Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “Evangelista …” (1643’te, hava basıncını ölçmek için cıvalı barometre denilen cıhazı icat eden bilimadamı) – Sıkılmış yiyecek posası artığı. 2. Hava (kısa) – Adapazarı Ovası’nın diğer adı – Nijerya para birimi. 3. Büyüme evresini tamamlamış, fakat henüz döllenebilecek duruma gelmemiş dişi gamet – Sarmısaktaki doğan antibiyotik – Rusçada evet. 4. ABD’li bir film şirketi – Hafıza kaybı – Bağ çukuru. 5. Büyük atardamar – Gümüşün simgesi – Mülkiyet. 6. Kalayın simgesi – Duyarga – Astatin simgesi – Unvan. 7. Divit, yazı hokkası – İletişim dizgesi birliği – Hangi yer. 8. Bir tür gemici düğümü – Bir balık türü. 9. Kalbin, gevşeyip kasılmasından ileri gelen kımıldanışı – Sinir hastalıkları ile ilgili hekimlik kolu – Utanma duygusu. 10. Sümer su tanrısı – Türk müziğinde bir makam adı – Vilayet – Çevgen. 11. Protein sentezine yardımcı olan bir asit türü – Avuç – Deli. 12. Yedek (kısa) – Eski bir Türk güreşi – Çerkez. 13. Karagöz oynatılan perde – Sancağı, yelkeni aşağıya alma – Gelgitte denizin kabarması. 14. Art arda ve toplu olarak gitmek – Aslan, at saçı – Bir bağlaç. 15. Eski bir Güney Amerika uygarlığı – Halat ucu – Mihver. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1698’de, su altında kalan madenlerdekie suyu dışarı pompalamada kullanılan, ilk buhar makinesini yapan mucit) – Lityumun simgesi. 2. Alg, mantar gibi ilkel bitkilerde dişi cinslik hücresi – Afrka’da bir ülke. 3. Rahim ağzı kanseri arama testi – İsviçre’de bir ırmak – Tibet öküzü. 4. Cezayir müziği – Klasik Türk müziği çalgılarından biri – Bir masal kuşu. 5. Bir malın sahipliği – Matrix’teki temel tip – Simyacıların kurşuna verdiği ad. 6. Kobaltın simgesi – Donuk renkli – İri dişli bir törpü. 7. Torricelli’nin önadı – Seyelan. 8. Bir çiçek adı – Kristof Kolomb’un üç gemisinden biri – İnce perde. 9. “… silinmek” (ortadan kaybolmak) – Urfalı, bir Divan edebiyatı şairi – Slayt. 10. İçgüdü – Din işleriyle uğraşın hocalar sınıfı. 11. Eski Filistin’de bir kent – Spielberg’in bir bilimkurgu filmi – Disprosyumun simgesi – Bir rekoru aynı derece ile yineleme. 12. “Philippe …” (17451826 yılları arasında yaşayan, akıl hastalarının insanca koşullarda tedavi edilmesine öncülük eden, çağdaş psikiyatronin kurucularından olan Fransız doktor) – “Joseph …” (1826’da, ilk fotoğrafı çeken Fransız fizikçi) – Katkı. 13. Müstahkem yer – Koloit iyonlarında molekül yığılmasından oluşan ve yalnız başına koloidin bütün niteliğini taşıdığı kabul edilen bütün – Bir sayı. 14. Kuyumcu taslakçısı – Cengiz Han’ın annesi. 15. Zihin – “Isaac …” (1668’de, ilk aynalı teleskobu yapan bilimadamı) – Ruh. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 J O S E P H N İ E P C E E T 2 O K A R P O L A R O İ D R 3 S A B İ T T E A V N İ Y E 4 E P İ T E L T E L E V A V 5 P İ E Ş A İ İ R S İ İ 6 H E M R A Z B N İ K A T 7 S A V İ S A L E Ö R A H 8 W R İ G H T E L E Z E R İ 9 A N N A İ D O L E N I A C 10 N İ L A G Ü N E N F K 11 K A V İ M E O S H A P 12 K A R A T A Y S İ Y A T İ K 13 E İ N T U T A N A K R A 14 B E Y İ N R A K M A V A R 15 E M A A D İ N A M İ E T İ ilginç SORULAR İnsan, evrim yoluyla sağlıklı beslenebilecek mi? Soru: İnsanlar, obeziteye yol açan yağlı ve şekerli yiyeceklerden evrim geçirerek kurtulabilecekler mi? Evrim, sağlıksız yiyeceklerden alınan zevki engelleyebilecek mi? Yanıt: Popular Science, Mart 2012 Belki. Fakat insanların sağlıksız yiyeceklerden hoşlanmamaları için aradan çok uzun süre geçmesi gerekiyor. Son 200.000 yıldır insanoğlu yağlı ve şekerli yiyecekleri bin bir zorluklarla elde ettiği için büyük bir keyifle midesine indirmiştir. Yağlar vücut sıcaklığını sabit tutarken, şeker