Katalog

16 Bulmaca 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CBT 1501/25 Aralık 2015 ilginç SORULAR Büyüme geriliğinin nedenleri Soru: Büyüme geriliği nasıl anlaşılır, nedenleri nelerdir? Yanıt: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilgin Yüksel Çocuklar ilk yaşlarda daha hızlı büyür. Bir çocukta ilk 1 yılda 25 santim, 12 yaş arasında 12 santim, 23 yaş arasında 10 santim, 34 yaş arasında 8 santim büyüme görülmesi beklenir. Bu şekilde giderek azalan bir uzama olur. Çocuklar 4.5 – 5 yaşından sonra da ergenlik başlayana kadar yılda ortalama 56 santim uzar. Eğer bir çocuk yaşına göre olması gereken büyümeyi gösteremezse büyüme geriliği açısından incelenmesi ve izlenmesi gerekir. Aile, çocuğunun gelişiminden endişe ediyorsa, yaşıtlarına göre büyümediğini, boyunun kısa kaldığını ya da büyümesi ile ilgili hiçbir değişiklik olmadığını görüyorsa bir hekime danışmalı. Bu yakınmalarla hekime getirilen çocuk gerekli muayene ve incelemeler yapıldıktan sonra altta yatan bir neden saptanırsa gerekli tedaviler yapılır, bir anormallik saptanmazsa 612 ay süreyle büyümesi izlenir. Boy kısa ve büyüme hızı düşükse patolojik bir boy kısalığı düşünülür ve ona yönelik ileri incelemeler yapılır. NEDENLERİ: Şu anda dünya genelinde de ülkemizde de büyüme geriliğinin en yaygın nedeni beslenme bozukluğu. Bunun dışında geçirilen kronik hastalıklar, hormonal eksiklikler, bebeğin anne karnındaki gelişimin yetersiz olması veya daha nadir görülen genetik hastalıklar da büyümeyi etkiler. Altta yatan herhangi bir hastalığın veya patolojik durumun olmadığı, büyüme hızının normal olduğu ancak çocuğun boyunun yine de kısa olduğu durumlar vardır. Bu durumu yapısal boy kısalığı veya ailevi boy kısalığında görüyoruz. Ailevi boy kısalığında çocuğun boyu kısadır, annebaba boyu kısadır ve çocuğun erişkin boyu da kısa kalır. Yapısal boy kısalığı dediğimiz durumda, çocuğun boyu yaşıtlarına göre kısadır, çocuk ergenliğe geç girer sonradan boyu uzar. Bu çocukların erişkin boyu kısa olmaz. ‘ADETTEN SONRA BOY UZAMAZ’ EFSANESİ: Toplumda yaygın olarak görülen “menstrüasyon başladıktan sonra kız çocuklarının boyu uzamaz” algısı tam olarak doğruyu yansıtmaz. Adetten sonra büyüme durmaz, ama büyüme hızı yavaşlar. Genellikle bir kız çocuğu adet gördükten sonra artık büyüme potansiyeli azaldığı için ortalama 510 santim civarı bir uzama olabilir. Kız çocuklarında görülen boy kısalığına ergenlik gecikmesi de eşlik ediyorsa Turner sendromu akla gelebilir. Bu doğuştan gelen bir kromozom bozukluğudur. Turner sendromunda aşırı boy kısalığının yanı sıra, hastaların overleri (yumurtaları) gelişmez veya yetersiz gelişim gösterir ve bunun sonucu olarak östrojen hormonu salgılanamaz ya da az salgılanır. Bu kız çocuklarında ergenlik çağında göğüs gelişimi olmaz, ya da gecikir, beraberinde adet görmeyebilirler. Ayrıca doğuştan kalp hastalıkları daha sık görülür, boyun kısadır, “yele boyun” görünümü vardır. Bu hastaların tanısında tipik görünümleri yanı sıra boylarının çok kısa olması ve ergenlik belirti ve bulgularının olmayışı önemlidir. Tedavide boy kısalığı için büyüme hormonunun küçük yaşlarda başlanması önemlidir. Ergenlik yaşlarında da östrojen desteği yapılmalıdır. Çökelti – Ehram. 15 SOLDAN SAĞA 1. İçten yanmalı motorla çalışan ilk otomobili üreten Alman mühendis ve mucit – İçki içerken söylenen bir söz. 2. Otlar – Paradokslarıyla tanınan eski Yunanlı filozof. 3. Azman bir midye türü – İsviçre’de bir kanton – Ucu yanık odun. 4. Uyuşturucu bir madde – Satmak işi – Alman faşisti. 5. Spielberg’in bir bilimkurgu filmi – Nautilus denizaltısının kaptanı – Avrupa’da büyük bir yarımada – Sıvı ölçüm biriminin simgesi. 6. Motorlu taşıtlarda direksiyon ile tekerlek arasındaki bağlantıyı sağlayan demir çubuk – “Gregor ...” (Kalıtım teorisini geliştiren, genetik biliminin temellerini atan İskoçyalı botanikçi) – Bir strateji oyunu. 