Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “… Kardeşler” (1783’te, bir sıcak hava balonunu başarıyla uçuran kardeşler) – “Ang …” (sinema yönetmeni). 2. MS 190’da Hunların bulduğu, o devirde Babillilerin de kullandığı tarihin ilk hesap makinesi – İstanbul Sultanahmet’teki tarihi kilise. 3. Vietnam takviminde yılbaşı – Doruk – “… Yanıt” (100 metre engelli kadınlar Türkiye rekortmeni). 4. Voleybolda bir savunma biçimi – Gerçeklik – Kıta (kısa). 5. Eski Filistin’de bir kent – Kulak iltihabı – İridyumun simgesi – Lavrensyumun simgesi. 6. Hamız – Armoni kurallarına göre üst üste bindirilmiş sesler – Afrika’da yetişen bir bağaç. 7. Cr simgeli element – Vilayet – Ateş – Tuzağa düşürülen şey. 8. Cansız olan – Dinsel inançları olmayan. 9. Deterjanlara belirli oranda katılan bir madde – Hor görülen, aşağılanan – İlkbaharda kırlarda yetişen yenilen bir bitki. 10. Eski Yunan mitolojisinde, güzel sanatların dokuz tanrıçasından biri – Genellikle Doğu Karadenizlilerin kullandığı bir ünlem – Japon Buddha rahibi. 11. Bağ ve bahçelerde ekilmek için ayrılmış toprak parçası, evlek – Tanzanya’nın plaka işareti – Sanat eseri konusu. 12. İnsan Kaynakları (kısa) – Duvarda taş ya da tuğla YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1447’de, Johannes Gutenberg’in yarattığı icat – “Alexander …” (1928’de, penisilini bulan bilimadamı). 2. Dikilitaş – Güney Amerika’da yaşayan uzun kuyruklu bir tukan türü. 3. Kuzey Atlantik Paktı – Kuyruksuz kurbağanın yumurtadan yeni çıkmış kurtçuğu – Bakı. 4. Türkiye’nin uçuş kodu – Pamuklu kumaş – Tarihle ilgili. 5. Sonbahar – Anıtkabir – Haris. 6. Eski Mısır inanışında baştanrı – Bir nota – Erkek keşi. 7. Kabul etmeme – Eskimo kulübesi – Napoleon’un sürgün adası. 8. Bakla ezmesi – Alanya’nın eski adı – Eski bir başlık. 9. Mülkiyet – Hollanda’nın plaka işareti – Bir pamuk türü. 10. Sümer inanışında su tanrısı – İnce alay – Baba – Alara’nın ünsüzleri. 11. Dünya işlerini hoş gören, kalender kimse – Yükselti – Kiloamperin simgesi. 12. Gerçek – Süs ve gösteriş. 13. “… Tyler” (aktris) – Arjantin’in plaka işareti – Namuslu – Dağ keçisi. 14. Kedi, köpek yavrusu – İştirak – Europyumun simgesi. 15. “Willem …” (1903 yılında, kalbin işleyişini kaydeden elektrokardiyografi cihazını icat eden bilimadamı) – Sonra1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 dan hesaplaş 1 J O H N F L E M İ N G E L M mak üzere bir 2 O H M D O O A U E R O HO EAS TMAN ANAR borç ya da ka 3 4 N T S C ERENER SUS zanç payından 5 B S K O R İ N T E A T E alacaklıya ya 6 A K Y E M A T E L İ V E 7 AR AS RASYO B pılan ödeme. 8 R DAL TON D İ M ANKA 9 10 11 12 13 14 15 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 sırası – Hamamböceği. 13. Yararlı, kazançlı – Yunan alfabesinde ilk harf – Gösteriş, çalım. 14. 1876 yılında telefonu bulan mucit – Kapçıkmeyve. 15. Erzincan’ın bir ilçesi – Tutsaklık – Utanma duygusu. ilginç SORULAR Rüzgâr çiftliklerinin çevreye etkisi Soru: Rüzgâr çiftlikleri çevrelerindeki rüzgârın hızını ve sıcaklığı nasıl etkiler? Yanıt: Rüzgâr çiftlikleri elektrik üretimi için kullanılan ve aynı yerde bulunan rüzgâr türbinleri grubudur. Özel türbinler orta gerilim (genellikle 34,5 kW) güç sistemine ve ağ şebekesine bağlanır. Elektrik şebekesinin orta gerilimdeki elektrik akımını bir transformatör yardımıyla yüksek gerilim iletim hattına bağlar. Rüzgâr türbinleri çevrelerindeki havanın kinetik enerjisini çekerler. Teknik olarak bir türbinin arkasındaki iklim