Katalog

GÜNDEM ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları İktidar Vakıf Üniversitelerini Kendi Adamlarına mı Devrediyor? Bu hafta, üniversite rektörlüğü yapan ve YÖK üyeliğinde bulunan 11 akademisyenin, toplumsal ve akademik sorumluluk gereği hazırladıkları yeni bir YÖK yasa tasarısı için ilkeleri üzerine yazmak için oturdum. İktidarın Meclis’e sevkettiği o ünlü torba yasalarından sonuncusunun içine, vakıf üniversitelerinin yönetimine müdahale veya hatta hükümete bağlama anlamına gelecek madde sıkıştırdığını okudum, bu satırları yazarken... Ama önce “Yüksek Öğretimin Yeniden Yapılandırılması Kapsamında Dikkate Alınması Gereken Temel İlkeler ve Yaklaşımlar” (http://yuksekogretimdeyapilanma.org/rapor20140619.pdf) üzerine bilgi: Ömer Faruk Batırel, Mehmet Üstün, Mehmet Durman, Üstün Ergüder, Atilla Eriş, İsa Eşme, Recep Öztürk, Ayşe Soysal, Burhan Şenatalar ve Aydın Uğur’un hazırladıkları raporun sunumu, fırtınalı ve gök gürültülü güne denk gelince katılamadım ve tartışmalarda bulunamadım. Rapor, dünyanın Bilgi Çağı ve bunun bilimde, teknolojide ve ekonomik alanlarda yol açtığı ve açacağı sonuçlara değinerek, üniversitelerin çok yönlü üretkenliklerini gündeme kalite, akreditasyon). 2. Yüksek öğretimde ve akademik yapılanmada bu temel ilkeler çerçevesinde saydam, mali özerkliği de içeren hesap verebilir bir yönetişim sistemi oluşturulmalı. Yapılanma, ideolojik ve siyasi önceliklere değil; evrensel kabul edilen bilimsel ölçütlere göre gerçekleştirilmeli. 3. Yüksek öğretimde ulusal nitelikte bir üst “eşgüdüm” kurumu bulunmalı. Ancak, bu kurum üniversitelerin özerkliğini zedelemeyecek şekilde “Koordinasyon ve Planlama” organı olarak görev yapmalı. Akademik kalite değerlendirmesi için ise, ayrı ve tamamen özerk bir kurum kurgulanmalı.. 4. “Yüksek Öğretimde Üst Yönetim” yapılanmasındaki kurullarda yüksek öğretimle ilgili paydaşlara yer verilmeli (Yüksek öğretim kurum temsilcilerinin yanında; öğrenci, işveren ve işçi sendikalarından birer üye; Kalkınma, Milli Eğitim, Maliye Bakanlıklarından birer üye). 5. Anayasa kapsamında çok ayrıntıya girilmeden, sadece “planlama ve koordinasyon” görevlerini yerine getirmek üzere, kurumsal özerklik ve akademik özgürlüğü esas alacak şekilde üniversiteler ve yüksek öğretim üst organlarının kanun ile kurulması hususunun belirtilmesi uygun olacak. Anayasa’da “akademik özgürlük” ve “üniversite özerkliği” vurgulanması gereken temel hususlar olarak belirtilmeli... *** Tabii, her şeyi merkezi olarak gütmeyiyönetmeyi ilke edinmiş bir RTE ve iktidarı, bu tür önerilere ne kadar kulağını açar, doğrusu yoğun şüphem var. Bildiğiniz gibi AKP liderleri iktidara gelirken YÖK’ü ortadan kaldıracaklarını ve üniversiteleri özgürleştireceklerini söylüyordu. Tabii, tam tersini yaptılar! Şimdi de vakıf üniversitelerini siyasi denetim altına alabilmek için Meclis’te görüşülen ‘Torba Yasa Tasarısı” içine iki madde sokuşturdular.. Bu maddeler Vakıf üniversiteleri mütevelli heyetlerinin belirlenmesinde YÖK’ü egemen kılıyor. Bir de YÖK’e, kötü mali durum gerekçesiyle üniversiteleri kapatma yetkisi veriyor. Tepki çeken madde şöyle: “Vakıf üniversitelerinin, vakıf yönetimi dışında