ise enerji sağlar. Dolayısıyla yağlı ve şekerli gıdaları tüketmek beyindeki ödül merkezlerini faal hale getirir. Bilim insanları bu gıdalara duyulan isteğin derecesinin, genlerin etkisi altında olduğunu ileri sürüyor. Obezite, ailesel bir bozukluk olmakla birlikte bilim insanları bir gıdaya duyulan isteğin ne kadarının kalıtsal, ne kadarının sonradan edinilmiş olduğu konusunda kesin bir şey söyleyemiyor. Bugüne dek obezite ile ilgili olduğu düşünülen 100 gen bulundu. Yağlı ve şekerli gıdalara karşı isteğin azalması için bu 100 genin işlevsizleşmesi gerekiyor. New York kentindeki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nden evrim biyoloğu Rob DeSalle bu 100 geni işlevsiz kılacak evrimin çok uzun süreceğini düşünüyor. Sağlıksız gıdalarla beslenme sonucu ortaya çıkan sağlık sorunları en çok orta yaşlı insanları etkiler. Bu insanlar büyük bir olasılıkla o yaşlarına kadar çocuk sahibi olmuş ve genlerini onlara nakletmişlerdir. DeSalle, daha fazla sayıda çocuk ve ergenin, tip II şeker hastalığı ve kalp hastalıkları gibi obeziteyle ilgili hastalıklara yakalanması durumunda , çok azının çocuğu olacak yaşa erişebileceğini ve dolayısıyla popülasyonun bu genlerden yavaş yavaş arınacağını öngörüyor. Bu durumda dahi 100 geni tümüyle ayıklamak olası olmayabilir. Ayrıca obezite ile ilgili genler insanı öldürmez. Bunlar anemi ve kistik fibroz gibi hastalıklara yol açan çok ölümcül genler değildir. DeSalle, ölümcül genlerin bile varlıklarını uzun süre devam ettirdiğini, daha marjinal olanların ömrünün ise daha da uzun sürdüğünü belirtiyor. Evrim milyonlarca yıldır etkili olan karmaşık bir süreçtir. Tipik olarak türlerin davranış değişikliklerinin hep gerisinden gelir. 50 yıl öncesine kadar yağlara ve şekere karşı beslediğimiz istek insanın hayatta kalmasına yardımcı olmuştur. Derken fast food giderek çoğalınca, yalnızca ABD’de yaşayan obez insanların sayılı 1960 ile 2007 arasında üç misline çıktı. Harvard Üniversitesi’nden insan evrimi biyoloğu Katie Hinde, evrimin bin yılda oluşturduğu değişikliklerin yarım yüzyılda tersine dönemeyeceğine dikkat çekiyor. Bir insan genetik olarak yemek yemeğe düşkün olsa bile yağ yemekten feragât edebilir. “Genleriniz kaderiniz değildir” diye konuşan DeSalle, örnek olarak fenilketonüri hastalığını gösteriyor. Fenilketonüri kalıtsal bir metabolik hastalıktır. Bu hastalıkla doğan çocuklar proteinli gıdalarda bulunan fenilalanin isimli bir amino asidi metabolize edemezler, sonuçta kanda ve diğer vücut sıvılarında artmış olan fenilalanin ve onun artıkları çocuğun gelişmekte olan beynini harab eder ve ileri derecede zihinsel özürlü olmasına, sinir sistemini ilgilendiren daha birçok belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu d ü ş ü n SORULAR ASAL ÜÇLÜLER Ender Aktulga eaktulga@gmail.com Bir asal sayıya, bu sayının rakamlar toplamı eklenince bir sonraki asal sayı; buna, kendi rakamlar toplamı eklenince de bir sonraki asal sayı elde ediliyorsa, bu üç ardışık asal sayıya asal üçlü diyelim. Bu tanıma uyan ilk üçlü (11,13, 17) üçlüsüdür. İkincisi ise (101, 103, 107) üçlüsüdür. SORU: Beşinci asal üçlü hangi sayılardan oluşmaktadır? 1306. sayıdaki “Üçgen Dörtlü” isimli bilmecenin yanıtı: ENİGMA = 406351 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Fethi Kutmanİstanbul, Ahmet Çetinbudaklarİzmir, Naim Uygunİstanbul, Okan Alpayİstanbul, Celal Erelİzmir, Gülay Bayramoğluİstanbul, Aydın BingölAnkara, Ahmet SaraçoğluDenizli, Güngör Bingölİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Faruk Kozİzmit, Hüseyin ErgönülEdirne, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Gün Yargıcıİstanbul, Sami AkpınarÇorum CBT 1308/16 13 Nisan 2012