Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR açtığını kanıtlayan, pastorizasyon işlemini bulan Fransız kimyager – Bir nota. 2. Küçük bitkilerin ortak adı – “Ernst …” (Sesin hızının oranlarıyla ilgili sayılar üzerinde çalışan Çek fizikçi) – Bir ya da birden çok öncülü kaldırılmış olan tasımsal çıkarım. 3. Oyunda yenmek – Veri – Ceriha. 4. Jüpiter’in bir uydusu – Din dışı – Kesin. 5. Yunancada bir harf – Gemilerde güverte ve borda kaplama tahtalarının yan yana gelmeleri sonucu aralarında oluşturdukları çizgi – Saka destanı. 6. “Emile …” (Gramofon plakla Zekâ ve uzun yaşam arasındaki ilişki Soru: Akıllı insanların daha uzun yaşadığı doğru mu? Nedeni? Yanıt: Scientific American 13 Aralık 2010 Zeki insanlar uzun yaşar. Zekâ ile uzun yaşam arasındaki korelasyon, sigara ile erken doğum arasındaki ilişki kadar güçlüdür. Ancak bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Yaşam süresince alınan kararların doğru olması dışında, akıllı insanların biyolojisi kendi lehlerine çalışır. Balarıları üzerinde yapılan bir araştırma, öğrenme yeteneği ile yaşlanmayla ortaya çıkan oksidatif strese karşı direnme kapasitesi arasında güçlü bir bağ olduğunu ortaya koyuyor. Edinburgh Üniversitesi’nden psikolog Ian Deary, zekâ ile uzun yaşam arasındaki olası biyolojik bağ için “sistem bütünlüğü” terimini öneriyor. Bu kavram, sıkı bağlarla birbiriyle ilintili bir sistemin, zihinsel testlerde daha başarılı olduğunu ve çevresel olumsuzluklardan daha az etkilendiğini tezini savunuyor. Arizona State Üniversitesi’nden Gro Amdam, bu tartışmalı kavramı arılar üzerinde test etmeye karar vererek şu deneyi yürütüyor: Öğrenme için nörobiyolojik bir model olarak çoğunlukla balarılarından yararlanılır. Arılar, pozitif ve negatif geri besleme yoluyla bazı basit bilgileri öğrenmeleri için eğitilebilir. Amdam’ın deneyinde her arı tek tek bir saman çöpüne bağlandı. Bu konumdayken Pavlov’un klasik şartlanma deneyinde olduğu gibi, özel bir koku ile yiyecek arasında bir bağlantı kurmaları sağlandı. Tek bir deneyden sonra bile arıların pek çoğunun, dile benzer proboscis organlarını, ödül olarak sunulan şekerli damlayı yalamak için dışarı uzattıkları görüldü. Bazı insanların kolay, bazılarının zor öğrenmesi gibi, bazı arıların koku ve beslenme arasındaki bu bağlantıyı daha geç öğrendikleri görüldü. Yaşlanma olgusunu yapay olarak hayata geçirmek için aynı arılar daha sonra plastik tüplerin içinde yüksek oksijene maruz bırakıldı. Bu, metabolik stres testi yerine geçiyordu. Tüm hayvanlar soluk almak için oksijene ihtiyaç duyarlar ancak fazla oksijene maruz kaldıklarında hücreler daha fazla miktarda serbest radikal üretir. Aşırı miktarda serbest radikal ise hücre zarını parçalayarak hücre intiharına neden olurlar. Sonuçta erken yaşlanma ortaya çıkar. Daha hızlı öğrenenler, bu olumsuz ortamda daha uzun yaşadılar yaklaşık 58.8 saat. Yavaş öğrenenler ise ortalama 54.6 saat yaşadılar. Bu da hızlı öğrenenlerin daha güçlü ve dayanıklı bir antioksidan sistemine sahip olduğunu gösteriyordu. Güçlü bir antioksidan sistemi, serbest radikalleri daha hızlı bir şekilde temizler. Amdam, hızlı öğrenenlerin uzun yaşamasının altında genel stres direncinin yattığını düşünüyor. Öğrenme deneylerinde saman çöpüne bağlı kalmanın yarattığı strese dayanan arılar daha hızlı öğrenirken aynı arılar yüksekoksijenli ortamda bulunmanın yarattığı strese de daha güçlü dirençle karşı koydular.. Amdam