşatmaz. Her türîü övgü, onu katleder. Görünüşte hiç çabalamadan, benim "saygısızlık görevi" dediğim o göz kamaştırıcı özgürlüğe kadar iter kendisini. Bu onun gerçeği anlama yoludur. İşte itici yönleriyle LouisPhilippe çıkarcılığını çizmek de Selçuk'un birkaç ay hapiste yatmasına yol açtı. Karikatür çizerlerinin coşkusu, hep aç ve gösteriş meraklısı şöhretlilerin, karınları doymuş işadamlarının, demagogların, banka hesaplarma güvenen yeni burjuvaların hallerinden kaynaklanır. Selçuk, bunları tanımıyor. Bu dünya büyüklerine karşı kiyıtsız oldueundan, onları boşluyor, hepsine basit kuklalar gözüyle bakıyor. Her şeyi iyi biliyor: Onlar, kudretlerinin gücüyle sarhoş, oynadıklan rolden gururlu, avuçlarının içinde yoksullann ekmeğini, sıradan insanların mutluluğunu ve nükleer yıldırımı tutuyorlar. Selçuk'un onlarla kişisel bir alıp vereceği yok. Bugün kendilerini ne denli yüce görseler de yarın unutulacaklarını bilen kışileri sollayarak, dosdoğru soyutlamaya gidiyor, tutku ve başdöndürücü düşlerinin simgesine iniyor, adaletsiz, budala, sancılı, yolundan sapmış dünyaya meydan okuyor. Bu bin yılın son yıllarının sıkıntı ve bunalımlarını anlamak için ileride Selçuk'un desenlerinı görmek gerekecek. Hiç kuşkusuz bu yüzyıl kör bir yüzyıl olduğundan, Selçuk'un desenlerinde patlayan çok göz var. Özellikle de ilk iki sayfasında. Daha sonra: Sümüklüböcek gözü, anahtar deliğindeki göz, kedi gözü, bilya gözü, saat gözü, kelebek gözü, madalyon üzerine asılı göz, dişlerle bezenmiş göz, bilinmeyen imgelerın turladığı hayalet gözü. Göremeyenler için de boş yumurta kabuğuna konmuş SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 44