Katalog

EkonomiPolitika CBT 1498 /4 Aralık 2015 9 Terörün Asıl Nedeni: Ekonomik ve Sosyal Eşitsizlikler Bayram Ali Eşiyok [email protected] S on yıllarda terör olaylarında önemli boyutlara varan artışlar izleniyor. Dünya nerdeyse her gün yeni bir terör olayına uyanıyor. Orhan Bursalı Cumhuriyet’te 19 Kasım 2015 tarihli “En çok terorizm 8 İslam ülkesinde, neden acaba?”isimli makalesinde dünyada yaşanan terör olaylarına ilişkin bulguları paylaştı. Yazarın “Global Terrorism Index 2015” raporundan aktardığı bulgular son derece çarpıcı: “Yıldan yıla artan bir eğilim söz konusu. 2014’te terör kurbanlarının / öldürülenlerin sayısı bir önceki yıla göre (18.111) yüzde 80 artarak en yüksek düzeye, 32.658’e ulaşmış. 2013’te de terör 2012’ye göre yüzde lara yükselmiş. Aynı yıllar arasında yüksek gelirli ülkelerde kişi başına gelir ise 22 bin dolar ve %244 oranında artarak 9,021 dolardan 31,072 dolara yükselmiş. Başka bir ifadeyle, 1960 yılında yüksek gelirli ülkelerdeki kişi başına gelir ağır borçlu fakir ülkelerin 21 katı iken, 2014 yılında 56 katına yükselmiş. Yani aradaki uçurum daha da derinleşmiş. Benzer bir eşitsizliği tablonun son satırında gösterilen düşük gelirli ülkeler ile yüksek gelirli ülkeler arasında da izlemek mümkün. Dünyada kişi başına gelir gibi servetin dağılımı da son derece eşitsiz. Credit Swiss’in 2015 yılı için hazırladığı Değişim ($) 127 22,051 104 DÜNYADA SERVET EŞİTSİZLİKLERİ: DRAMATİK Tablo 1: Yüksek ve Düşük Gelirli Ülkelerde Kişi Başına GSYH (2005 S.Fiyatları ile) ($) 1960 Ağır Borçlu Fakir Ülkeler Yüksek Gelirli Ülkeler Düşük Gelirli Ülkeler Kaynak: World 1970 472 13,589 .. 1980 473 17,544 .. 1990 426 22,110 312 2011 511 30,211 376 2012 523 30,475 390 2013 537 30,732 402 2014 553 31,072 416 426 9,021 .. “Global Wealth Databook 2015” isimli raporun bulgularına göre, küresel ölçekte servet esas olarak Kuzey Amerika, Avrupa ve AsyaPasifik’te yoğunlaşmış durumda. Bu Servet Dünya Servet Yetişkin Nüfus üç bölgenin 2015 yılı servet payı toplamı %85.5. Geriye   (Milyar $) Payı (%) Payı (%) kalan bölgelerin payı ise ancak %14.5. Afrika %1.0 dünya Afrika 2,596 1.0 12 servet payı ile Hindistan’ın dahi altında bulunuyor. AsyaPasifik 45,958 18.4 23.8 Çin tek başına %9.1 servet payı ile Latin Amerika, HinÇin 22,817 9.1 21.2 Avrupa 75,059 30.0 12.2 distan ve Afrika toplamının üzerinde bir paya sahip. Esas Hindistan 3,447 1.4 16.6 olarak ABD’nin etkisi ile, Kuzey Amerika 92,806 milyar L. Amerika 7,461 3.0 8.5 dolar ve %37.1 dünya servet payı ile dünyanın tepesinK. Amerika 92,806 37.1 5.7 de konumlanmış. Avrupa %30 servet payı ve 75,059 milDünya 250,145 100 100 yar dolar ile Kuzey Amerika’yı takip ediyor. AsyaPasifik Tablo 3: Beş Yaş Altı Ölüm Oranı (Canlı Doğan Her 1,000 Çocuktan) 45,958 milyar dolar ve %18.4 servet payı ile K. Amerika ve Avrupa’yı izliyor. 2011 2012 2013 2014 2015 Tablo 2: Servetin Küresel Dağılımı (Dolar ve Yüzde) (2015) Yüksek Gelirli Ülkeler Düşük Gelirli Ülkeler SahraAltı Afrika 7.6 89.5 97.1 7.4 85.5 93.0 7.2 81.9 89.4 7.0 78.8 86.1 6.8 76.1 83.2 Kaynak: UNICEF. 61 artmıştı… Terörün dünyaya maliyeti de hesaplanmış: 52.8 milyar ABD Doları... 2000’den bugüne 61.000 terör saldırısı ve 140.000’i aşan ölüm. Bu terör kurbanlarının yüzde 78’i ve terör saldırılarının yüzde 57’si 5 İslam ülkesinde gerçekleşmiş: Afganistan, Irak, Nijerya, Pakistan ve Suriye.” Küreselleşmenin eşitsizlikleri daha da derinleştiren, altkimliklere dayalı siyaset stratejisi bir bumerang misali bu kez Avrupa kentlerini vuruyor....Emperyalist politikalara karşı duyulan tepkinin heyulası tüm Avrupa’nın sokaklarını sarmış durumda...şiddet şiddeti doğuruyor. Pusuya yatmış silah tröstlerinin savaş tamtamları çalarken, ufukta barış ve kardeşilik temelinde bir çözüm gözükmüyor... 2015 değerlerine göre, Sahraaltı Afrika’da 5 yaşın altında her bin doğan çocuktan 83.2’si ölüyor. Yüksek gelirli ülkelerde her doğan bin çocuktan 6.8’i yaşamını yitiriyor. Düşük gelirli ülkelrde ise her yeni doğan bin çocuktan 76.1’i 5 yaşını görmeden hayatını BEŞ YAŞINI GÖRMEDEN ÖLEN ÇOCUKLAR… kaybediyor. UNDP’nin Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi’ne göre, 91 gelişmekte olan ülkede yaklaşık 1,5 milyar insan yoksulluk içinde yaşıyor. 