Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 lumdan dışlanmışlar sınıfı – Rey. 15. Romatizma ağrısı – Bir sıvının içindeki alkol derecesi – Çanakkale’nin bir ilçesi. YUKARIDAN A A IYA 1. Gramofon plaklarını bulan, Alman asıllı Amerikalı. 2. Sih dininin kurucusu – Bizmutun simgesi – Olumsuzluk veren bir önek – Ağaçlıklı yol. 3. Ünlü bir otomobil markasını simgeleyen harfler – Yatısız, gündüzlü okul ya da öğrenci – Kuzu sesi – Hile. 4. Buluş – Astatin simgesi – Rodyumun simgesi – Elam’ın başkenti. 5. ilginç SORULAR AMPUANLARDAK K MYASAL B LE KLER N LEVLER Soru: ampuan i elerinin üzerindeki içerik listesinde sodyum dietilentriamin, karboksaldehit gibi kimyasallardan olu an kar m yer al r. Bütün bu karma k isimli kimyasallar saçlara ne gibi fayda sa l yor? Yan t 1: Sodyum dietilentriamin şampuanda bulunan birkaç şelasyon* ajanından biridir. Bunların şampuana ilave edilmesinin nedeni metal iyonlarını faal hale getirmektir. Böylece bu iyonların yarattığı bozulmaya karşı şampuanı stabilize ederler. Ayrıca sert sularda bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarını bir arada tutarak, şampuanın saçta ayrışmasına engel olur. Bazı özel şampuanlarda bu ajanlar, klorlu sularda yüzen kişilerin saçlarında biriken bakır iyonlarını yok ederler. Hidroksi izoheksil 3sikloheksen karboksaldehit şampuana koku veren bileşiklerdir. Bunların bir araya gelmesi, şampuana temizlik ve ferahlık hissi uyandıran cazip bir koku kazandırır. Bütün bu kimyasalları bir araya getirmeyi kim akıl etmiş olabilir? Şampuan formülleri gelişigüzel bir araya getirilmiş kimyasal maddeler değildir. Her bir bileşimin bir amacı vardır. Bunları üretenler uzun araştırmalardan sonra saçı temizlemek, onarmak ve koku vermek için bu bileşimleri ilave etmişlerdir *Şelasyon (çelasyon, veya kıskaçlama terimleri de kullanılır) iki veya çok dişli bir kimyasal bileşiğin bir başka bileşiğe bağlanmasıdır. Bu organik bileşikler şelatör veya şelat ajanı olarak adlandırılır. Yan t 2: Şampuanların içinde bulunan pek çok kimyasal maddenin saçınıza hiçbir faydası yoktur. Deterjanlar temizlim yapar; diğer bileşimler görüntüsünü düzeltir, koku verir ve dolgun bir görünüm kazandırır. Bazıları da şampuanın raf ömrünü uzatır. Bütün bunların şampuana katılmasında herhangi bir yasal engel bulunmadığı için üreticiler istedikleri maddeleri ilave etmekte özgürdür. Tipik bir şampuanın çoğu sudur; %5 ve 20’si deterjandır. Yağlı saçlar için üretilen şampuanlarda deterjan oranı, kuru saçlar için olana göre düşüktür. En fazla kullanılan deterjan tipi sodyum loril sülfattır (SLS). Ancak bu madde fazla köpürmediği için sodyum loret sülfat tercih edilir. Veya köpüğü artıran kokamid DEA veya kokamidopropil betan kullanılır. Köpüğün varlığı veya yokluğu deterjanın temizleme gücünü etkilemez, ancak deterjanı ve diğer aktif bileşimleri saç tellerine ve kafa derisine yakın tutar. Yoğun köpük ayrıca psikolojik olarak saçın daha iyi temizlenmiş olduğu duygusunu uyandırır. Deterjanların kurutucu etkisine karşı şampuanlara da sıvı yağ da ilave edilir. Bu nedenle emülsiyon dengeleyiciler de (Ayrı yoğunlukta iki sıvı karıştığında küçük yağ taneciklerin süspansiyon halinde asılı kaldığı süt kıvamında sıvı) ilave edilmelidir. Sıvı yağlar, doğal bitkisel yağlardan sentetik silikon polimerlere kadar çeşitlilik gösterebilir. Bütün bunlar ayrıca şekillendirici bir etkiye de sahiptir. Başka bir deyişle saç tellerindeki kütikül tabakasını düzgün hale getirir. Şekillendirici şampuanların içinde, yağların yanı sıra, antistatik maddeler de bulunur. Bunların başında katyonik sürfaktan maddeler veya silikon gelir. Bunlar saçta statik yük birikimini engeller. Şampuanların içinde en azından iki koruyucu madde bulunur. Biri, şampuanın su kısmını korumak için mutlaka suda eriyebilen türden olmalıdır. Diğerinde ise emülsiyonun içindeki yağı korumak için yağda erime özelliği bulunmalıdır. Dünya kobalt üretiminin eski merkezi olan SOLDAN SA A 1. İlk nükleer reaktörün tasarımını ve yapımını ger Kanada’daki yerleşme – Japonya’da bir kent – Togo çekleştiren İtalyan fizikçi – Güç. 2. Telsiz telgraf plakası. 