bu sonuçlara bakarak şu varsayımı geliştirdi: Stres ile baş edebilme yeteneği, sistem bütünlüğünün bir bileşenidir; strese dayanıklı olmak hem daha yüksek IQ’ya, hem de daha uzun yaşama yol açabilir. Eğer bilim bu biyolojik farklılıkların altında yatan nedenleri keşfedebilirse, doğuştan gelen farklılıklar hafifletilebilir. Amdam bu durumda herkesin uzun yaşam şansına sahip olabileceğini düşünüyor. rını bulan, Alman asıllı Amerikalı) – Sarımsı yeSOLDAN SAĞA şil renkli, cam parıltılı, magnezyem ve demirli si1. Gözleri görmeyen için alfabe geliştiren Fransız likat. 7. Edebiyatın bir dalı – Belediye – Bir bağöğretmen – Namuslu. 2. “Nikolaus …” (ilk dört laç. 8. Eski bir Mezopotamya uygarlığı – Donmuş zamanlı motoru yapan Alman mühendis) – Eski su – Baba. 9. El sıkışma – Cennet – Amerikan BorYunan mitolojisinde, şafak tanrıçası – Olivin. 3. sası (kısa). 10. Uzunçalar – ran’da bir göl – KanBir meyve – Tarlayı sürerek dinlenmeye bırakmak. ca, kopça. 11. Göze takılan mercek – “Joseph …” 4. Yapım – Fransızların ünlü ansiklopedisi. 5. Ya( lk pratik lavaboyu, hidrolik presi bulan ngiliz mupay tatlandırıcı – Kriptonun simgesi – Eşkenar dörtcit) – Baryumun simgesi. 12. Deliliğe Övgü adlı yagen. 6. Kişisel bilgisayar – At tüyünün rengi – Kurtpıtıyla tanınan Hollandalı hümanist – Saymaca. 13. çuk evresinde ekinlerin kökünü, ergin evrede baÜlkü – Üzgü. 14. Değerli bir orkide türü – Astaşakları kemiren, kahverengi, kın kanatlı böcek. 7. tin simgesi – Bitkisel. 15. Tümler açının sinüsü – Antlaşmaya göre olan – Bir cins devekuşu – KaBüyük fare – Bilinç. lıtım – Arseniğin simgesi. 8. Sosyolojide kabile bölümü – Işık – Spielberg’in bir bilimkurgu filmi. 9. Cevizin yeşil kabuğu ya da yaprağı – Simge. 10. Bir kara yumuşakçası – “Samuel …” (Telgraf alfabe1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 sini bulan Amerikalı mucit) – Avrupa’da bir 1 J O H A N N M E N D E L Ç U 2 O D E S A U S T A B A Ş I başkent. 11. Utanma duygusu – Manisa’nın bir il3 U E F A AMA V E E D çesi – Nicelik, vasıf, öz. 12. Matematik – Kucak 4 G R A N D MA Y A D A K 5 U çocuğu. 13. Sivrisinek tableti – Kalelerde mazgal A N T K A N MA ve mazgal siperlerinin oluşturduğu, girintili çıkıntılı Hazırlayan: 6 E K S E N R K A D E T R 7 T U T M A Ç L A C A N GO dış duvarların üst bölümü. 14. Konsantre – Alİlker 8 T O R U Z A N I M S E S manya’da bir eyalet – Bir cetvel türü. 15. Kalça ke Mumcuoğlu 9 P U S E T A L K O M E T 10 A R KON K A T E R U miği – BM Çocuk Fonu – Gözün renkli bölümü. 11 N DO OR A N U L A Z YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Mikropların mayalanmaya ve hastalıklara yol 12 13 14 15 D A N E E K N T U R A OM G T A D A L E E L R A D A N S A O L AMA Z A R A R E S A S E N T E T d ü ş ü n SORULAR Yılın bulmacası Düzenleyenler: Necah Büyükdura, Ender Aktulga Bölme işlemindeki bölünen ve kalan BULMACA ve BUL sözcükleriyle, diğer sayıların rakamları da, dördü dışında, küçük siyah beneklerle değiştirilmiştir. SORU: 2011 ürünü olan bu bulmacada 0 rakamı içermeyen BULMACA sözcüğü hangi sayıyı simgelemektedir? CBT 1252/16 18 Mart 2011 250.sayıdaki “En Büyük Eşkenar Üçgen” isimli bilmecenin yanıtı: 11.883 cm Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Sebahattin BektaşSamsun, Aydın BingölAnkara, Yücel GünDenizli, Özen GünHindistan, Duygu Gün YargıcıLondra, Fethi Kutmanİstanbul 1249.sayıdaki bilmeceyi doğru çözenler: Turgay Yüktaşİstanbul