7. Gemilerde ya da kalelerde topçuları koruyacak biçimde yapılmış zırhlı kule – Beyaz, yeşil, mavimsi renkte billurlaşmış bir tür kalsiyum karbonat. 8. Paşa – Namaz çağrısı – Kayıp bir kıta. 9. Kocaman ve ağır kitle – Letonya parası – İlaç – “... Gibson” (aktör). 10. Erler – Başka, öteki – Bir kadının eşi. 11. Askerler – “İç imdi iç şarabını / ... bir yana hicabını” (Recaizade Ekrem) – Şarap. 12. “Etienne ...” (İlk içten yanmalı motorun tasarımını yapan Belçikalı mühendis) – Bir toplumdaki ahlaki davranış biçimleri. 13. Kiloamperin simgesi – İyilik ederek gönül alma – El ile dokunarak duyma. Hazırlayan: İlker 14. Yüksek, yüce – Sayıboncuğu – 3,14 sayısı. 15. Mumcuoğlu YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Johannes ...” (Gezegenlerin hareketlerinin temel kuralları üzerinde çalışan Alman gökbilimci) – Büyük Britanya’yı simgeleyen harfler – “... Barka” (Yitirdiğimiz jeoloji profesörü). 2. Modern bilimsel çalışmanın temellerini atan Yunanlı bilgin ve filozof – Telefon sözü. 3. Güney Afrika parası – Ünlü bir karikatürist – Tümör. 4. Kekemelik. 5. “Sir Henry ...” (Kontörü aracılığıyla ilk olarak fazla miktarda çelik üretimini gerçekleştiren İngiliz mühendis) – Güney Amerika’da yaşayan, uçamayan bir kuş. 6. Bir organımız – Metal olmayan elementler – Oyuncunun yaptığı genel hareketler. 7. “Sir İsaac ...” (Aynalı teleskobu, diferansiyel hesabı, hareket ve yerçekimi kanunlarını bulan, İngiliz matematikçi, fizikçi, gökbilimci ve filozof) – “... Vegas” (ABD’de bir kent) – Paylama, azarlama. 8. Güney Afrika plaka işareti – Rusçada evet – Yaklaşık olarak. 9. İlk hareketli film kamerası olan sinematografı bulan Fransız kardeşler – Jüpiter’in bir uydusu – Bir oto lambası. 10. Babuko da denilen bir Doğu yemeği – Bir tür ceket – Kar romanındaki temel tip. 11. Çanakkale’nin bir ilçesi – Tasa – Kısım. 12. Bir nota – Ar simgeli element – Balıkesir’in eski adı. 13. Edirne’nin bir ilçesi – Bir sayı – Bir dijital aygıtı telefon hattına uyduran ara birim. 14. Taşıl – Köy yardımlaşması – İnce urgan. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 15. Arapça 1 M İ C H A E L F A R A D A Y ben – Kasların 2 A R İ S T O T E L E S B A Ç 3 S T İ L K Y EN İ U kasılmasını 4 X P L İ K İ MÜ S NA S A giderdiği için 5 L A M A P A L İ S A T N Ü AV NE İ L NE I S I N hekimlikte kul 6 7 NO K T A L I D E L İ K L İ lanılan bir bitki 8 C İ R İ T T E R E A A T 9 K S K S A V ANA T R E – Hamız. 10 11 12 13 14 15 İ K ON L E A R K İ R İ KA N NE A L NE AND E EN T E R Ş AM A SMA I S A S İ ANE A T A R İ L A D İ GO R M R T A L K U L A F ONO L O J İ düşün BUL 2016 Ender Aktulga eaktulga@gmail.com A = 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 19, 21, 23, 25, ... B = 5, 1, 4, 2, 1, 3, 1, 2, 3, 1, 1, 3, 2, 1, 1, 3, 1, 2,... A dizisi, asal, tamkare ve üçgensel sayıların tümü, birlikte, küçükten büyüğe sıralanarak oluşturulmuştur. B dizisinin terimleriyse, A dizisinin terimlerinin türlerini göstermektedir. B dizisindeki 1sayısı, A dizisinin aynı indisli teriminin asal; 2 sayısı, tamkare; 3 sayısı, üçgensel; 4 sayısı, hem asal hem üçgensel olduğunu; 5 sayısıysa hem tamkare hem de üçgensel olduğunu göstermektedir. SORU: A dizisinin 2016. terimi kaçtır? B dizisinin ilk 2016 teriminin toplamı kaçtır? 1499. sayıdaki “Rakamlar Değişmiyor” isimli bilmecenin yanıtı: 1158 ve 1998 Bilmeceyi doğru çözenler: Ahsen Canatİzmir, Naim Uygunİstanbul, Namık Çatalsakalİstanbul, Gülay Bayramoğluİstanbul 1498. sayıdaki bilmeceyi doğru çözenler; Nurdan SeyrekZonguldak Yeni Yılınız Kutlu Olsun Hazırlayan: Naim Uygun naimteacher@gmail.com Hangi N doğal sayının rakamlarının kareleri toplamı ile bu N doğal sayısının toplamı 2016 olur?