6. Bir sayı – İyilik, ihsan – Değişmesi bir doğsistemini geliştiren İtalyan fizikçi – Simyacıların ru ile gösterilebilen. 7. Yapılabilirlik – Esnaf, küçük kurşuna verdiği ad. 3. İndiyumun simgesi – Bir kan dükkan sahibi. 8. Hitit – İskambilde koz – Uyuşturucu grubu – Çoğunlukla hidrojen ya da helyumla şi bir madde. 9. Bir müzik türü – Ahır – Dinç. 10. şirilmiş güdümlü balon / Müstahkem yer. 4. Nişastanın tam olmayan hidrolizi sırasında ortaya çıBirbirine çok yakın kimyasal özellikler gösteren, kan ve simgesi C12H12O11 olan madde – atom numarası 57 ile 71 arasında olan, seyrek bu Sürülmemiş sert toprak. 11. Mısır turnası – Adana böllunan elementlerin genel adı – Tibet köylülerinin gesinde yetiştirilen ve yaprakları sebze olarak kullatemel besinini oluşturan arpa unu. 5. Baş çoban nılan bir bitki – Tellürün simgesi. 12. Tırmanıcı ba– Cinsel içgüdünün belirtilerini gösteren yaşama lık – Rusya’da bir ırmak – Bir asitle birleşince bir tuz gücünün bütünü – İspanya’da bir bölge. 6. Bir çi oluşturan madde. 13. İlaç – Bir deri hastalığı – İngilizce çek adı – Kerestelik tomruk. 7. Boyutlar – Eski bir deniz. 14. Roma mitolojisinde, bereket ve toprak ürünMezopotamya uygarlığı – Bilim ya da sanat alanında leri tanrıçası – Canlandırma. 15. Uçaklarda pilotlaüstün bilgisi ve yeteneği olan kimse. 8. Cezayir sah rın konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp sakrasında vahalar dizisi – Kulak iltihabı – Kargış – layan bir araç – Alanya’nın eski adı. Sümer gök tanrısı. 9. Kalıtım – Bir asitteki hid1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 rojenin yerini bir bazın almasıyla oluşan bileşim – 1 F E R D İ N A N D V O N EV Bir çeşit papağan. 10. Mağara – Ayevi – Horoz te2 O R T O N F İ RE Z ALA 3 T A L COOK E AMP E R peliği – Su. 11. Ad, ün – Bir bağlaç – Bir devle4 O T BERN ZONA M İ tin temel kanunu ile ilgili. 12. Bitkilerden türlü Hazırlayan: 5 K O Ş U M İ M İ K R H S yollarla çıkarılan kokulu ve uçucu sıvı – İstatistik İlker 6 O A L E V A N T İ J E N POP MES T AN İ TR işleriyle uğraşan enstitü – Avrupa Uzay Ajansı. 13. Mumcuoğlu 7 8 İ T PER İ TON NA A Arjantin7in plaka işareti – “Leonhard …” (Çekim, 9 İ RADE İ M DALAK 10 İ S İ S MA A T E L İ O elektrik ve ışık olaylarını da bulan İsviçreli ma11 N ECE UT AV Z ER tematikçi) – Bazı maddeleri satma izni olan kişi, 12 D E AN İ L İ N EBE T 13 E T İ L E N ABARA ER dükkan. 14. Kauçuk, ipek, pamuk ya da yün ka14 K E K MAHRAMA ANA rışımı bir tür yapma kumaş – Japonya’da, top15 S R İ L A N K A ANOF E L d ü ş ü n SORULAR ALPHABETICALLY New Scientist dergisinden Sayın Necah Büyükdura ([email protected]) ve Sayın Naim Uygun’un ([email protected]) katkılarıyla….. En küçüğü tek sayılardan olan bir kaç sayıyı, liste halinde yazdım. Sonra, bu sayılardaki her rakamı belli bir harfle değiştirdim. Şu sözcükler oluştu: ALPHA, BETA, CHI ve THETA Listedeki sayıların her biri 9'la tam olarak bölünebildiği gibi aralarında bir tanesi ve ALPHABETICALLY sözcüğünün karşılığı olan sayı da 99 ile de tam olarak bölünebiliyordu. SORU: ALPHABETICALLY sözcüğünün karşılığı olan sayı kaçtır? Not: Yanıtlarınızı, bilmeceyi düzenleyenlerin eposta adreslerine değil, ([email protected]) eposta adresine veya derginin 3.sayfasındaki "İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ" başlığı altındaki adrese postayla gönderebilir veya telefon ya da faks ile bildirebilirsiniz. 1172.sayıdaki “Geçmiş Zaman Olur ki” isimli bilmecenin yanıtı: 535.487 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Sait Eslekİzmir 11 Eylül tarihli bulmacanın çözümü