en az 7 kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf yönetim organı tarafından önerilir ve Yüksek Öğretim Genel Kurulu tarafından, üye tam sayısının en az üçte ikisinin çoğunluğunun oyunu alırsa dört yıl için seçilir.” Yani YÖK, kendisine önerilecek mütevelli heyetini, içine istediği adamlar yerleştirilinceye kadar reddetme yetkisine sahip! Bu tam anlamıyla, para senin ama düdük bende, utanmazlığı! Daha önce de, RTE Vakıf üniversitelerinin rektör seçme hakkını hükümete YÖK’e vermek istemişti! Tepkiler üzerine vazgeçmişti.. Demek Başbakanın ayranı kabardı yeniden... Ama bunun bir gasp olduğunu belirtelim.. Bu işlerle uğraşacaklarına, iktidar içinde aklı başında birileri, yukarıda önerilen ilkeleri, ülkenin geleceğini göz önünde bulundurarak incelemeli ve tartışmaya açmalı.. Belki de hayatlarında ilk kez, demokratik davranarak.. Gelecek Cuma yeniden buluşmak üzere.. Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Türkiye’nin Haftalık Bilim Haberleri ve Kültürü Dergisi Sayı: 1423 27 Haziran 2014 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Aykut Küçükkaya GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir “Sağlık” sayfası VKV Amerikan Hastanesi’nin, “Bilim Kültür ve Eğitim” sayfası İstanbul Kültür Üniversitesi’nin ve arka sayfa konuları ‘Atılım Üniversitesi’nin katkıları ile hazırlanmıştır. MÜDEK: Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği FEDEK: Fen Edebiyat, Dil Tarih Coğrafya Fakülteleri Öğretim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği TEPDAD: Tıp Eğitim Proğramları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği VEDET: Veteriner Hekimliği Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği TPD: Türk Psikologlar Derneği YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212 343 72 74 Faks: 0212 343 72 64 CUMHURİYET REKLAM CBT 1423 2 /27 Haziran 2014 Genel Müdür: Özlem Aydan, Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü, Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya, Reklam Müdürü: Ozan Altaş, Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul www.cumhuriyet.com.tr getiriyor ve ülkemiz üniversitelerinin Bilgi Çağı’na ayak uyduracak durumda olmadığını vurguluyor. Peki ülkemiz üniversiteleri ne yapmalı ve nasıl örgütlenmeli? Bu soruya da ilkeler çerçevesinde 38 madde ile önerilerde bulunuyorlar.. Ve bu öneriler ışığında da, bu sayfada verdiğimiz bir yüksek öğretim üst örgütlenmesi modelini tartışmaya açıyorlar. Göreceğiniz gibi, modelde YÖK kalkmış ve yerini “Yüksek Öğretim Koordinasyon ve Planlama Konseyi” almış.. Bu, koordinasyon ve planlama görevi, zaten uzun süredir dile getiriliyordu.. Size 38 maddeyi özetleyemem, yukarıdaki adresten raporun tümüne ulaşmanız mümkün. Ama raporun ilk 5 maddesini özetlemek isterim: 1. Yüksek öğretimde bugünkü merkeziyetçi yaklaşım, üniversitelerin özerkliğine ve verimliliğine ciddi bir engeldir. Bu merkezi yapılanma terk edilmelidir. Aşağıdaki ilkeler vazgeçilmezdir: • Akademik özgürlük, • Kurumsal özerklik (çeşitlilik, mali esneklik, tüzel kişilik, kurum içi akademik ve idari karar süreçlerinin güçlendirilmesi), • Hesap verebilirlik (saydamlık, performans değerlendirme,