bölgesi (veya rüzgâr çiftliğindeki tüm türbinlerin arkasındaki) “rüzgâr hızı vakumuna” veya “momentum açığına” maruz kalır.. Başka bir deyişle hava yavaşlar. Bu etki, rüzgâr çiftliğinin performansı üzerinde belirleyicidir. Rüzgâr türbinlerinin fazla miktarda olduğu çiftliklerde rüzgâra karşı türbinler, esintiyi, rüzgâr yönünde olan türbinlere erişmeden zayıflatır. Çok kesif bir şekilde inşa edilen rüzgâr çiftliklerinde, türbinlerin yarattığı kümülatif momentum açığı çok belirgin bir şekilde rüzgâr hızını değiştirir. Rüzgâr çiftlikleri ayrıca yerel sıcaklığı da etkiler. Illinois Üniversitesi’nden atmosfer bilimcisi Somnath Baidya Roy’a göre esinti, rüzgâr çiftliğinin üzerinden geçerken, türbinler bir atmosferik iz yaratır. Bu noktada rüzgâr hızı azalır ve türbulans artar. Rotorlar çok sayıda hava girdabı üretir. Yukarıdaki havayı aşağıdaki hava ile buluşturan girdaplar, soğuk havayı yükseltir, sıcak havayı aşağıya iter veya bunun tam tersini yapar. Bu türbulans, yerel sıcaklığı azaltır veya artırır. 2012’de yapılan bir çalışmada bir grup bilim insanı, Texas bölgesindeki çeşitli rüzgâr çiftliklerinin etkilediği hava koşullarını incelemişler ve yerel yüzey sıcaklıklarının küçük ama belirgin ölçüde yükseldiğini tespit etmişler. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu E T A KOME E MMA T O R NAURU T E SK İ NK C AY TO SE F ORM BU İ ND İ FA E EKS İ N AD İ LK SV İ YE E U KAME T P İ NEM AKT İ N İ T P İ K SK İ T Soru: Parazitlerin üzerinde de parazit barınır mı? Yanıt: Parazitlerin paraziti –bazen hiperparazitler olarak isimlendirilir olabilir. Aslında parazitlerin paraziti de parazite maruz kalabilir. Bunun da sonucunda sonsuza dek uzanan türlerarası bir taciz olgusu ortaya çıkar. Geçen yıl Hollandalı bilim insanları bir tırtılın içine yumurtalarını bırakan bir arı türünü araştırdılar. Tırtıl da marul yaprakları ile besleniyordu. Bu da, besin ve enerjinin üç farklı organizmadan geçtiği anlamına gelir. Bütün bu çok katmanlı asalak yaşamda akla şu soru geliyor: Bir parazit ne kadar küçük olabilir. Bu çok katmanlı yaşamın son katmanı bir transpozon olabilir. Transpozonlar bir hücrenin genomunda farklı yerlere, transpozisyon olarak adlandırılan bir süreçle hareket edebilen DNA dizileridir. Bu süreç ile mutasyonlara ve genomdaki DNA miktarının değişmesine neden olurlar.Transpozon bir nükleik asit parçası –tek bir parazitik gen olabilir. Transpozonlar, başka bir virüse bulaşmış olan virüslerin içinde bulunabilirler. Parazitlerin parazitleri düşün BUL İKİ TAM KARE Kaynak: New Scientist Önceki derslerin yorgunluğunu üzerlerinden atabilsinler ve dikkatlerini yeniden toparlayabilsinler diye, öğrencilerine bulmacalar sorarak dersine başlayan matematik öğretmeni, bugün öğrencilerinden iki sayı bulmalarını istedi. İki sayı da sıfırla başlamıyor olmalıydı, iki sayı da dört basamaklı olmalıydı, iki sayı da tam kare olmalıydı ve toplamları da bu iki sayıdan birinin tersine eşit olmalıydı. Soru: Matematik öğretmeni, öğrencilerinden hangi sayıları bulmalarını istiyordu? CBT 1371 16 / 28 Haziran 2013 1369.sayıdaki “Rakam Ortaklığı” isimli bulmacanın yanıtı: Yanıt: 12, 913 Bulmacayı doğru çözen okuyucularımız: Naim Uygunİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Ahsen Canatİzmir, Faruk Kozİzmit, Ahmet Çetinbudaklarİzmir, Aydın BingölAnkara, Hüseyin ErgönülEdirne, Gülay Bayramoğluİstanbul, Yücel GünBalıkesir, Özen Günİstanbul, Duygu Gün yargıcıİstanbul, Daniel Osman Yargıcıİstanbul