800 milyon insan yoksulluğun pençesine düşme riski ile karşı karşıya. Oysa dünyadaki yoksulların temel sosyal güvenlik sorunlarını dünya Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın (GSYİH) yüzde 2’sinden daha az bir miktarla çözmek mümkün. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), 2015 yılına kadar dünyada açlık sorunu olan 800 milyon insanı 400 milyona indirmek için 24 milyar dolara ihtiyaç oldugunu belirtiyor. UNICEF’in istatistiklerine göre; en yoksul ailelere mensup çocukların beş yaşına gelmeden önce ölme olasılığı, en varlıklı ailelere mensup çocuklara göre iki kat daha fazla. En yoksul ailelere mensup kız çocukların 18 yaşından önce evlenme olasılığı en varlıklı ailelere mensup kızlara göre dört kat daha yüksek. 2,4 milyarı aşkın insan henüz uygun bir tuvalet imkânına dahi sahip bulunmuyor. Bu insanların %40’ı Güney Asya’da yaşıyor. 660 milyondan fazla insan hâlâ temiz içme suyuna erişemiyor. Bu insanların hemen hemen yarısı SahraAltı Afrika’da bulunuyor. Beş yaşından küçük tüm çocuk ölümlerinin hemen hemen yarısı ve okula gitmeyen çocukların %43’ü çatışmalardan ve doğal felaketlerden etkilenen ülkelerde yaşıyor. Sonuç olarak, 68 hareketi ile başlayan ve tüm dünyayı etkisine alan sol dalga, gelişmiş ülkeler yanında üçüncü dünya ülkelerinde de toplumsal muhalefetin yükselmesine ve sistem dışı arayışları gündeme getirmiş idi. İslam coğrafyasındaki muhalefet ise, Batı’yı Hıristiyan olduğu için değil, yaşadıkları sorunların emperyalist politikalardan kaynaklandığını gördükleri için mücadele ediyordu. Bugünün İslam coğrafyasında ise artık emperyalist politikalara karşı değil, Hıristiyan Batı’ya karşı bir mücadele ve giderek artan kör terör söz konusu. IŞID örneğinde olduğu gibi, yanlış bilinç (asıl suçlunun kapitalizm ve onun yarattığı her türlü eşitsizlik olduğu gerçeğini görmeden) etrafında oluşmuş bu arkaik yapıların insanlığın tüm birikimine savaş açması kaçınılmaz. Unutulmamalı. Her türlü eşitsizliğin kaynağı olarak bugünkü dünya kapitalist sistemini ve onun aygıtlarını görmeden yapılan kör şiddet sadece sistemin bekasına katkı yapar o kadar…Yaşadığımız şu yeni Ortaçağ’da insanlığın önünde iki seçenek bulunuyor:Ya tüm enerjisini altkimlikler temelinde bir birini boğazlamaya mobilize edecek, ya da en azından başlangıç noktası olarak, kapitalimizin vahşi yönünü geriletip sosyalize edecek…şimdilik insanlığın önündeki asıl sorun budur… Kitap/Dergi Eski Yakındoğu’da Kent, Bellek, Anıt Koç Üniversitesi Yayınları (KÜY), Arkeoloji kategorisinde Eski Yakındoğu’da Kent, Bellek, Anıt adlı kitabı yayımladı. Illinois Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Ömür Harmanşah tarafından İngilizce kaleme alınan kitabı Fügen Yavuz Türkçeye kazandırdı. Eski Yakındoğu’da Kent, Bellek, Anıt kitabı, bu yıl açtığı Bizans Araştırmaları Merkezi ile de arkeoloji ve sanat tarihine verdiği önemi kanıtlayan Koç Üniversitesi’nin attığı ciddi adımların bir örneği. Mimari bir pratik, kamusal bir kutlama biçimi ve siyasi bir söylem kaynağı olarak, eskiçağ Yakındoğu’sundaki kent inşa pratiğini inceleyen kitap, geç demir çağında (MÖ 1200850) Asur ve SuriyeHitit hükümdarlarının kentlerin inşası, sulama kanalları yapımı, anıt dikme ve festival düzenleme pratikleri etrafında gelişen resmi söylemini inceliyor ve erken demir çağındaki kent kurma inşa pratiği ile resmi söylem, kültürel kimlik bağıyla karşılaştırmalı ele alıyor. www.kocuniversitypress.com Kapitalizmin yarattığı eşitsizliğin hangi boyutlara ulaştığını görmek ve buradan beslenen şiddeti anlamak için öncellikle kişi başına gelire bakmak gerekiyor. World Bank istatistiklerine göre, 1960 yılında ağır borçlu fakir ülkelerde kişi başına gelir 426 dolar olarak gerçekleşirken, yüksek gelirli ülkelerde 9 bin dolar düzeyinde (9,021 dolar) gerçekleşmiş. 2014 yılına gelindiğinde ağır borçlu fakir ülkelerde kişi başına gelir 127 dolar ve %30 oranında artarak 553 do EKONOMİK VE SOSYAL EŞİTSİZLİKLER...